DIPLOMATËT VENË E VIJNË

Nga: Nonda Bulka (qershor, 1932)

Diplomatët e shteteve të mëdha, kur e shohin punën pisk, bëjnë udhëtime … ose mbajnë fjalime; pse jo? As fjalimi, as udhëtimi s’kushtojnë gjë. Një kroko me vezë e qumësht mjafton për të bërë një fjalim të tingëllueshëm. Udhëtimi paguhet prej të tjerëve. Udhëtimet diplomatike s’janë ndonjë shpikje e re.

Më 1914, kur zjarri që do të përvëlonte më vonë botën ishte akoma shkëndijë, Puankareja[1] udhëtonte në Rusi “me letrën e mbretit të Anglisë në xhep”; kur u kthye diplomati plak, shkëndija u bë flakë dhe skuqi fushën e gjelbëruar. Kaizeri gjeti rast për të bërë “yrysh”; por të shkuara të harruara. Në ditët tona udhëtimet diplomatike vazhdojnë. 1931-1932-1933.

Huveri[2] fton Lavalin[3] për rregullimin e borxheve dhe stabilizimin e paqes: Lavali niset e vete … dhe vjen siç vajti. As borxhet u rregulluan, as paqja u stabilizua. Grandi[4] pas Lavalit, viziton botën e re; u kthye me xhepat plot me premtime “Janki”.

Më vonë Briandi[5] me Lavalin vanë në Berlin. Armiqësia franko-gjermane duhej të merrte fund. Por, atje ku shpresonin të piqeshin me hijen pak a shumë pacifike të Stresmanit[6], takuan siluetën luftëtare të Hitlerit. Briandi buzëqesh me ironi. Lavali var buzët me inat. Dhe, mbasi hëngrën drekë dhe dëgjuan fjalime të zjarrta rreth miqësisë të të dy shteteve, u kthyen duke shtuar në aktivin e politikës frënge një “zero me xhufkë”.

Dhe Bryningu[7] vjen në Paris. Kërkon borxh që të paguajë borxhet; vete në kishë, falet si katolik i mbaruar që është; mban fjalime, dëgjon fjalime … dhe kthehet i entuziazmuar nga premtimet. Rezultati: një vërë në ujë, për hesap të aktivit gjerman. Se, premtimet janë si ato “bekimet apostolike” që Papa i dërgoi dikur Kastriotit.

Venizelloja[8] është dhe ai diplomat; përse të mos bëjë dhe ky si shokët udhëtime? Niset “dinaku gjiritli”, siç thonë francezët, troket portë më portë, qan hallet me urtësi, kërkon borxh …

Kam frikë se mos ndonjëherë, udhëtimi diplomatik i shembëllen atij të Puankaresë që bëri më 1914. Atëherë djalli që na mori se, siç thotë populli: “do të lozë qeni i kallanxhiut”.

__________

[1] Raymond Poincaré, kryeministër i Francës në vitet 1912, 1922-1924, 1926-1929

[2] Herbert Hoover, president i ShBA-së në vitet 1929-1933.

[3] Pierre Laval, kryeministër i Francës në vitet 1931-1935.

[4] Dino Grandi, ministër i Punëve të Jashtme i Italisë në atë kohë.

[5] Aristide Briand, ministër i Jashtëm i Francës në atë kohë.

[6] Gustav Stresemann, ministër i Punëve të Jashtme i Gjermanisë në vitet 1923-1929.

[7] Heinrich Brüning, kancelar gjerman në vitet 1930-1932.

[8] Eleuthérios Venizélos, kryeministër i Greqisë në vitet 1910-1915, 1917-1920, 1928-1932 dhe 1933-1935.