Kush po fiton në Ukrainë – dhe çfarë do të ndodhë më pas?

Me afrimin e njëvjetorit të pushtimit rus të Ukrainës, fotografia duket shumë e ndryshme nga javët e para të luftës, kur qindra tanke ruse u mblodhën në kufi dhe forcat ajrore u përpoqën të kapnin aeroportin Hostomel, jashtë Kievit, një trampolinë për të marrë kryeqytetin, shkruan Guardian.

Ka pasur vlerësime kontradiktore për aftësinë e Rusisë për të kryer një ofensivë të re të rëndësishme. Megjithëse zyrtarët e lartë ukrainas kanë paralajmëruar vazhdimisht që përpara Krishtlindjeve se Rusia po planifikonte një përpjekje të re të madhe këtë vit, dëshmitë e përgatitjeve për një shtytje të ngjashme me atë të shkurtit 2022, që përfshin një sulm të blinduar në shkallë të gjerë, mbeten të pakta, transmeton Telegrafi.

Pretendimet e fundit, sipas zyrtarëve të NATO-s, se Rusia po grumbullonte aeroplanë, u kundërshtuan gjithashtu kryesisht nga Ministria e Mbrojtjes e Mbretërisë së Bashkuar.

Dhe ndërsa Rusia e ka rritur shumë numrin e këmbësorisë – disa vlerësime sugjerojnë se më shumë se 300 mijë trupa janë në Ukrainë – nuk ka asnjë provë për qindra tanke të grumbulluara në një rajon të mbikëqyrur shumë nga satelitët spiun.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, ka vënë në dukje rritjen e përpjekjeve ruse në lindje si dëshmi se një “ofensivë e re” ka filluar, por të tjerët e shohin atë si një vazhdimësi të përpjekjeve që kanë vazhduar prej muajsh.

Granatimet ruse janë më pak intensive se sa ishin në verë rreth Severodonetskut, kur Moska shpenzonte 60 mijë predha në ditë.

Pavarësisht mobilizimit të vitit të kaluar, analistët si Phillips O’Brien i Universitetit St Andrews, besojnë se aftësitë ruse janë degraduar nga lufta dhe se ata që presin një ripërsëritje të pushtimit fillestar të vitit të kaluar e kanë gabim.

“Ajo që ka ndodhur që nga 24 shkurti, është se Ukraina është bërë më e fortë dhe ka fituar sisteme më të mira dhe është gati të marrë më shumë”, thotë O’Brien.

“Rusët janë duke u dobësuar. Ata kanë më shumë ushtarë, por pajisjet e tyre janë më të këqija, ushtarët e tyre janë më pak të trajnuar se sa ishin, dhe furnizimet e tyre me municion po bëhen më të pakta”, shtoi ai

O’Brien dhe të tjerët thonë se ka pak prova se Rusia është më e aftë të kryejë operacione komplekse të armatimit të kombinuar, të integrojë fuqinë ajrore, forca me mjete të blinduara dhe elementë të tjerë, sesa ishte një vit më parë.

Çfarë po ndodh në lindje?

Një pikëpamje e luftimeve në lindje – pjesa më e nxehtë në konflikt – është se përpjekjet e shtuara ruse rreth qytetit të Bakhmutit përbëjnë të ashtuquajturat operacione formësuese për një ofensivë të ardhshme, ndoshta në pranverë.

Një tjetër është se Rusia i frikësohet një ofensive të re të madhe ukrainase, dhe ka rritur ritmin e sulmeve – me një kosto jashtëzakonisht të lartë – për të lidhur forcat ukrainase.

Një pikëpamje e tretë është se Rusia dëshiron të kapë Bakhmutin përpara përvjetorit të 24 shkurtit për qëllime propagandistike, dhe jo për ndonjë gjë kuptimplotë.

Ndoshta ka pak të vërtetë në të gjitha këto pikëpamje. Një paralajmërim është se përpjekjet ruse nuk janë të përqendruara vetëm në Bakhmut, por në pika përgjatë frontit lindor, nga kufiri me rajonin e Kharkivit deri në jugun e pushtuar, ndoshta për të hetuar për dobësi.

Michael Kofman, kreu i studimeve për Rusinë në Qendrën për Analizat Detare në Virginia, SHBA, nënvizoi këtë pikë në Twitter së fundmi, duke thënë se: “Ofensiva ruse përbëhet nga rreth 5-6 akse sulmi të fokusuara në Donbas. Në vend të një shtytje të madhe përgjatë një pjese të frontit, ajo është në vend të kësaj në një seri betejash të shpërndara që zhvillohen në drejtim të veri-jugut nga Luhansku në Bakhmut dhe në jug të Donetskut.

