Pas dorëheqjes së Liz Truss: Cilët janë liderët e tjerë evropianë me mandatin më të shkurtër si kryeministër?

Liz Truss dha dorëheqje pas vetëm 45 ditësh si kryeministre e Britanisë. Megjithatë, ajo është vetëm një nga liderët evropianë që ka mbajtur poste ekzekutive për një periudhë të shkurtër kohore.

Ajo mori zyrtarisht detyrën nga Boris Johnson më 6 shtator, por pas vendimeve të këqija politike, rënies së treguesve ekonomikë, gafave mediatike dhe dorëheqjeve të ministrave, si dhe sondazheve të opinionit publik që treguan se popullariteti i partisë së saj Konservatore kishte rënë, Truss dha dorëheqje.

Truss është zyrtarisht kryeministrja britanike me mandatin më të shkurtër ndonjëherë, duke mposhtur George Canning, i cili ishte kryeministër për 118 ditë deri në vdekjen e tij.

Cilët janë disa nga kryeministrat e tjerë në Evropë që mbajtën atë post për një kohë të shkurtër?

Euronews ka përpiluar një listë të disa prej ngjarjeve më të rëndësishme të rreth 50 viteve të fundit, të politikanëve që kanë shërbyer 200 ditë ose më pak, duke përjashtuar ata që kanë qenë kryeministra të përkohshëm.

Mali i Zi: 176 ditët e Dritan Abazoviqit

Abazoviq është viktima e fundit në mesin e kryeministrave evropianë, i cili humbi pozitën pas votimit të mosbesimit në parlament më 20 gusht, por mbetet në detyrë për momentin.

Udhëheqësi i partisë liberale-jeshile URA mori detyrën pasi qeveria e mëparshme ra gjithashtu në muajin prill, pasi aleatët politikë vendosën ta bëjnë këtë për shkak të mungesës së progresit, nacionalizmit dhe pengimit, dhe praktikës së vonimit të qëllimshëm të ligjeve dhe politikave.

Vetë koalicioni i Abazoviqit i partive kryesisht pro-evropiane dhe të pakicave u shpërbë pasi ai nënshkroi një marrëveshje të diskutueshme pronësie me Kishën Ortodokse Serbe në fillim të gushtit, duke shkaktuar protesta nga opozita pas raportimeve të mediave se marrëveshja ishte nënshkruar në fshehtësi.

Kryeministri i ri i Malit të Zi ende nuk është emëruar.

Belgjika: Paul Vanden Boeynants – 165 ditë

Paul Vanden Boeynants ishte dy herë kryeministër belg: fillimisht për dy vjet në vitet 1960 dhe më pas përsëri për vetëm 165 ditë midis 20 tetorit 1978 dhe 3 marsit 1979.

Pasi ishte kryeministër, Vanden Boeynants bëri një jetë shumë interesante brenda dhe jashtë politikës.

Ai u dënua me tre vjet burg me kusht në vitet 1980 shkaku i evazionit fiskal.

Më pas, në vitin 1989, ai u rrëmbye dhe u mbajt peng për një muaj derisa u grumbulluan paratë për shpërblimin e tij (rreth 30 milionë euro).

Vanden Boeynants u largua nga politika në mesin e viteve 1990. Ai vdiq në vitin 1991 nga pneumonia pas një operacioni në zemër.

Estonia: Andresw Tarand – 161 ditë

Andreas Tarand ishte udhëheqësi më i jetë shkurtër ndonjëherë i shtetit baltik të Estonisë me vetëm 161 ditë në detyrë, nga 8 nëntori 1994 deri më 17 prill 1995.

Një ambientalist i përjetshëm, Tarand studioi klimatologji dhe shërbeu si ministër mjedisi i Estonisë në dy qeveri të ndryshme.

Tarand më vonë u zgjodh në Parlamentin Evropian dhe ishte deputet nga 2004 deri në 2005.

Franca: Bernard Cazeneuve – 161 ditë

Kryeministri socialist francez, Bernard Cazeneuve ishte në pushtet vetëm për pesë muaj e katër ditë nga dhjetori 2016 deri në maj 2017.

Ai u emërua në këtë post nga presidenti, François Hollande pasi paraardhësi i tij nisi një fushatë presidenciale dhe Cazeneuve dha dorëheqjen në fund të mandatit të Hollande kur Emmanuel Macron mori postin e presidentit të Francës.

