Episodet e zemërimit shpesh zgjasin vetëm pak minuta, por pasojat e tyre mund të dëmtojnë marrëdhëniet, punën dhe jetën e përditshme. Ja si të njihni shenjat dhe të mësoni të kontrolloni emocionet
Shpërthimet e papritura dhe intensive të zemërimit, të njohura si çrregullimi eksploziv intermitent (IED), karakterizohen nga reagime emocionale të menjëhershme dhe të tepruara në raport me situatën. Ato mund të shfaqen në formë verbale ose fizike, ndërsa personi shpesh nuk ka kontroll mbi reagimet e veta.
Rrënjët e problemit: Pse shfaqen shpërthimet e zemërimit?
Ky çrregullim zakonisht shfaqet në fëmijëri ose në adoleshencën e hershme dhe me kalimin e kohës, sjelljet mbeten të ngjashme: reagime impulsive, pamundësi për të frenuar zemërimin dhe herë pas here edhe reagime të dhunshme ndaj të tjerëve, kafshëve apo objekteve.
Si te fëmijët ashtu edhe te të rriturit, këto shpërthime ndikojnë drejtpërdrejt në jetën e përditshme, duke shkaktuar ndjenja faji, frike dhe distancim nga të tjerët.
Edhe pse shkaqet nuk janë tërësisht të qarta, dihet se faktorët e hershëm si dhuna, trauma apo mjedisi familjar i paqëndrueshëm luajnë rol të madh. Po ashtu, faktorët biologjikë, si nivelet e ulëta të serotoninës - mund të kontribuojnë. Statistikat tregojnë se IED është më i shpeshtë te meshkujt e rinj, veçanërisht ata që kanë kaluar trauma ose jetojnë në kushte të vështira, transmeton Telegrafi.
Simptomat: Si të dallohen shpërthimet e përsëritura të zemërimit
Simptomat shfaqen me shpërthime të përsëritura zemërimi që zgjasin zakonisht më pak se gjysmë ore dhe përshkruhen nga vetë personi si “takime të pakontrollueshme”. Në ato momente, frustrimi kthehet në grindje, përleshje ose sjellje destruktive, edhe kur situata nuk e arsyeton këtë reagim.
Shpesh, pas shpërthimit, personi ndien pendesë apo turp, por kjo nuk e parandalon përsëritjen e episodit.
Diagnostikimi dhe format e trajtimit
Diagnoza vendoset vetëm pasi të përjashtohen shkaqe të tjera, si përdorimi i alkoolit e drogës, çrregullime të tjera psikiatrike ose dëmtime të trurit.
Kur konfirmohet, trajtimi zakonisht përfshin kombinim të psikoterapisë dhe medikamenteve. Veçanërisht e dobishme është terapia kognitive-bihejviorale, e cila mëson individin si të dallojë momentet kur zemërimi fillon të rritet, si ta kanalizojë atë dhe si të reagojë ndryshe.
Megjithatë, kontrolli i zemërimit nuk arrihet vetëm me terapi, ekzistojnë edhe strategji praktike që mund të zbatohen çdo ditë.
Metodat e vetëndihmës
Ushtrimet e frymëmarrjes dhe aktiviteti fizik shpesh ndihmojnë të ulet intensiteti i emocioneve kur zemërimi sapo ka filluar.
E rëndësishme është të njihen sinjalet e hershme: tensioni në trup, rritja e pulsit, irritimet e papritura. Sa më herët të reagohet, aq më lehtë shmanget shpërthimi eksploziv.
Mbajtja e një ditari të ndjenjave mund të ndihmojë në zbulimin e situatave që përsëriten dhe nxisin reagime të forta.
Zhvillimi i rutinave të shëndetshme për relaksim, si ecja, meditimi apo biseda me një person të besueshëm, shërben si një “ventil” i sigurt për emocionet e grumbulluara.
Si të fitohet kontrolli mbi emocionet?
E rëndësishme është të kuptohet se kontrolli i zemërimit nuk do të thotë shtypje e tij. Përkundrazi, qëllimi është që zemërimi të shprehet në një mënyrë që nuk dëmton as individin, as njerëzit përreth.
Me ndihmën e specialistëve dhe përkushtimin për të mësuar aftësi të reja, personat me çrregullim eksploziv intermitent mund të rigjejnë ndjenjën e kontrollit mbi emocionet e tyre dhe të rindërtojnë marrëdhëniet e dëmtuara, duke përmirësuar në mënyrë të ndjeshme cilësinë e jetës. /Telegrafi/