Pyjet tropikale të Amazonës mund të arrijnë ‘në një pikë kthese’ deri në vitin 2050, paralajmërojnë shkencëtarët

Pyjet tropikale të Amazonës mund të arrijnë ‘pikën kthese’ deri në vitin 2050, paralajmërojnë shkencëtarët

Deri në gjysma e pyjeve tropikale të Amazonës mund të arrijë një “pikë kthese” deri në vitin 2050, ka treguar një studim.

Sipas mediave të huaja, përcjell Telegrafi, dokumenti, i cili është më gjithëpërfshirës deri më sot në analizën e tij të ndikimeve komplekse të aktivitetit njerëzor lokal dhe krizës globale klimatike, paralajmëroi se pylli kishte kaluar tashmë një “kufi të sigurt” dhe kërkoi veprime korrigjuese për të rivendosur zonat e degraduara dhe për të përmirësuar qëndrueshmërinë e ekosistemin.

Bernardo Flores nga Universiteti Federal i Santa Catarina, Brazil, autori kryesor i studimit, tha se ishte i befasuar nga rezultatet.

Pylli tashmë po bëhej më i dobët dhe më homogjen, tha ai.

“Deri në vitin 2050, do të përshpejtohet edhe më shumë. Ne duhet të përgjigjemi tani. Sapo të kalojmë pikën e kthesës, do të humbasim kontrollin se si do të sillet sistemi”.

Kjo kërkon veprim ndërkombëtar sepse edhe një ndalim lokal i shpyllëzimit nuk do të parandalonte kolapsin pa një reduktim global të emetimeve të CO2 që po prishin klimën.

Për 65 milionë vjet, pyjet e Amazonës i kanë rezistuar ndryshueshmërisë klimatike, por rajoni tani është i ekspozuar ndaj stresit të paparë nga thatësira, nxehtësia, zjarri dhe pastrimi i tokës, të cilat po depërtojnë edhe në zonat e thella qendrore të biomës.

Kjo po ndryshon funksionimin e pyllit, i cili në shumë zona po prodhon më pak shi se më parë, dhe po e kthen një “pastrues karboni në një emetues karboni”.

Shqetësimet për një pikë kthese në Amazon janë diskutuar për dy dekadat e fundit, me modelet e mëparshme që sugjerojnë se kjo mund të ndodhë kur 20% deri në 25% të pyllit të pastrohet.

Studimi i ri, i botuar në Nature të mërkurën, shkoi më tej në kompleksitetin e tij.

Ai vlerësoi se deri në vitin 2050, 10% deri në 47% e pyjeve të Amazonës do të ekspozohen ndaj shqetësimeve të ndërlikuara që mund të shkaktojnë tranzicione të papritura në të gjithë ekosistemin dhe të kenë një efekt negativ për ndryshimin e klimës rajonale.

Për të parandaluar këtë, studimi zbuloi se një kufi i sigurt, i cili përfshinte një zonë tampon, do të ishte ruajtja e shpyllëzimit në 10% të rajonit të Amazonës dhe mbajtja e ngrohjes globale brenda 1.5 gradë Celsius mbi nivelet para-industriale.

Por tejkalimi tashmë ka ndodhur. Studimi zbuloi se 15% e Amazonës ishte pastruar tashmë dhe 17% e tjera ishte degraduar nga aktiviteti njerëzor, si prerja e drurëve, zjarret dhe nxjerrja nën tendë. Një tjetër 38% e Amazonës mund të dobësohet si rezultat i thatësirave të zgjatura gjatë dekadës së fundit. /Telegrafi/