Kosova: Albin Kurti – 121 ditë

Kur protestuesi shumëvjeçar dhe lideri i partisë kryesore opozitare në Kosovë, Albin Kurti, më në fund u bë kryeministër në shkurt të vitit 2020 pas muajsh negociatash me partnerët e tij të koalicionit, ai nuk e priste që presidenti amerikan, Donald Trump do ta largonte nga posti i tij, shkruan Euronews.

Trump ishte i etur të përfshihej në zgjidhjen e çështjeve të vështira politike ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ku Kurtin e shihte si pengesë.

I dërguari amerikan për Ballkanin, Richard Grenell, arriti t’i bindte disa parti parlamentare që do të inicionte votëbesimin ndaj Kurtit. Ai ia arriti qëllimit të tij, kështu që Kurti u shkarkua pas saktësisht katër muajsh në pushtet.

Megjithatë ai u rizgjodh sërish kryeministër pas disa muajve pasi korri fitore në zgjedhjet parlamentare.

Shqipëria: Fatos Nano – 103 ditë

Fatos Nano vinte nga një familje e shquar shqiptare dhe u ngjit vazhdimisht në radhët e Partisë Punëtore Shqiptare.

Në fund, ai u emërua kryeministër i qeverisë kalimtare dhe iu dha detyra të organizonte zgjedhjet e para demokratike postkomuniste në vitin 1991.

Partia e tij fitoi zgjedhjet dhe ai u bë kryeministër. Megjithatë, një grevë e përgjithshme e organizuar nga sindikatat e pavarura e detyroi atë të jepte dorëheqje disa javë më vonë, në qershor të vitit 1991, pas gjithsej 3 muaj e 13 ditë në pushtet.

Nano vazhdoi të reformonte Partinë e Punëtorëve, duke e shndërruar atë nga një front antirevizionist marksist-leninist në një parti socialdemokrate dhe e quajti Partia Socialiste e Shqipërisë.

Ai u rizgjodh kryeministër për dy mandate të tjera, në 1997 dhe 2002.

Italia: Amintore Fanfani – 102 ditë

Amintore Fanfani ishte kryeministër i Italisë gjithsej gjashtë herë – i pari në vitet 1950, por ishte mandati i tij i fundit që e vendosi ish-politikanin fashist në këtë listë.

Ai ka qenë kryeministër nga 18 prilli deri më 29 korrik 1987, një periudhë prej 102 ditësh.

Fanfani e filloi karrierën politike në Partinë Nacional Fashiste të Musolinit dhe shkroi për vizionin e tij për një Evropë fashiste të udhëhequr nga qeveritë autoritare në Romë dhe Berlin.

Ai luajti një rol të rëndësishëm në vendosjen e ndalimit të hebrenjve italianë që punonin në qeveri ose si profesorë, dhe pasi Musolini u vra, ai iku në Zvicër.

Kur u kthye në politikë, ai u bë një kristian demokrat dhe udhëhoqi gjashtë qeveri të ndryshme në vitet 1950, 1960 dhe 1980 dhe ishte ende aktiv në politikë, duke mbajtur poste në Senatin italian deri në mesin e viteve 1990.

Ai vdiq në vitin 1999 në moshën 91-vjeçare.

Rumania: Mihai Razvan Ungureanu – 89 ditë

Mihai Razvan Ungureanu u emërua kryeministër i Rumanisë në shkurt 2012 në një përpjekje për të stabilizuar vendin mes një krize serioze politike.

Ungureanu u emërua në atë pozicion nga presidenti rumun dhe konservatori Traian Basescu.

Disa e etiketuan lëvizjen e Basescut si një kopje të promovimit të Vladimir Putinit nga Boris Yeltsin, por Ungureanu dhe Putin nuk kishin pothuajse asgjë të përbashkët dhe ish-drejtori i shërbimit të fshehtë rumun nuk arriti të votonte mosbesimin ndaj koalicionit të madh që u formua në vend në fillimi i majit të të njëjtit vit.

Ungureanu mbeti aktiv në politikën rumune, duke shërbyer si anëtar i parlamentit në mbledhjet pasuese.

Finlanda: Anneli Jaateenmaki – 69 ditë

Anneli Jaateenmaki ishte kryeministrja e parë femër e Finlandës, shkurtimisht, nga 17 prilli deri më 24 qershor 2003.

Ajo udhëhoqi partinë e saj centriste drejt fitores në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 2003, por u përfshi në një skandal që ngriti pikëpyetje se si ajo mori disa dokumente të klasifikuara të Foreign Office mbi luftën në Irak, të cilat i përdori në fushatën e saj zgjedhore për të diskredituar opozitën.

