Lajme Kosovë

Psikologu: Mosndëshkimi i akterëve të dhunës ndikon në rritjen e numrit të vrasjeve

Para 1 viti

Dukuria e vrasjeve të shpeshta në Kosovë po ndodhë si pasojë e nevojës së shfaqjes së dominancës, pushtetit e pasurisë, vlerëson psikologu Petrit Thaçi.

Thaçi thotë se këto akte kriminale mund të jenë edhe si shkak i të kaluarës së tyre, zhvillimit e adoleshencës për çka thekson se mund të kenë vuajtur akte të dhunës.

“Arsyet mund të jenë nga më të ndryshmet, që shtyjnë drejt akteve kriminale. Pra aktet kriminale janë një shpërthim kulminant i dhunës, që ka bazë mbi instiktin ose impulsin tonë të agresionit, që është një impuls i natyrshëm, por që është i dizajnuar të jetë pjesë e jona si pjesë e mbijetesës tonë, si pjesë e ekzistencës tonë si pjesë e asaj ku ne ndihemi të rrezikuar që integriteti jonë fizik, ose diçka tjetër po të cenohet në mënyrë vulgare. Megjithatë, ne po shohim që në dukuritë shoqërore shumë shpesh impulsi i agresionit, shkrimet, shfaqja e kësaj dhune kulminante po kthehen si nevojë për të shfaqur dominancë, për të shfaqur pushtet, për të imponuar zgjidhje drejt realizimit të nevojave tona instiktive, të nevojave tona që lidhen me epshet momentale, me posedimin e gjërave, pasurinë, me droga, prostitucionin e gjëra të tilla”, thotë Thaçi.

Tutje, Thaçi tha se janë disa faktorë që mund të ndikojnë tek njerëzit për t’i shtyrë të bëjnë veprime të tilla kriminale, duke potencuar mentalitetin që personat e dhunshëm janë dominant në shoqëri.

“Duhet të shohim edhe përtej saj, pra në format e çrregullta të funksionimit mental, pra çrregullimit të personalitetit, çrregullimet psikike, çrregullimet e sjelljes, nganjëherë mund ta shohim edhe si zbrazje nga një bazament i mentalitetit, që rritemi duke dëgjuar mbi lavdet dhe krekosjet e personave të dhunshëm, dominant, të tjerët që kane frikën ndaj tyre, që nuk guxon askush t’ia prishë mënyrën e tyre të të funksionuarit, që nuk guxon as shteti, as polici, as shoqëria, një farë formë më i dëmtu ata… Mund të jenë persona që në të kaluarën e tyre të zhvillimit si fëmijë, si të rinj, si adoleshent, edhe kanë mundur të vuajnë akte të dhunës, akte të padrejtësisë, dhe sot mekanizmin e dhunës, mekanizmin e krimit, e shohin si mundësi të vetme për të imponuar drejtësinë ndaj tyre”, thotë Thaçi.

Ndër të tjera, psikoterapeuti, Petrit Thaçi thekson se kjo dukuri në Kosovë mund të jetë edhe si pasojë e mos trajtimit të këtyre rasteve seriozisht nga ana e institucioneve të drejtësisë dhe reagimit policor.

“Shumica prej kryerësve, prej akterëve të akteve të fundit kanë vepra kriminale që kalojnë numrin 100 dhe ata janë ende të lirë, në kafiteritë, në trafik, në shoqërinë tone. Dhe shtrohet pyetja si është e mundshme, pra sistemi i drejtësisë duhet të ketë parasysh që masat ndëshkuese nuk janë vetëm për të rehabilituar ose për të rintegruar personin në shoqëri por për të krijuar edhe një efekt më të largët më të gjatë në një formë edhe për shoqërinë. Pra, duke u sjellur në një formë shumë të shpejtë ndëshkuese ndaj tyre, duke krijuar konceptin që kjo është e pa kompromis, e patolerueshme. Prandaj, edhe kjo pjesë mund të jetë një arsyeje që shoqëria jonë tash po atakohet nga aktet më të shpejta të dhunës. Pjesa tjetër, patjetër mund të jetë që nuk ka kontroll të mjaftueshëm ose monitorim të mjaftueshëm nga institucionet përkatëse”, thotë Thaçi.

Sipas tij, mund të ketë përmirësime nëse të drejtat, liritë e respektimi është i pa kompromis.

“Si transformim i shoqërisë që sa më pak të ketë potencial për shpërthime të tilla të krijimit të dhunës padyshim duhet gjithqysh edhe familja në implementimin e një kulture ku të drejtat liritë dhe respektimi, mirëkuptimi i anëtarëve të familjes është i rëndësishëm i shenjtë dhe pa kompromis të vazhdohet te shkolla me të njëjtat vlera, të vazhdohet në përditshmëri në trafik, kafiteritë, qoftë në evente tjera, qoftë në institucione tjera dhe të krijohet një klimë e përgjithshme edukative etikës kolektive e moralit kolektiv të ndërtuar mbi cilësi që janë shumë larg prej dhunës , dhe shumë larg prej krimit”, thotë ai.