Kreditë e shpejta zhysin qytetarët në borxhe

Në tregun bankar në Kosovë, përveç bankave komerciale, aktivitetin e tyre e zhvillojnë edhe institucionet mikrofinanciare (IMF), në të cilat qytetarët mund të marrin kredi në vlera të ndryshme.

Sipas raportit të fundit të Bankës Qendrore të Kosovës, norma e interesit për kredi në 21 institucionet mikrofinanciare që operojnë në Kosovë, ka arritur në 22.7 për qind nga 22. 2 për qind sa ishte mesatarja në periudhën e njëjtë të vitit të kaluar.

Pavarësisht normës së interesit, vlera e kredive të lëshuara ka arritur mbi 153 milionë euro. Nga kjo vlerë, 99 milionë euro janë kredi familjare, kurse mbi 54 milionë euro kredi për ndërmarrje.

Mbi 75 mijë thuhet të jetë numri i huamarrësve në këto institucione.

Udhëheqës të Shoqatës së Institucioneve Mikrofinanciare thonë se normat e interesit janë të ngjashme sikurse me normat evropiane të kredive të shpejta me para të gatshme dhe pa shumë dokumentacione. Ata thonë që sipas Rrjetit Evropian të Mikrofinancës, normat e interesit në këto institucione janë më të ulëtat në rajon.

Drejtori ekzekutiv në këtë shoqatë, Arsim Bruçaj, për Radion Evropa e Lirë thotë se normat e interesit janë të ngjashme me produktet e bankave komerciale, siç janë kredit kartelat apo mbitërheqja.

Këto norma sillen prej 12.5 deri në 25 për qind, thotë Bruqaj duke shtuar normat varen nga lloji i kredisë, relacioni i më hershëm i kredimarrësit me IMF-në, nga historia e tij më regjistrin e kredive, nga afati, shuma.

Ai arsyeton normat e interesit, për shkak se, siç thotë ai, institucionet marrin vetë kredi për të dhënë kredi, pasi nuk pranojnë depozita.

Bruçaj tregon mundësitë e uljes se kamatave për kredi.

“Një mundësi për uljen e këtyre normave është që institucionet mikrofinanciare (IMF)të lejohen të rrisin qëndrueshmërinë e institucionit përtej kredidhënies. Kjo do të mund të bëhet në atë mënyrë që këto IMF të lejohen të bëjnë shërbime shtesë, siç janë transferet dhe pagesat, apo edhe shërbime të tjera”.

“Në një të ardhme afatmesme, adoptimi më i madh i teknologjisë do të ndikonte në zvogëlimin e kostove për njësi të kredisë dhe kjo do të ndikonte në uljen e normës së interesit”, thotë Bruqaj për Radion Evropa e Lirë

Në anën tjetër, ekspertë për çështje ekonomike vlerësojnë se qytetarët të cilët nuk përmbushin kushtet për të marrë kredi në bankat komerciale po marrin kredi pa ndonjë kriter në institucionet mikrofinanciare.

Eksperti për çështje ekonomike Naim Gashi vlerëson se kamatat e kredive në këto institucione janë jashtëzakonisht të larta.

“Institucionet mikrofinanciare nuk kërkojnë asnjë kriter për të përmbushur, nuk kërkojnë as që te kenë pagë mujore, as hipotekë, as kolateral. Aty kërkohet vetëm një fletë-aplikacion dhe një letërnjoftim. Dhe në shumicën e rasteve janë të vetëdijshëm se familjet nuk kanë mundësi që t’i kthejnë kreditë, mirëpo për shkak të vështirësive të tyre financiare ata detyrohen të marrin kredi të cilat nuk kuptimin e plotë të fjalës janë fajde, për arsye se janë mbi 20 për qind”, shprehet Gashi për Radion Evropa e Lirë.

Këto institucione janë organizata që ofrojnë kredi të vogla për individët ose bizneset familjare me të ardhura të ulëta, por me procedura më të thjeshta sesa bankat komerciale.

Një qytetar nga Ferizaj, Albert Gashi që ka përfunduar Fakultetin Ekonomik, tregon se ka qenë i interesuar për kredi në këto institucione, por edhe në bankat komerciale. Por, siç thotë ai, kamatat e larta kanë qenë arsye që nuk ka pranuar të marrë kredi.

“Kamatat për kredi janë shumë të larta, që nganjëherë edhe nuk mund të quhen kamata”, thotë Gashi.

Institucionet mikrofinanciare që operojnë në Kosovë monitorohen nga Banka Qendrore e Republikës së Kosovës.

Kushtrim Ahmeti, zëdhënës në këtë institucion, thotë për Radion Evropa e Lirë se institucionet mikrofinanciare kanë ngritur kapacitet e tyre qeverisëse duke ndikuar kështu edhe në stabilitetin e sektorit financiar.

Ai, ndërkaq ka treguar këto institucione zbatojnë kornizën ligjore.

“Banka Qendrore e Kosovës në vazhdimësi jep rekomandime për avancimin e proceseve të këtyre institucioneve dhe kur evidentohen se ato kanë parregullsi, BQK-ja vepron konform rregullativës në fuqi duke ndërmarr masa siç janë: vërejtjet me shkrim ndaj institucioneve, zyrtarëve të institucioneve, si dhe dënimet me gjobë monetare”.

“Të gjitha masa që janë ndërmarrë, janë respektuar në tërësi nga këto institucione dhe të njëjtat kanë ndikuar pozitivisht në disiplinimin e tyre në respektimin e kornizës ligjore”, thotë Ahmeti.

Ahmeti thotë se një ndër parimet kryesore të BQK-së është mbajtja e sistemit efikas financiar në ofrimin e shërbimeve cilësore për konsumatorët me çmime konkurruese.

Banka Qendrore ka krijuar infrastrukturë ligjore adekuate që inkurajon efikasitet dhe konkurrencë, si dhe siguron një nivel adekuat të shërbimeve financiare, e që përmes qasjes së tillë po ndikohet edhe në uljen e normave të interesit të kredive.

Institucionet mikrofinanciare japin pothuajse të gjitha llojet e kredive, sikur bankat komerciale, duke filluar nga kreditë për familje, bujqësore, kredi për biznes, për renovim po ashtu edhe kredi për regjistrim të automjeteve.

Në Kosovë operojnë 21 institucione mikrofinanciare, më 129 njësi në gjithë territorin e Kosovës, prej të cilave 14 janë më pronësi të huaj kurse vetëm shtatë janë vendore. Numri i të punësuarave në këto institucione është mbi 1000 persona.

Kurse, dhjetë është numri i bankave komerciale me 237 njësi në gjithë territorin e Kosovës. Tetë nga to janë më pronësi të huaj. Vlera e kredive të qytetarëve në këto banka ka arritur në mbi 2.5 miliardë euro, prej tyre mbi 900 milionë euro janë kredi familjare, derisa 1.6 miliard euro janë kredi për ndërmarrje. /REL/ Telegrafi/