Kultura Cult+

Ferri i shqipëruesit të “Komedisë Hyjnore”

Para 5 vitesh

Në mes te shtegtisë së kësaj jete
U gjeta në një pyll krejt errësi,
Se kishe humbë unë rrugën e vërtetë.
Si ish ta them sa kam vështirësi
Ai i egri pyll, i ashpër, pyll hata,
Sa ta mejtoj me kall frike përsëri!…

Vargjet e mësipërme janë marrë nga Kënga XXXIII, e “Komedisë Hyjnore” e Dante Aligerit, një vepër shqipëruar nga Pashko Gjeçi.

Në një nga fotot e viteve të fundit të jetës, portreti i tij vjen i plotë teksa ndez një cigare.

Burri që u end aq gjatë në botën e Dantes apo të Homerit, sot do të ishte 101 vjeç. Ai lindi më 7 shtator 1918 dhe u nda nga jeta më 21 janar 2010.

Pashko Gjeçi studioi në Kolegjin e Jezuitëve, të cilin nuk arriti ta mbaronte pasi në atë kohë u mbyllën shkollat fetare. Pas mbarimit të gjimnazit të Shkodrës me rezultate shumë të mira, në vitin 1938 djaloshi fitoi një të drejtë studimi për të ndjekur studimet e larta në Itali. Në vitin 1943 përfundoi Fakultetin e Filozofisë dhe Letërsisë në Romë me rezultate të larta, me tezë diplome “Jeta dhe vepra e Dom Ndre Mjedës”. I grishur për të punuar asistent-pedagog, Pashku nuk pranon dhe i nxitur nga Ernest Koliqi për të dhënë kontributin e vet në atdhe, kthehet po atë vit. Ministria e Arsimit e asaj kohe e emëroi si profesor të Letërsisë dhe Latinishtes në gjimnazin e Shkodrës.

Pas ardhjes së komunistëve në pushtet, Pashko Gjeçi vazhdoi të jepte mësim pranë atij gjimnazi deri nga mesi i vitit 1945 dhe më pas u transferua në qytetin e Durrësit. Këtu e arrestuan si të implikuar në një organizatë e cila kishte për qëllim të përmbyste me dhunë pushtetin komunist në Shqipëri.

Gjyqi do ta dënonte me pesë vjet burg të cilat i bëri kryesisht në Durrës dhe në kënetën e Maliqit ku e dërguan muajt e verës. Pas lirimit nga burgu, Pashko Gjeçi u kthye në qytetin e tij të lindjes në Shkodër. Aty ai vendosi që të përkthejë poetin e famshëm italian Dante Aligerin.

Nga 1968 gjer më 1972 jep latinisht në Fakultetin e Mjekësisë. Punon pranë shtëpisë së librit shkollor si korrektor deri në daljen në pension në shtator 1978. Më 1976 do të botohet “Odisea”, një tjetër përkthim i tij. Me rënien e regjimit komunist dhe ardhjen e viteve 2000, kryeveprat e përkthyera nga ai në shqip ribotohen, por edhe shohin për të parën herë dritën e botimit. “Komedia Hyjnore” dhe “Odisea” ribotohen më 2006, “Fausti” (pj.1) më 2008, “Andromaka” dhe “Atalia” e Rasinit më 2010.

Shoqata italiane “Dante Alighieri” në vitet ’70 e vlerësoi ndërkombëtarisht shqipërimin e Gjeçit, si njërin ndër tre përkthimet më të mira në botë të “Komedisë Hyjnore”. Gjeçi u dekorua nga presidenti italian Carlo Azeglio Ciampi, më 2004, me “Urdhrin e yllit të solidaritetit italian” për përkthimin e Dantes . Për 90-vjetorin e lindjes, Ministria e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve e Shqipërisë i akordon Çmimin Kombëtar të përkthimit “Fan Noli”, për përkthimin e veprës “Fausti” të Gëtes.