Si do të votonin pakicat për shpërndarjen e mundshme të Kuvendit?

Deputetët e pakicave në Kuvendin e Kosovës thonë se, tash për tash, nuk janë kontaktuar nga kryeministri Albin Kurti apo partia në pushtet – Lëvizja Vetëvendosje, për të diskutuar rreth datës së zgjedhjeve të reja, por ndajnë mendime të ndryshme për mënyrën se si do të votonin.

Mundësia për zgjedhje të parakohshme u aktualizua më 13 maj kur vetë Kurti tha se është i gatshëm të diskutojë me partitë opozitare për një datë të mundshme.

Me kritika për keqqeverisje, partitë opozitare ka kohë që kërkojnë mbajtjen e zgjedhjeve të reja.

Mandati i Qeverisë aktuale përfundon në fillim të vitit 2025, por në diskutim është shpërndarja e Kuvendit si “opsion më real” për mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme.

Në Kuvendin me 120 ulëse të Kosovës, nëntë ulëse i ka Lista Serbe; tetë Grupi Multietnik; pesë deputetë – në mesin e tyre një serb – janë pa grup parlamentar, ndërsa pjesa tjetër u takon katër partive më të mëdha shqiptare: 56 Lëvizjes Vetëvendosje, 18 Partisë Demokratike të Kosovës, 16 Lidhjes Demokratike të Kosovës dhe tetë Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës.

I pyetur nga Radio Evropa e Lirë se si do të votonte në rast se do të iniciohej procedura për shpërndarjen e Kuvendit, kryetari i Listës Serbe, Zllatan Ellek, thotë se kjo parti nuk ka ende ndonjë qëndrim.

“Vetë nuk mund t’i përgjigjem kësaj. Për vendime të tilla, qëndrimin duhet ta marrë Kryesia e Listës Serbe”, thotë ai.

Enis Kervan, shef i Grupit Parlamentar Multietnik, thotë se vota e tij do të jetë për shpërndarje të Kuvendit.

Por, deputetë të tjerë nga ky grup, përveç deputetes Duda Bale, thonë se ende nuk kanë vendosur se si të veprojnë nëse kërkohet vota e tyre.

“Nëse është marrëveshje dhe nëse shumica voton për, edhe unë do të votoj për”, thotë Bale për REL-in, duke shtuar se Grupi Multietnik do të mbajë një takim të enjten, kur edhe do të vendoset “për hapat tutje”.

Erxhan Galushi, nga po ky grup, thotë se mundësia për zgjedhje të parakohshme është bërë “si zhvillim shumë i shpejtë”.

“Shpresoj dhe besoj se edhe kryeministri ndoshta do të na thërrasë edhe neve dhe, pas asaj, do të mund të dalim me një qëndrim konkret”, thotë ai.

“Duhet të konsiderohen disa faktorë. Nesër e kemi seancën [e Kuvendit] ku janë edhe marrëveshjet ndërkombëtare, për momentin nuk kam ndonjë vendim”, thotë deputeti Fridon Lala nga Grupi Multietnik.

Zgjedhjeve të reja mund t’u hapet rrugë me mocion të shpërndarjes së Kuvendit me dy të tretat e votave, me mocion për shkarkimin e kryeministrit, ose me mocion të votëbesimit ndaj Qeverisë që do ta kërkonte kryeministri.

Eugen Cakolli, nga Instituti Demokratik i Kosovës, i tha më herët REL-it se shkarkimi i kryeministrit është më pak i mundshëm.

“Opsioni më real në këtë situatë mbetet shpërndarja e Kuvendit”, tha ai.

Deputeti pa grup parlamentar, Haki Abazi, thotë për REL-in se nuk do të votojë për shkarkimin e Kurtit apo shpërndarjen e Kuvendit.

“Nuk ka asnjë arsye që Parlamenti ta marrë përgjegjësinë për dështimin e Qeverisë dhe dështimet në anëtarësimin në Këshill të Evropës”, thotë ai.

Abazi, i cili ishte pjesë e Lëvizjes Vetëvendosje, thotë se do të votojë kundër ose do të abstenojë, në rast se do të ketë mocion për shpërndarjen e Kuvendit apo shkarkimin e Kurtit.

“Çfarëdolloj shkurtimi i mandatit do të krijonte justifikim dhe viktimizim për Kurtin, dhe do ta defokusonte debatin prej asaj që do të duhej të ishte – llogaridhënie dhe matje e rezultateve”, thotë Abazi.

Deputeti tjetër pa grup parlamentar, Fatmir Humolli, thotë se vota e tij do të ishte për, nëse mocioni bëhet “për shkak të mosrealizimit të programit të fushatës elektorale [të kësaj qeverie].

“Sigurisht do të votoj. Kësaj qeverie i ka kaluar mandati prej popullit që vitin e dytë të qeverisjes”, thotë Humolli – dikur pjesë e grupit parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje – për Radion Evropa e Lirë.

Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës në opozitë, Memli Krasniqi, tha më 13 maj, pas një takimi me Kurtin, se zgjedhjet e reja janë të domosdoshme.

Ai tha se PDK-ja është e gatshme të gjejë një dakordim me të gjitha partitë parlamentare “për një datë të re të zgjedhjeve, për të shpërndarë Kuvendin përmes një mocioni të përbashkët”.

Por, Lidhja Demokratike e Kosovës dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës, dy parti po ashtu në opozitë, kërkuan që shpërndarjes së Kuvendit t’i paraprijë shkarkimi apo dorëheqja e kryeministrit Kurti. Këtë opsion e hodhi poshtë Lëvizja Vetëvendosje.

Për zgjedhjet, Kurti bisedoi të martën edhe me udhëheqësit e partive Guxo dhe Alternativa.

Për inicimin e procedurës së shpërndarjes së Kuvendit, sipas Cakollit, kërkohet thirrja e një seance të jashtëzakonshme nga së paku 40 deputetë. Sipas tij, arritja e së paku 80 votave të nevojshme për këtë mocion, “nuk do të ishte e vështirë”, nëse merren parasysh numrat që i ka Vetëvendosja, PDK-ja dhe komunitetet pakicë joserbe.

Data për mbajtjen e zgjedhjeve caktohet nga presidentja e vendit, pas konsultimeve me partitë politike. Kjo ndodh pasi të shpërndahet Kuvendi.

Zgjedhjet duhet të mbahen më së largu deri në 45 ditë nga data e shpalljes së tyre, por Cakolli nuk e përjashton mundësinë që ato të thirren edhe brenda afatit të shkurtër që është 30 ditë.