“Në këtë fazë nuk duket se Rusia ka përdorur rezerva dhe ka të ngjarë të përdorë ato njësi për të zëvendësuar viktimat, ose ndoshta duke pritur për një përparim për t’i shfrytëzuar. Thënë kështu, nuk ka shumë prova të një force shtesë më të madhe ruse në pritje”, tha Kofman.

Ajo që është e qartë është se përpjekjet aktuale ruse tregojnë udhëheqjen, logjistikën dhe taktikat e dobëta që kanë qenë shenjë dalluese e operacioneve të saj gjatë vitit të kaluar, me viktima të larta për përfitime shumë modeste territoriale.

Po një ofensivë ukrainase?

Që nga ofensivat e saj verën e kaluar në provincat Kharkiv dhe Kherson, ritmi i operacioneve ukrainase ka qenë i ultë, megjithëse Ukraina po vazhdon të përpiqet të bëjë përparim në bregun lindor të lumit Dnipro përballë qytetit Kherson.

Moska gjithashtu ka parashikuar prej kohësh përpjekje të mëtejshme të Ukrainës, veçanërisht një shtytje në jug në zonën e Zaporizhzhia.

Udhëheqja politike e Ukrainës nuk i ka fshehur ambiciet e saj për të rimarrë territorin ukrainas, duke përfshirë Krimenë e pushtuar, dhe shumica e diplomacisë së saj është e fokusuar në atë sesi të fitojë armët perëndimore.

Ka qenë mjaft efektive në keqdrejtimin e Rusisë në lidhje me objektivat e saj, por është e qartë se Ukraina ka grumbulluar materiale, duke përfshirë automjete luftarake, dhe ka trajnuar forcat për operacionet e saj të parashikuara, ndërkohë që kërkon tanke për të drejtuar disa nga ato sulme.

Ndërsa Kievi ka plotësuar një pjesë të madhe të nevojës së saj  për 300 tanke, vlen të përmendet se kreu ofensiva efektive gjatë verës që mori përsëri zona të mëdha pa to.

Megjithatë, disa në perëndim kanë vënë në pikëpyetje këshillueshmërinë e angazhimit kaq të madh të Kievit për mbrojtjen e Bakhmutit, dhe kufizimin potencial të aftësive të saj për të kryer një kundërsulm.

Kjo u pasqyrua në njoftimet për Washington Post në fillim të këtij muaji, duke shprehur shqetësime se ishte “joreale të mbrohej njëkohësisht Bakhmuti dhe të fillonte një kundërofensivë pranverore për të rimarrë atë që SHBA e sheh si territor më kritik”.

Kush po fiton?

Ka mënyra të ndryshme për ta vlerësuar këtë. As Rusia dhe as Ukraina nuk janë afër arritjes së qëllimeve të deklaruara të luftës, të cilat në rastin e Ukrainës përfshijnë çlirimin e të gjithë territorit të okupuar.

Megjithatë, gjatë 12 muajve të fundit, Moskës i është dashur të tërhiqet vazhdimisht nga ambiciet e saj maksimaliste – jo më pak duke rrëzuar qeverinë ukrainase dhe duke vendosur një regjim kukull – për t’u fokusuar në kapjen e të gjithë Donbasit, në lindje.

Për më tepër, humbjet ruse kanë qenë të mëdha. Një vlerësim i fundit nga IISS, sugjeron se Rusia ka humbur 40-50 për qind të flotës së saj të tankeve të paraluftës.

Viktimat kanë qenë gjithashtu të mëdha, me pretendimet javën e kaluar se Rusia po humbte 2.000 ushtarë për çdo 100 metra të fituar në lindje. Ndërkohë që këto shifra duhen trajtuar me kujdes, dëshmitë anekdotike sugjerojnë se Ukraina ka një shkallë më të ulët të shkatërrimit.

Gjenerali amerikan Mark Milley, kohët e fundit tha se Rusia tashmë ka humbur taktikisht dhe strategjikisht, por sugjeroi se nuk kishte gjasa që asnjëra palë të ishte afër arritjes së objektivave të saj të deklaruara.

Ndoshta është e sigurt të thuhet se trajektorja aktuale e konfliktit po shkon shumë më mirë për Ukrainën sesa për Rusinë – dhe se fluksi i vazhdueshëm i armëve të reja nga perëndimi do ta ruajë këtë trajektore.

Por Ukraina, siç paralajmëroi kohët e fundit kreu i Punëve të Jashtme të BE-së, Josep Borrell, është shumë e varur nga perëndimi për armë, duke përfshirë municione artilerie, të cilat kanë ekspozuar një cenueshmëri të mundshme për Kievin në lindje, ku artileria ka dominuar betejat. /Telegrafi/