Ai do të lihet i lirë – por kush është Julian Assange dhe cilat janë detajet e marrëveshjes për pranimin e fajësisë?

Julian Assange është liruar nga burgu dhe pritet të deklarohet fajtor për një akuzë të vetme të krimit të SHBA-së.

Dhe kjo mund të shënojë fundin e një sage shumëvjeçare që ka përfshirë kontinente dhe e ka parë atë të vlerësuar si një kampion të lirisë së shtypit dhe një kërcënim për sigurinë kombëtare.

Por kush është Julian Assange?

Assange ka lindur në vitin 1971 në Townsville, në shtetin australian të Queensland.

Ai u interesua për kompjuterët në një moshë të re dhe nga fillimi i viteve ’90 ai konsiderohej një nga hakerët më të aftë të Australisë, përcjell Telegrafi.

Në vitin 2006 ai themeloi WikiLeaks, një organizatë që publikoi materiale të zbuluara.

Vetëm në vitin 2010, Assange arriti famë globale pasi publikoi një seri informacionesh nga Chelsea Manning, një ish-ushtare e ushtrisë amerikane.

Midis dosjeve ishte një video e një sulmi me helikopter Apache të vitit 2007 nga forcat amerikane në Bagdad që vrau 11 persona, duke përfshirë dy gazetarë të Reuters.

Qeveria e SHBA-së nisi një hetim penal dhe Manning u dënua dhe u burgos përfundimisht për “rrjedhjet”, megjithëse më vonë asaj iu zbut dënimi.

Në nëntor të vitit 2010, WikiLeaks publikoi një grumbull prej më shumë se 250,000 kabllograme diplomatike amerikane.

Ndërsa në vitin 2016, Assange erdhi përsëri në qendër të vëmendjes pasi WikiLeaks publikoi emaile nga operativët e partisë Demokratike në prag të zgjedhjeve presidenciale në SHBA.

Prokurorët amerikanë thanë se emailet ishin vjedhur nga inteligjenca ruse dhe ishin pjesë e një operacioni për të ndërhyrë në zgjedhje në favor të Donald Trump.

Assange është shpallur nga shumë në mbarë botën si një hero “që nxori në dritë keqbërjet e ushtrisë amerikane në Irak dhe Afganistan”, por reputacioni i tij është dëmtuar gjithashtu nga akuzat për përdhunim, të cilat ai i mohon.

Pse ishte në burg?

Një urdhër-arresti për Assange u lëshua në vitin 2010 për dy akuza të veçanta për sulme seksuale në Suedi.

Pasi një gjykatë në Mbretërinë e Bashkuar vendosi se ai mund të ekstradohej në Suedi, Assange hyri në ambasadën e Ekuadorit ku iu dha azil politik.

Në kohën kur u raportua ai kishte frikë se nëse do të ekstradohej në Suedi, ai mund të ekstradohej më pas në SHBA.

Ai qëndroi atje për gati shtatë vjet, kohë gjatë së cilës marrëdhëniet e tij me qeverinë ekuadoriane u bënë gjithnjë e më armiqësore.

Ministri i Jashtëm i vendit në vitin 2019 akuzoi Assange për sjellje të vrazhdë, e cila shtrihej nga luajtja e futbollit brenda ambasadës deri te keqtrajtimi dhe kërcënimi i stafit të ambasadës.

Në vitin 2017, autoritetet suedeze hoqën akuzat kundër Assange, por urdhër-arresti i tij në Mbretërinë e Bashkuar për anashkalimin e lirimit me kusht mbeti ende.

Në vitin 2019 Ekuadori tërhoqi azilin e tij dhe lejoi policinë e Mbretërisë së Bashkuar të hynte në ambasadë për ta arrestuar.

Pas largimit të tij nga ambasada, Assange u arrestua në emër të SHBA-së që kishte kërkuar ekstradimin e tij.

Shtetet e Bashkuara donin që ai të përballej me 18 akuza dhe e akuzuan atë për inkurajimin dhe ndihmën e Manning për të vjedhur dosjet ushtarake.

Nëse shpallej fajtor, ai përballej me një dënim deri në 175 vjet burg.

Pse është liruar?

Për pesë vitet e fundit, Assange ka qenë i burgosur në një burg të sigurisë së lartë në Londrën jugore, ku i është mohuar lirimi me kusht me arsyetimin se ai konsiderohet të jetë “një rrezik”.

Gjatë gjithë kësaj kohe, familja dhe mbështetësit e tij thonë se shëndeti i tij fizik dhe mendor ka qenë në rënie.

Në vitin 2021, një gjykatë në Mbretërinë e Bashkuar tha se Assange mund të ekstradohej në SHBA, por në fillim të këtij viti ai fitoi të drejtën për të apeluar atë vendim.

Në shkurt, parlamenti australian miratoi një mocion që u bëri thirrje qeverive të SHBA-së dhe Mbretërisë së Bashkuar të lejonin Assange të kthehej në vendin e tij të lindjes.

Më pas në prill, presidenti amerikan, Joe Biden, tha se po shqyrtonte një kërkesë nga Australia për të hequr ndjekjen penale kundër Assange.

Edhe pse është e paqartë pse ai është liruar tani, familja e Assange – përfshirë nënën e tij – tha të martën se fundi i “sprovës” së tij ishte për shkak të “diplomacisë së qetë”, ndërsa babai i tij falënderoi kryeministrin australian, Anthony Albanese.

Çfarë ka në marrëveshje?

Assange është planifikuar të paraqitet në një gjykatë federale në Ishujt Mariana Veriore.

Kërkesa për ekstradim pritet të tërhiqet dhe Assange nuk do të përballet me asnjë akuzë tjetër.

Seanca dëgjimore po zhvillohet në Ishujt Mariana Veriore për shkak të kundërshtimit të Assange për të udhëtuar në kontinentin e SHBA-së dhe afërsisë së gjykatës me Australinë.

Prokurorët kanë rënë dakord për një dënim prej pesë vjetësh, por kanë thënë se koha e vuajtur tashmë në një burg britanik do të llogaritet në këtë.

Kjo do të thotë se ai me siguri do të dalë i lirë pas dënimit.

John Shipton, babai i Assange, tha për mediat australiane të martën se duket se “Julian do të jetë në gjendje të shijojë një jetë të zakonshme me familjen dhe gruan e tij, Stella”. /Telegrafi/