Rriten çmimet e energjisë elektrike në Gjermani

Në Gjermani, energjia elektrike është më e shtrenjta në Evropë. Kjo rëndon si konsumatorët ashtu edhe ekonominë e dobësuar. Politikanët po kërkojnë një zgjidhje.

Në fillm të vitit kishte shumë erëra, impiantet punuan me të gjitha kapacitetet. Gjatë vitit kishte edhe shumë diell. Ndaj sipas të dhënave të Institutit Fraunhofer për Sistemet e Energjisë Diellore në Gjermani, prodhimi i energjisë elektrike nga burimet e rinovueshme arriti në 125 për qind të nevojave.

Prodhimi i tepërt shkaktoi edhe rënie drastike të çmimit të energjisë elektrike në bursa. Kishte gjatë ditës madje edhe energji elektrike falas për disa orë.

Vitin e kaluar, burimet e rinovueshme mbuluan 59 për qind të nevojës për energji elektrike. Por prodhimi është shpesh shumë më i ulët në dimër. Për shembull, më 12 dhjetor 2024, vetëm 18 për qind e totalit të energjisë elektrike të kërkuar për Gjermaninë vinte nga burime të rinovueshme. Pjesa tjetër e nevojave është mbuluar nga termocentralet me qymyr ose gaz, si dhe nga importi i energjisë elektrike. Çmimi i një megavat orë në bursë shkoi madje në 936 euro, ndërsa çmimi normal është nga 60 deri në 100 euro.

Tarifat
Konsumatorët privatë, si dhe kompanitë me kontrata afatgjata, nuk i ndjejnë shumë këto luhatje të çmimeve. Ata paguajnë një çmim fiks për një periudhë kohore të përcaktuar në kontratë. Por, që nga fillimi i këtij viti, distributorët e energjisë elektrike duhet të ofrojnë tarifa të tjera. Kjo duhet të inkurajojë konsumatorët e mëdhenj, që ta drejtojnë konsumin e tyre në periudhën kur energjia elektrike është e lirë, për shkak të shpenzimeve.

Instituti Federal për Parandalimin e Formimit të Karteleve shtroi pyetjen nëse rritja e çmimeve është gjithmonë vetëm rezultat i prodhimit të reduktuar të burimeve të rinovueshme. Nëse ky institucion zbulon se prodhuesit kanë arritur marrëveshje për çmimin, atëherë mund t’i gjobisë pjesëmarrësit në marrëveshje.

Presidenti i Institutit, Andreas Munt, bëri të ditur se do të kontrollohen rritjet e mëdha të çmimeve për shkak të dyshimeve për keqpërdorime, për të ndikuar në rritjen e çmimeve me ofertë të reduktuar. Munt thotë se Gjermania duhet të kalojë dimrin me një numër të reduktuar të termocentraleve për herë të parë, ndaj mund të pritet një rritje e re e çmimeve, e cila mund të jetë rezultat i një mekanizmi normal të tregut. “Por, për të qenë të sigurt, ne do të rishikojmë formimin e çmimeve,” shtoi Munt.

Pasojat e braktisjes së qymyrit dhe energjisë atomike

Reduktimi i numrit të termocentraleve është rezultat i vendimit politik për të hequr dorë nga energjia me qymyr. Vitin e kaluar, prodhimi i energjisë elektrike në bazë të linjitit ka rënë për tetë për qind, ndërsa nga qymyri me 27 për qind. Që nga viti 2015, pjesa e qymyrit në prodhimin e përgjithshëm të energjisë elektrike është përgjysmuar. Kështu, emetimi i gazrave të dëmshëm është zvogëluar ndjeshëm.

Vitin e kaluar, për herë të parë vendi hoqi dorë plotësisht nga energjia elektrike nga termocentralet bërthamore. Tre termocentralet e fundit bërthamore u hoqën nga rrjeti në vitin 2023, në kohën kur ato përbënin gjashtë për qind të prodhimit të përgjithshëm të energjisë elektrike në Gjermani.

Tregu i Bashkimit Evropian për energjinë elektrike

Brenda Bashkimit Evropian, vendet do të duhej të ndihmojnë njëra-tjetrën energjikisht. Kur në Gjermani ka shumë erë dhe diell, ajo eksporton energji, e kur nuk i ka këto kushte, e importon. Gjermania mbulon shumicën e nevojave të saj ngaFranca,e cila prodhon 70 për qind të energjisë elektrike në termocentralet bërthamore. Danimarka është në vendin e dytë, Zvicra në vendin e tretë. Të tre vendet eksportuan dukshëm më shumë energji në Gjermani sesa importuan prej saj. Dhe ate me çmimet që formohen në bursë.

Çmimi i konsumit të energjisë elektrike në Gjermani rëndohet edhe nga taksat, të cilat përbëjnë 30 për qind të shumës përfundimtare.

Në Gjermani, çmimi është më i shtrenjti

Sipas Entit Federal të Statistikave të Gjermanisë, një familje me tre ose katër anëtarë ka paguar rreth 40 cent për kilovat-orë vitin e kaluar. Në Irlandë dhe Danimarkë ata paguan 37 cent, në Çeki, Belgjikëdhe Itali rreth 33 cent. Në Hungari dhe Bullgari, energjia elektrike subvencionohej nga shteti, kështu që konsumatorët paguanin vetëm dhjetë cent për kilovat/orë.

Në Gjermani ka edhe subvencione, por për industrinë. Megjithatë, kompanitë që përdorin një sasi të madhe të energjisë elektrike ankohen gjithnjë e më shumë për kostot që ulin konkurrencën e tyre.

Në vitin 2021, industria paguante 12 cent për kilovat-orë, por pas sulmit të Rusisë ndaj Ukrainës, çmimi u rrit në 50 cent. Nga korriku 2022, taksat për kompanitë janë ulur. Ndërkohë çmimi i kilovat-orës është 17 cent. Por edhe kjo është dukshëm më shumë se çmimet që paguajnë kompanitë më të rëndësishme konkurruese në vendet e tjera. Për shembull, në vitin 2023, prodhuesit gjermanë të makinave paguanin dyfishin e çmimit të energjisë elektrike në krahasim me kompanitë konkurruese në Kinë, e madje tre herë më shumë se kompani të tilla në Shtetet e Bashkuara.

Kancelari gjerman, Olaf Scholz i propozoi Komisionit të Bashkimit Evropian që të autorizojë shtetet anëtare të BE-së për të vendosur subvencione për kompanitë që konsumojnë shumë energji ose prodhojnë bateri.

Demokristianët, të kryesuar nga kandidati për kancelar, Friedrich Mertz, kërkojnë që të përgjysmohen shpenzimet dhe taksat që rrisin çmimin e energjisë elektrike. Ai propozon të ulet taksa për konsumin e energjisë elektrike për kompanitë që varen nga konsumi intensiv. Por nuk është e qartë se si do të financohej e gjithë kjo.

Megjithatë, është e sigurt se ndërtimi shtesë i burimeve të rinovueshme të energjisë, rrjeteve të energjisë dhe kapaciteteve për ruajtjen e energjisë do të sjellë rritje të kostove për vite me radhë. /DW/