‘Një pazarllëk’: Çfarë arriti Samiti i Kajros për Gazën?

Euronews foli ekskluzivisht me figura të larta të samitit dhe analistë nga e gjithë rajoni, të cilët lavdëruan sentimentin, por vunë në dyshim realizueshmërinë e propozimeve të vendeve arabe.

Ditën pas takimit të liderëve nga e gjithë Lindja e Mesme dhe Afrika e Veriut për të diskutuar dhe nënshkruar një propozim për “paqe të plotë dhe të drejtë” në Gazë, pa zhvendosur 2.1 milionë banorët e saj, media nga rajoni lavdëruan samitin si “një qëndrim të bashkuar arab”.

“Egjipti i jep frymëmarrje çështjes”, thuhej në titullin e gazetës shtetërore egjiptiane “Al Ahram”, ndërsa një nga gazetat kryesore të Jordanisë, e cilësoi atë “një vizion të qartë dhe të zbatueshëm për menaxhimin e Gazës”.

Kur Euronews foli me burime diplomatike të larta jordaneze që ishin të pranishëm në samitin e jashtëzakonshëm – në të cilin mori pjesë edhe Presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Costa – ata ishin të palëkundur që takimi tregoi “unitet” dhe “një refuzim të qartë të planeve të (Presidentit të SHBA-së) Donald Trump” për ta bërë Gazën “rivierën e Lindjes së Mesme”, duke larguar me forcë popullatën.

Komentet fillestare të zyrtarëve jordanezë pasqyronin deklaratat e Mbretit Abdullah II-të të Jordanisë, transmeton Telegrafi.

“Rezultati i samitit tonë duhet të jetë hapa praktikë për të mbështetur vëllezërit tanë palestinezë, për të mbështetur qëndresën e tyre në tokën e tyre, për të lehtësuar vuajtjet e tyre dhe për të mobilizuar përpjekjet ndërkombëtare për të ndaluar gjithçka që pengon arritjen e paqes”, u shpreh monarku në konferencë.

Lexo po ashtu Si do të dukej një Gaza e ardhshme sipas planit 53 miliardë dollarësh të Egjiptit

Në një intervistë për Euronews nga Beiruti, drejtoresha rajonale e Human Rights Watch, Lama Fakih, besonte se samiti e arriti këtë qëllim.

“Disa nga gjërat që po kërkonim në marrëveshje ishin konfirmimi që do të kishte mundësi për palestinezët dhe Gazën për të pasur vetë-përcaktim”, shpjegoi ajo.

Jo kështu, thotë David Schenker, i cili ishte Ndihmës Sekretar i Shtetit për Çështjet e Lindjes së Afërme gjatë mandatit të parë të Trumpit, dhe ndihmoi në sjelljen e Marrëveshjeve të Abrahamit, normalizimin e marrëdhënieve diplomatike midis Izraelit dhe një sërë shtetesh arabe.

“Plani i rindërtimit ka 100 faqe detajesh për strehimin dhe strukturat përkohshme. Mendoj se kjo është më pak shqetësuese… dokumenti as që përmend Hamasin”, tha ai për Euronews nga zyra në The Washington Institute for Near East Policy.

Diplomati i mëparshëm thotë se planet mungojnë propozime konkrete për ruajtjen e sigurisë në Gaza dhe Bregun Perëndimor. Për këtë arsye, ai i sheh ato si të papranueshme për Izraelin – dhe mbështetësin më të madh financiar dhe ushtarak.

“E vetmja gjë që ata kanë për sigurinë është trajnimi i policisë, që është diçka që ka ndodhur më parë. Pastaj dokumenti flet për forcat e ruajtjes së paqes të OKB-së”, të cilat Schenker beson se “janë gjithashtu plotësisht të papranueshme për Izraelin dhe Shtetet e Bashkuara”.

Të dyja vendet besojnë se forcat e ruajtjes së paqes në Liban më parë “ndihmuan dhe mbështetën” një nga armiqtë e tjerë rajonalë të Izraelit, Hezbollah, shpjegoi ai.

Pasi u mori votën votuesve arabë dhe myslimanë në muajin nëntor, Trump ka dyfishuar mbështetjen për Izraelin. Të mërkurën, presidenti i SHBA-së paralajmëroi Hamasin në platformën e tij Truth Social se nëse ata nuk i lirojnë të gjithë pengjet e mbetur, “ju keni mbaruar”, duke premtuar se do të “përfundojë shpejt punën”.

