Pandëshkueshmëria e krimeve të luftës, sa do të jenë efektive gjykimet në mungesë?

Prokuroria Speciale e Kosovës ka ngritur aktakuzë në mungesë kundër një serbi, i cili akuzohet për krime lufte të kryera gjatë periudhës janar – maj të vitit 1999 në Kosovë. Juristët kanë folur për efektivitetin e procedurës së gjykimit në mungesë.

Avokati Tomë Gashi, ka thënë se gjykimet në mungesë dhe aktakuzat e ngritura, nga prokuroria e Kosovës, po bëhen për shkak të presionit të Kosovës, por që sipas tij Prokuroria nuk ka bërë asgjë për dënimin e kriminelëve të luftës.

Gashi ka thënë se ligji për gjykim në mungesë, është hap i mirë, por shteti i Kosovës, nuk duhet të presë shumë efekte pozitive.

“Aplikimi i ligjit për gjykim në mungesë është diçka e mirë, efekti jo që është ai që do duhej ta pritnim sepse është ndryshe, është si me mbajtë një emision televiziv, pa mysafirë. Secili që gjykohet apo dënohet, ka të drejtë kur ta kuptoj, të kërkoj rigjykim, nëse vjen këtu. Çka do që themi tjetër, derisa sa të normalizohen raportet në mes dy shteteve, askush nuk do të ketë fuqi juridike as ekzekutive, ta sjellë dikë prej Serbisë të gjykohet në Prishtinë”, ka thënë ai.

Gashi për RTV Dukagjinin ka thënë se pa një marrëveshje me Serbinë, do të jetë e vështirë që kriminelët e luftës të sillen në Kosovë dhe të dënohen.

Edhe koordinatori për Fondin për të Drejtën Humanitare në Kosovë, Amer Alija, ka thënë se gjykimet në mungesë, nuk janë gjithmonë efektive.

Ai në emisionin “Five”, ka thënë se Kosova dhe Serbia duhet ta nënshkruajnë një marrëveshje për shkëmbim të informatave në mes të dy prokurorive, në lidhje me krimet e luftës.

Sipas tij, për gjykimet në mungesë duhet të marrim shembuj në rajon, teksa shtoi se Kosova duhet të ketë kujdes të mos i shkelë të drejtat e palëve të përfshira.

Ai tha se standardet e Gjykatës së Strasburgut, duhet të respektohen.

“Ne si fond nuk jemi në favor të gjykimeve në mungesë, ne jemi që Kosova e Serbia ta nënshkruajnë një marrëveshje, që të shkëmbehen informatat nga prokuroritë dhe të mbikëqyren nga ndërkombëtarët. Rajoni e ka një praktikë të ngjashme, Prokuroria në Kroaci, po procedon rastet në mungesë, në dërgimin e një rasti në Gjykatën e Strasburgut, mbi 67% të rasteve dënuese kanë marrë epilog të kundërt. Kosova duhet të ketë kujdes maksimal, duhet të plotësohen standardet e Gjykatës së Strasburgut, të mos shkelen të drejtat e palëve në procedurë”, ka thënë ai.

Avokati Skënder Musa, ka folur për procedurën e gjykimit në mungesë, ku sipas tij, kjo është një procedurë e re që aplikohet në kodin e ri të procedurës penale.

Ai tha se me këtë, fillimisht parashihet që të fillojë procesi gjyqësor e në seancën fillestare, zakonisht i akuzuari mund të deklarohet se nuk mund të marrë pjesë në seancë për shkaqe objektive.

“Në rast se kemi të bëjmë si në rastet e krimeve të luftës, që i akuzuari nuk paraqitet në asnjë fazë të procedurës, duhet të shterën të gjitha mundësitë që të ftohet në mënyrë të rregullt nga organet e hetuesisë, dhe pastaj trupi gjykues mund të vendosin se seanca të vazhdojë në mungesë”, tha Musa në Klan Kosova.

Më tej, ai tha se kjo dispozitë ka krijuar mundësinë që të hetohen edhe krimet e luftës e të gjykohen ato.

“Por, kjo dispozitë zbatohet edhe te rastet e tjera e jo vetëm për krimet e luftës. Sidomos në rastet kur i akuzuari ka arsye për mosparaqitje në seancë. Ndërkaq, te krimet e luftës, rasti është specifik sepse kemi të bëjmë me njerëz që akuzohen në Kosovë se kanë kryer krime lufte e vendbanimi i tyre është në Serbi”, tha Musa.