Pse regjistrimi i pronës është jetik për sigurimin e trashëgimisë? Odeta Naks flet rreth kampanjës për rritjen e ndërgjegjësimit për të drejtat pronësore

Në Kosovë, problematikat që lidhen me të drejtat pronësore dhe regjistrimin kadastral kanë qenë një sfidë e vazhdueshme, ndërkohë që shumë qytetarë nuk kanë pasur informacion të mjaftueshëm për proceset ligjore dhe administrative që mundësojnë mbrojtjen e këtyre të drejtave.

Në podcastin për të drejtat pronësore në Telegrafi me Jehona Hulaj, Odeta Naks, menaxhere e projektit PIAKOS, theksoi rëndësinë e ndërgjegjësimit të qytetarëve për të drejtat pronësore.

Në Kosovë, siç shpjegoi Naks, shumë donatorë kanë mbështetur institucionet që lidhen me të drejtat pronësore dhe kadastrale, por shpesh ka pasur mungesë buxheti për aktivitete të ndërgjegjësimit, ku janë fokusuar më shumë investimet për aktivitete që japin rezultate më të shpejta.

Ajo theksoi se shpesh ndihma për ndërgjegjësim ka mbetur pas, duke shtuar se kampanja “Bëje Tënden, Regjistroje Pronën”, synon të inkurajojë qytetarët që të regjistrojnë pronën e tyre dhe të sigurojnë të drejtat pronësore.

“Normalisht, ne kemi shpresat shumë të mëdha që kjo kampanjë do të ndikojë në vetëdijesimin e qytetarëve,” tha Naks.

Naks tutje theksoi se ky është projekti i parë kaq gjithëpërfshirës që i targeton të gjitha audiencat, sidomos ato vulnerabël, lidhur me të drejtat pronësore dhe regjistrimin kadastral të pasurive.

“Ky projekt është mbështetur nga Banka Botërore nëpërmjet një fondi për Paqe dhe Shtetndërtim, i cili mundëson grante për organizatat e shoqërisë civile dhe përkushtohet kryesisht te grupet më vulnerabël, si gratë, vajzat dhe komunitetet joshumicë. Për këtë qëllim, janë krijuar partneritete me 23 organizata të shoqërisë civile dhe janë zhvilluar memorandume me tre institucione të Kosovës. Kjo bashkëpunim, përfshirë mbështetje mediatike, ka kontribuar që qytetarët të kenë një mundësi më të mirë për t’u informuar dhe për të regjistruar pronat e tyre”, është shprehur Naks.

Një prej qëllimeve kryesore të këtij projekti është rritja e ndërgjegjësimit për të drejtat pronësore dhe regjistrimin e pasurive, duke e bërë këtë proces të kuptueshëm dhe të lehtë për qytetarët.

“Ne po ndërgjegjësojmë rreth pesë mijë të rinj që janë në prag të moshës madhore, dhe është shumë e rëndësishme që ata të diskutojnë çështjet e pronësisë brenda familjeve të tyre,” shpjegoi Naks, duke shtuar se “kur heqim dorë nga trashëgimia, nuk ndikon vetëm në jetën tonë, por edhe tek pasardhësit tanë. Ky është një proces që nuk mund të kthehet pas”.

Gjatë këtij podcasti, Odeta ka treguar se pjesë e projektit është gjithashtu mbështetja për komunitetet joshumicë.

“Komunitetet joshumicë janë pjesë vulnerabël të shoqërisë dhe ne i targetojmë për t’i ndihmuar ata. Një pjesë e madhe e komunitetit rom, ashkali dhe egjiptian ka pasur vështirësi të mëdha për shkak të mungesës së dokumenteve dhe njohurive për regjistrimin e pronës. Ne jemi të angazhuar që t’u ofrojmë mbështetje të drejtpërdrejtë këtyre grupeve dhe t’i ndihmojmë ata që të regjistrojnë pronën e tyre dhe të përfitojnë nga mundësitë që i ofron ligji,” ka shtuar ajo.

Reagimi i qytetarëve ndaj fushatës ka qenë shumë pozitiv, dhe Naks theksoi se përmes monitorimit të reagimeve, është vënë re që qytetarët e kanë vlerësuar këtë ndihmë.

Naks theksoi rëndësinë e bashkëpunimit me agjencitë e Kosovës, si Agjencia Kadastrale dhe Agjencia për Ndihmë Juridike Falas, të cilat janë partnerët kryesorë të këtij projekti.

“Ne kemi një bashkëpunim shumë të ngushtë me Agjencinë Kadastrale, dhe ky bashkëpunim përfshin ndihmën në produkte mediatike dhe materiale për t’u shpërndarë tek qytetarët,” tha ajo.

Po ashtu, ky projekt ofron ndihmë juridike falas për ata qytetarë që janë pjesë e skemës sociale, duke i mundësuar atyre që të kenë akses në informacionin dhe shërbimet juridike që i nevojiten.

Pjesë e projektit është gjithashtu mbështetja për zyrat mobile të ndihmës juridike, të cilat do të shkojnë në zonat më të thella të Kosovës, për të ndihmuar qytetarët që kanë nevojë për këshilla dhe mbështetje ligjore.

Naks dha disa këshilla për qytetarët, duke theksuar rëndësinë e regjistrimit të pronës dhe trashëgimisë, veçanërisht grave, që të mos heqin dorë nga të drejtat e tyre pronësore.

“Këshilla ime kryesore për gratë është që të mos heqin dorë nga trashëgimia dhe prona e tyre. Edhe pse ligji e njeh bashkëpronësinë, shumë gra e neglizhojnë regjistrimin e pronës, dhe kjo mund të krijojë probleme të mëdha, sidomos në rast divorcit”, tha ajo.

Lidhur me fushatën kundër dhunës me bazë gjinore, Naks ndau një mesazh të fuqishëm për të luftuar dhunën ndaj grave dhe fuqizimin e tyre përmes pronësisë.

Ajo tregon se projekti ka përfshirë një fushatë të rëndësishme, që ka si fokus fuqizimin ekonomik të grave, pasi kjo ndihmon në uljen e dhunës në familje.

“Nga organizata ndryshme ndërkombëtare ka statistika të pafundta që përqindja e grave që kanë dhunë në familje ulet shumë kur ato janë të fuqizuara, kur ato kanë pronësi,” shprehet Naks. ”

Për këtë arsye, si pjesë e fushatës, janë printuar dhe shpërndarë 7,000 mesazhe në gjuhën shqipe dhe serbe, që do të shpërndahen në kafene të ndryshme në të gjithë Kosovën.

“Secili mesazh është një rikujtim që t’i marrim të drejtat tona, që të jemi të ndërgjegjshëm për të drejtat tona,” përfundon Naks. /Telegrafi/

“Ky publikim është prodhuar nga Telegrafi në kuadër të projektit PIAKOS, zbatuar nga ATRC dhe financuar nga Banka Botërore – Fondi për Paqe dhe Shtet-Ndërtim. Përmbajtja e këtij publikimi është përgjegjësi e vetme e ATRC-së dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Bankës Botërore, Fondit për Paqe dhe Shtet-Ndërtimin, apo Telegrafit.”