Shqiptarët janë populli që ndër të parët kanë kultivuar artin e fotografisë. 17 vjet pas shpalljes së zbulimit të fotografisë (1839), në Shkodër më 1856 hapet hap studioja – ndër të parat në rajon dhe më gjerë. Dramaturgu, shkrimtari dhe profesori Stefan Çapaliku, në dokumentarin me tri pjesë “Na ishte njëherë Shqipëria”, pasi studion mijëra e mijëra fotografi zbërthen artin e kësaj studioje dhe historinë e shqiptarëve të asaj kohe.
Pjesa e parë e dokumentarit ndërlidhet me Pietro Marubbin (1834-1903), i cili nga Piaçenca e Italisë shkon në Shkodër me një përvojë si arkitekt, piktor e skulptor. “Qyteti kishte mir’prit’ kráh’háp nji magjistar, qi ndezte flakë do pluhna dhe lângje e mândêj t’népte në dorë nji copë letër të trashë ku ishe pikrisht ti”, shkruanin kronikat e kohës, për “dritëshkronjat” e tij. Meqë puna i ecte mirë, Pietro angazhon si ndihmës djemtë e Rrok Kodhelit, Matin dhe Mikelin. Meqë nuk kishte fëmijë, Pietro ia la studion Mikelit bashkë me 4,000 negativë në xhama të përmasave të ndryshme.
Pjesa e dytë e dokumentarit ka të bëjë me veprimtarinë e Mikel Kodhelit që do të njihet më vonë si Kel Marubi (1870–1940). Më 1885 specializon artin e fotografisë në Trieste, në studion e fotografit të njohur, Guglielmo Sebastianutti. Por, Keli njihet edhe si aktivist i çështjes kombëtare, për çka burgoset disa herë nga autoritetet turke. Ai do të lë pas vetes 34,000 negativë në xham të përmasave të ndryshme.
Pjesa e tretë e dokumentarit i kushtohet Gegë (Grigor) Marubit (1907–1984), të birit të Kelit, i cili më 1923 po ashtu kishte kryer specializime për fotografi dhe kinematografi te vëllezërit Lumier në Paris. Më 1952 studioja e famshme e Marubëve bëhet pjesë e Kooperativës së Artizanatit. Më 1970 Keli do t’ia dhurojë shtetit arkivin fotografik familjar. Ai la pas vete 51,000 negativë.
Për realizimin e dokumentarit është punuar me vite për t’u studiuar negativët e Marubëve. Ndërsa, paraqet një formë unike të rrëfimit të historisë përmes fotografive pak e hiç të njohura për shqiptarët. /Telegrafi/
Promo
Reklamo këtu
Nga Prishtina Ticket
Nga Pro Transport
Nga Etna Group
Nga OZONE Hair Clinic
Lufta Prigozhin - Putin
Më shumë
Letra e Enver Hadrit e vitit 1976, drejtuar dajës së tij Said Kryeziu
Komiti shqiptar në arrati, në një shpellë me një ujk: Kur e vranë ujkun, humbi shpresa!
Fjalë të urta popullore: Edhe diell të bëhesh, të gjithë nuk i ngroh dot!
“Medea” si bazë e tragjedisë apo vetë pasoja e një gruaje
“Enveristi” Fan Noli: Letërkëmbimet e revolucionarit “demokrat” me komunistin Enver Hoxha
NJERI – UJK
104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!
25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!
Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju
Atletet e famshme Reebook vijnë me zbritje t’hatashme
Kreativiteti i fëmijëve tuaj fillon me këtë tabelë të zezë nga Vitorja – Përfitoni 20% zbritje ekskluzive
Më të lexuarat
Eleminimi i Gjestit nga Big Brother VIP Kosova dhe thirrjet për protesta, reagon edhe Alaudin Hamiti
"Drama, lot e komplikime", publikohet videoja e operimit të Edona James për të zvogëluar gjoksin
Pse Trump është kaq i interesuar për ishullin më të madh në botë?
Të shtëna armësh në Baden-Wurttemberg të Gjermanisë, dy të vrarë - policia në kërkim të dyshuarit
Dritë në fund të tunelit për Barcelonën në lidhje me Dani Olmon - ka gjasa që ai të luajë në finale të Superkupës së Spanjës
Trump sërish flet për prokurorin Jack Smith: Është i çmendur, po kthehet në Hagë