Trump kërcënon të rimarrë Kanalin e Panamasë

Presidenti i sapozgjedhur Donald Trump kërcënoi të shtunën se SHBA-të do të rimarrin kontrollin e Kanalit të Panamasë, nëse mendojnë se Panamaja nuk po respekton kushtet e një traktati të vitit 1977 në lidhje me statusin ligjor të rrugës ujore.

Në dy postime të gjata të Truth Social të së shtunës në mbrëmje, Trump akuzoi Panamanë se u kishte ngarkuar anijeve amerikane tarifa të larta për të kaluar përmes rrugës ujore kritike.

Ai gjithashtu pohoi se traktatet që i mundësojnë Panamasë të marrë kontrollin e kanalit në radhë të parë, gjithashtu lejojnë që SHBA ta rimarrë atë, transmeton Telegrafi.

“Nëse parimet, morale dhe ligjore, të këtij gjesti madhështor të dhënies nuk ndiqen, atëherë ne do të kërkojmë që Kanali i Panamasë të na kthehet i plotë dhe pa diskutim”, shkroi Trump.

Është e paqartë se çfarë e nxiti Trump për kanalin. Ndërsa Kina ka rritur praninë e saj në Amerikën Latine gjatë dy dekadave të fundit – dhe një kompani me bazë në Hong Kong administron dy portet në secilin skaj të kanalit – asnjë ent tregtar ose qeveritar kinez nuk ka në fakt ndonjë rol të drejtpërdrejtë në menaxhimin e fluksit të anijeve përmes rrugës ujore kritike.

Kanali administrohet nga një agjenci e pavarur qeveritare panameze, Autoriteti i Kanalit të Panamasë, dhe Kina nuk ka bërë asnjë gjest publik drejt blerjes së kanalit ose rritjes së gjurmës së tij në vend gjatë muajve të fundit.

Ndërkohë, Panama së fundmi zgjodhi José Raúl Mulino si president. Mulino është zotuar të sjellë Panamanë më afër Shteteve të Bashkuara.

SHBA-ja nënshkroi një traktat me shtetin e ri të pavarur të Panamasë në vitin 1903, që i lejoi asaj të zhvillonte një kanal të dëshiruar prej kohësh përmes isthmusit, i cili do të lidhte oqeanin Paqësor dhe Atlantik dhe do të paguante Panamanë nga të ardhurat e krijuara nga kanali.

Në këmbim, SHBA do të garantonte neutralitetin e kanalit dhe do të kontrollonte tokën në të dy anët e rrugës ujore nga qeveria panameze.

Ky rajon, i njohur si Zona e Kanalit të Panamasë, administrohej nga Shtetet e Bashkuara dhe ligji amerikan zbatohej për banorët e rajonit.

Por pas dekadash tensionesh rreth kanalit, administrata Carter nënshkroi dy traktate në 1977 me diktatorin ushtarak të Panamasë, Omar Torrijos, për të kaluar kontrollin e kalimit jetësor të anijeve në Panama.

Sipas kushteve të këtyre traktateve, Panamaja do të fitonte kontrollin e kanalit deri në vitin 1999 dhe SHBA-të do të ruanin të drejtën për të mbrojtur kanalin nga çdo kërcënim ndaj neutralitetit të tij.

Analistët, megjithatë, nuk besojnë se këto dispozita në traktat do të lejonin që Shtetet e Bashkuara të rimarrin ligjërisht kontrollin e kanalit. /Telegrafi/