Kur dashuria kthehet në frikë nga vetmia, marrim rolin e shpëtimtarit dhe harrojmë veten. Psikologët zbulojnë mekanizmat që na mbajnë në lidhje toksike
Shpesh u kthehemi njerëzve që na kanë zhgënjyer, duke bindur veten se këtë herë do të jetë ndryshe, edhe pse s’ka asnjë provë që sjellja e tyre do të ndryshojë ndonjëherë.
Rrethi vicioz i fajit dhe vetëkritikës
Një nga pyetjet më të shpeshta psikologjike, pavarësisht moshës, gjinisë apo statusit, është: pse qëndrojmë në marrëdhënie që na lodhin dhe na lëndojnë?
Sipas psikologëve, përgjigjja shpesh fshihet në mënyrën si i përjetojmë gabimet tona. Kur bëjmë një zgjedhje të gabuar, qofshin partner, miqësi apo bashkëpunim, ne nuk e shohim si mësim, por si provë se “diçka nuk shkon me ne”. Kjo ndjenjë faji na shtyn të qëndrojmë në lidhje të dhimbshme, me bindjen se duhet ta “rregullojmë” gabimin, edhe nëse kjo do të thotë të vazhdojmë të vuajmë.
Kështu, shpjegojnë ekspertët e shëndetit mendor, hyjmë në një cikël vetëshkatërrues: i japim një tjetër shans dikujt që na ka lënduar, duke besuar se përkushtimi ynë do ta ndryshojë atë. Por në realitet, vetëm thellojmë plagën dhe ushqejmë iluzionin se dashuria duhet fituar me durim dhe vuajtje.
Rrënjët e sjelljes: fëmijëria, ndjenja e pamjaftueshmërisë dhe presioni shoqëror
Ky model shpesh lind që në fëmijëri. Nëse kemi pasur prindër të rreptë apo shumë kërkues, mund të kemi mësuar se dashuria fitohet vetëm pasi “i korrigjojmë” gabimet tona. Në moshë të rritur, kjo shndërrohet në model: neglizhojmë nevojat tona, mundohemi të kënaqim të tjerët dhe shtypim autenticitetin për të fituar pranimin dhe miratimin e tyre. Shtohen edhe presionet e jashtme: frika nga vetmia, turpi përballë të tjerëve, pyetjet “çfarë do të thonë njerëzit?”.
Këto arsye na mbajnë në lidhje të pashëndetshme më gjatë sesa duhet, edhe kur instinkti na thotë se është koha për t’u larguar, transmeton Telegrafi.
Të lejojmë veten të gabojmë
Dalja nga marrëdhëniet toksike fillon me të drejtën për të gabuar. Gabimet nuk janë dëshmi e dështimit, por udhërrëfyes për të mësuar dhe për të ndërtuar lidhje më të shëndetshme. Vetëm kur pranojmë se disa gjëra nuk mund të rregullohen, çlirohemi nga nevoja për të qëndruar aty ku s’ka më as dashuri e as rritje.
Çfarë thotë shkenca për lidhjet toksike
Sipas psikologjisë së lidhjes, e zhvilluar nga John Bowlby dhe Mary Ainsworth, mënyra si jemi lidhur me prindërit në fëmijëri përcakton si lidhim marrëdhënie në të ardhmen. Personat me stil lidhjeje ankthioze kanë prirje të qëndrojnë në lidhje të pashëndetshme, nga frika e braktisjes ose humbjes, edhe kur marrëdhënia është e dëmshme.
Një tjetër mekanizëm është disonanca njohëse kur kemi investuar shumë kohë, emocione e energji në një lidhje, është e vështirë të pranojmë se kemi gabuar. Për të shmangur këtë konflikt të brendshëm, racionalizojmë: i minimizojmë sjelljet e dëmshme të partnerit, theksojmë anët e tij “të mira” dhe besojmë se “do të ndryshojë”.
Sociologët shtojnë se stigma e ndarjes apo vetmisë, sidomos në shoqëritë tradicionale, e bën më të vështirë largimin. Shpesh, njerëzit zgjedhin të durojnë, vetëm që të mos gjykohen nga të tjerët.
Në vend të përfundimit: Dashuria nuk duhet të dëmtojë
Pranimi i vetvetes dhe vendosja e kufijve janë hapat e parë për të dalë nga çdo marrëdhënie toksike.
Dashuria e shëndetshme nuk lind nga frika, nga faji apo nga nevoja për t’u pranuar - ajo lind nga vetëvlera, respekti dhe liria. /Telegrafi/