Çështja e Hamasit është gjithashtu shqetësim për Hesham Alghannam, drejtor i Qendrës së Kërkimeve për Sigurinë në Universitetin Naif Arab në Arabinë Saudite.

“Paaftësia e planit për çështje kritike – si roli i Hamasit, afatet e zbatimit dhe mekanizmat e zbatimit – minon praktikën e tij”, tha ai, duke përfunduar se i mungonte një “strukturë e qartë qeverisjeje ose një kornizë sigurie”.

Ndërsa Schenker thotë se propozimet e shefit të mëparshëm për Gazën janë “jorealiste,” ai mbetet i bindur se çdo propozim është i destinuar të dështojë pa mbështetje nga Trump.

“Lideri arab që do të shkojë në Uashington dhe do të paraqesë këtë vizion për presidentin Trump do të marrë trajtimin e Zelensky”, theksoi Schenker.

Samiti i jashtëzakonshëm i së martës duket se ka treguar harmoni ndërmjet anëtarëve të Ligës Arabe – ose të paktën midis atyre që ishin të pranishëm në sallë.

Qeveritë nga e gjithë rajoni lëshuan deklarata që ripërsëritnin mbështetjen e tyre për propozimin egjiptian, që mund të jetë mjaftueshëm për të ndaluar ambiciet kundërthënëse të Trumpit.

Megjithatë, pas dyerve të mbyllura, zyrtarët jordanezë i thanë Euronews se ata ishin të shqetësuar për mungesën e pjesëmarrjes së liderëve të shteteve kyçe në rajon.

Ata e krahasuan shpejt këtë me mbretin jordanez, të cilin e kontestojnë se ka ofruar veten “gati të jetë aty në çdo mundësi për të zgjidhur krizën”.

Abdullah ishte i pari – dhe deri tani lideri i vetëm arab – që u takua me Trumpin, ku ai diskutoi për planet rreth Gazës.

Lexo po ashtu Presidenti amerikan publikon një video të punuar me inteligjencë artificiale, “Trump Gaza” plotë luks

Megjithatë, jo të gjithë ishin të kënaqur.

Lideri algjerian Abdelmadjid Tebboune u zemërua në samit, ku agjencitë e shtypit të vendit raportuan se ai ishte “thellësisht i shqetësuar” pasi anëtarët e Këshillit të Bashkëpunimit të Gjirit u takuan me liderët jordanezë dhe egjiptianë në Riad më 21 shkurt për një “mini-samit” mbi Gazën.

Algjeria tha se kjo i ngjan “procesit që është monopolizuar nga një grup i ngushtë dhe i kufizuar… sikur mbështetja për çështjen palestineze të ishte bërë e drejta ekskluzive e një pakice të përzgjedhur”.

Ndërkohë, liderët e disa shteteve që Algjeria përmendi gjithashtu qëndruan larg. Më së shumti, Princi i Kurorës i Arabisë Saudite, Mohammed Bin Salman, dhe lideri i Emirateve të Bashkuara Arabe, Mohammed bin Zayed Al Nahyan, nuk ishin ndër ata që ishin të pranishëm në Kajro.

Alghannam, i cili është gjithashtu një studiues në Malcolm H Kerr Carnegie Middle East Center, tha se pjesërisht kjo është për shkak të parave.

“Të dy liderët kanë qenë kryesorit në diskutimet e mëparshme, veçanërisht në Riad, dhe mund ta kenë parë samitin e Kajros si më pak të vendimtar ose të tepërt. Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, me ndikimin e tyre të konsiderueshëm ekonomik dhe politik, mund të preferojnë të ushtrojnë ndikim në ambiente më të vogla dhe më të kontrolluara”, shpjegoi ai, duke përmendur takimin në Riad.

Schenker ishte më i drejtpërdrejt në analizën e tij. “Këto shtete, veçanërisht Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, nuk janë më ATM-ja e botës arabe. Dhe me çmimin e naftës që ka rënë në 70 dollarë për fuçi, nuk mendoj se ata ndihen shumë të pasur këto ditë në çdo rast”, tha ai.

Megjithatë, pavarësisht mosmarrëveshjeve dhe pasigurisë që mbetet, Fakih dhe shumë të tjerë ende e shohin propozimin e mbështetur njëzëri nga Liga Arabe si një arritje dhe diçka për të punuar nga tani e tutje.

“Është një pikënisje për diskutim. E shoh si një monedhë këmbimi”, përfundoi Fakih. /Telegrafi/