Angelovska-Bezhoska: Reforma strukturore dhe investime më të mira të sektorit të eksportit për rezistencë ndaj goditjeve globale

Fragmentimi gjeoekonomik është një rrezik serioz për perspektivat afatmesme të rritjes globale, ndërsa veçanërisht për ekonomitë e vogla dhe shumë të hapura siç është ajo e Maqedonisë. Politikëbërësit dhe kompanitë eksportuese duhet të përgatiten për realizimin e mundshëm të rreziqeve gjeo-ekonomike dhe të rrisin qëndrueshmërinë e ekonomisë vendase, thotë guvernatorja e Bankës Popullore, Anita Angelovska-Bezhoska, në kolumnën e saj për edicionin “Top 100 eksportuesit”.

Siç shton Angelovska-Bezhoska, të parat duhet të bëjnë më shumë përpjekje për të zbutur pengesat strukturore në faktorët e rritjes afatgjatë, përmes masave të tregut të punës, investimeve, produktivitetit dhe cilësisë së institucioneve. Sektori privat duhet të drejtohet drejt investimeve më cilësore, në pronësi intelektuale, kërkim-zhvillim dhe inovacione. Përfshirja e mëtejshme në zinxhirët e furnizimit global është gjithashtu jashtëzakonisht e rëndësishme, veçanërisht në fazat më komplekse dhe më të sofistikuara të ciklit të prodhimit, të cilat do të mundësojnë diversifikimin e mëtejshëm të eksporteve, transferimin e teknologjive dhe shkëmbimin e njohurive dhe aftësive, si dhe rritjen e shkallës së kompleksitetit të produkteve të eksportit”, thekson guvernatorja.

Ajo shpjegon se rritja e lartë e integrimit tregtar të ekonomisë sonë ka një ndikim pozitiv të dukshëm në karakteristikat e ekonomisë, veçanërisht në eksport, por pas një periudhe të caktuar vërehet një ndryshim më i ngadalshëm i shkallës së kompleksitetit ekonomik të ekonomisë vendase.

“Ky konstatim bazohet në të dhënat për indeksin e kompleksitetit ekonomik të Harvardit, sipas të cilit ekonomia e Maqedonisë aktualisht është vetëm një shkallë më e lartë se rangimi në vitin 2000, ndonëse progresi bëhet më i dukshëm nga viti 2015 e tutje. Në të njëjtën kohë, pjesëmarrja e produkteve me vlerë të shtuar më të lartë në eksportet e Maqedonisë është rritur ndjeshëm në 20 vitet e fundit, nga rreth 11 për qind në vitin 2004, në rreth 60 për qind në shtatë muajt e parë të vitit 2023. Por, ky trend është ngadalësuar në vitet e fundit, që do të thotë se nevojitet një nxitje e re për përmirësim, e cila duhet të vijë pjesërisht nga kompanitë vendore eksportuese”, thekson guvernatorja Angelovska-Bezhoska.

Rritja e eksportit të produkteve me vlerë të shtuar më të lartë, nënvizon guvernatorja, është veçanërisht e rëndësishme për faktin se ka një lidhje pozitive midis kompleksitetit të eksporteve të një vendi dhe nivelit të të ardhurave të tij.