Megjithatë, karriera politike e Anneli Jaateenmaki nuk mbaroi me kaq. Ajo u bë përfaqësuese e Parlamentit Evropian në Bruksel nga viti 2001 deri në vitin 2019.

Bullgaria: Andrey Lukanov – 22 ditë

Megjithëse vendi ballkanik nuk është i panjohur për trazirat politike, pasi ka pasur katër zgjedhje të përgjithshme – dhe katër kryeministra – në 18 muajt e fundit, Andrey Lukanov mban rekordin për kalimin e kohës më të vogël si kreu i shtetit të Bullgarisë, i vendosur në fund të vitit 1990.

Ndërsa ndikimi i Bashkimit Sovjetik në Evropën Lindore u zbeh, një numër vendesh komuniste e gjetën veten në një udhëkryq, përfshirë Bullgarinë.

Lukanov shërbeu si kryeministri i fundit i Republikës Socialiste të Bullgarisë dhe ndërsa vendi filloi tranzicionin e tij drejt një demokracie të stilit perëndimor pas zgjedhjeve shumëpartiake, ai e mbajti këtë rol deri më 7 dhjetor 1990.

Megjithë ofertat e tij për të formuar një qeveri koalicioni me opozitën, ajo u refuzua me arsyetimin se Lukanov – një ish besnik i Partisë Komuniste dhe politikan i rangut të lartë – duhet të mbahet përgjegjës për përkeqësimin e ekonomisë dhe krimet e kaluara të regjimit të mëparshëm.

Ai përfundimisht u detyrua të largohej nga detyra nga demonstratat në shkallë të gjerë dhe një grevë e përgjithshme.

Lukanov u vra në vitin 1996 jashtë banesës së tij në Sofje. Motivet e vërteta të atentatit të tij janë ende të paqarta, ndërsa autorët mbeten të lirë.

Kroacia: Josip Manoliq – 22 ditë

Qëndrimi i shkurtër i Josip Manoliqit si kryeministër kroat ndodhi gjatë një kohe shumë të trazuar kur Kroacia shpalli pavarësinë nga Jugosllavia më 25 qershor 1991, duke shkaktuar një luftë.

Manoliq u bë kryeministri i parë i vendit të sapo pavarur, duke vazhduar rolin e tij si kryeministër i Kroacisë brenda Jugosllavisë, një post që ai e mori në gusht 1990.

Megjithatë, pasi presidenti Franjo Tuxhman nënshkroi Marrëveshjen e Brijunit në korrik 1991, duke shkëputur më tej lidhjet e vendit me republikat e tjera jugosllave, Manoliq u zëvendësua nga Franjo Gregoriq, të cilin Tuxhman e caktoi të drejtonte një qeveri të madhe koalicioni të quajtur Qeveria e Unitetit Kombëtar.

Manoliq, ish-kreu i Agjencisë Jugosllave të Sigurisë, OZNE, dhe anëtar i rezistencës partizane antifashiste në Luftën e Dytë Botërore, ishte një nga themeluesit kryesorë të partisë nacionaliste kroate të qendrës së djathtë HDZ dhe konsiderohej njeri i fuqishëm në Kroaci pas Tuxhmanit.

Megjithatë, pasi dështoi përpjekja e Manoliqit për të organizuar një dezertim masiv të anëtarëve të HDZ-së në vitin 1995 për t’i privuar Tuxhmanit shumicën parlamentare, popullariteti i tij u zhduk dhe ai u bë kryesisht i paefektshëm.

Manoliq, i cili mbushi 100 vjeç në mars 2020, është një nga ish-kryeministrat më të vjetër të gjallë në botë.

Suedia: Magdalena Andersson – pak më shumë se 7 orë

Kryeministrja e parë grua e Suedisë, Magdalena Andersson, ishte vetëm shtatë orë e gjysmë në detyrë kur u zgjodh për herë të parë.

Në nëntor 2021, pas disa ditë negociatash, kreu i socialdemokratëve arriti të formojë një qeveri të pakicës me mbështetjen e dy partive më të vogla.

Pasi parlamenti votoi për emërimin e saj, ajo paraqiti një plan të ri buxhetor për vendin, por njëra nga partitë tërhoqi mbështetjen e saj, kështu që ajo dha dorëheqje vetëm shtatë orë e gjysmë pasi u emërua.

Disa ditë më vonë, buxheti u rishqyrtua, u amendua dhe u miratua, dhe Andersson u votua përsëri Kryeministre e Suedisë, një rol që ajo vazhdoi të mbante deri në shkarkimin e saj në tetor 2022 pas zgjedhjeve të përgjithshme. /Telegrafi/