Botë Shkencë

Shkencëtarët po e dërgojnë teleskopin më të fuqishëm në botë drejt dy ‘super-tokave’ të çuditshme

Para 3 vitesh

Teleskopi Hapësinor James Webb planifikon të eksplorojë botë të çuditshme, shkëmbore jashtë sistemit tonë diellor. Gjegjësisht, shkencëtarët synojnë të studiojnë gjeologjinë në planetë të ngjashëm me Tokën, 50 vite dritë larg.

Planetët shkëmborë janë më të vështirë për t’u dalluar se gjigantët e gazit sepse janë më të vegjël dhe sepse drita e tyre është më e dobët. Por James Webb ka një pasqyrë të përbërë nga 18 segmente gjashtëkëndore beriliumi të veshura me ar dhe ka një zonë shumë më të madhe për të mbledhur dritën.

Bëhet fjalë për një teleskop infra të kuq revolucionar, 9 miliardë dollarë, të cilin NASA e prezantoi si observatorin kryesor për shkencën hapësinore për dekadën e ardhshme. Teleskopi është njëqind herë më i ndjeshëm se teleskopi Hapësinor Hubble dhe pritet të ndryshojë thellësisht të kuptuarit e universit.

Deri më tani, nuk kemi asnjë provë që ekziston jeta në ndonjë nga këto super-toka ose se një gjë e tillë është fare e mundur. Është një planet i ndezur dhe i mbuluar me “55 Cancri e” dhe LHS 3844 b, ku nuk ka shumë atmosferë. Super-Toka është një planet jashtë diellit që është më masiv se Toka, por më i vogël se gjigantët e gazit, shkruan scientificamerican.

“55 Cancri e” rrotullohet rreth yllit të tij mëmë në një distancë të shkurtër prej 2.4 milionë km. Për krahasim, Merkuri, planeti më afër Diellit, është mesatarisht 58 milionë kilometra larg. Është një planet djallëzor i nxehtë që rrotullohet rreth yllit të tij çdo 18 orë. Temperatura e sipërfaqes së saj është mbi pikën e shkrirjes së shumicës së llojeve të shkëmbinjve.

Shkencëtarët supozojnë gjithashtu se “55 Cancri e” është e bllokuar nga baticat, dmth se njëra anë e saj është gjithmonë përballë yllit të ndezur, me të dhënat nga Teleskopi Hapësinor Spitzer që tregojnë se zona e tij më e ngrohtë është pak e zhvendosur, pra jo në hapësirën qendrore, përballë yllit.

Shkencëtarët besojnë se mund të jetë për shkak të atmosferës së dendur që transferon nxehtësinë në pjesë të tjera të planetit ose për shkak se bie shi lavë gjatë natës që largon nxehtësinë nga atmosfera. Lava e natës tregon gjithashtu një cikël të ditës dhe natës që mund të jetë për shkak të një rezonance 3:2 ose tre rrotullimeve brenda çdo dy orbitash, një situatë e ngjashme me Merkurin.

Këto hipoteza janë planifikuar të testohen nga dy ekipe shkencëtarësh. NASA do të analizojë emetimin e nxehtësisë së planetëve në kërkim të shenjave të atmosferës, ndërsa një ekip tjetër, i udhëhequr nga astronomi Alexis Brandeker i Universitetit të Stokholmit, do të masë nxehtësinë e emetimeve nga ana e ndriçuar e “55 Cancri e”.

Planeti LHS 3844 b është gjithashtu mjaft afër yllit të tij, duke rrotulluar rreth tij çdo 11 orë. Por ylli i tij është më i vogël dhe më i ftohtë se ai i “55 Cancri e”. Kështu, sipërfaqja LHS 3844 b është gjithashtu ndoshta shumë më e ftohtë. Të dhënat nga Spitzer tregojnë se nuk ka atmosferë domethënëse në të.

Ata do të krahasojnë spektrat e emetimeve të nxehtësisë nga ana e ditës me shkëmbinj të njohur si bazalti dhe graniti, në përpjekje për të përcaktuar se nga përbëhet sipërfaqja LHS 3844 b.

Ndryshe, James Webb është tani në fazën e vënies në punë të një sistemi të gjurmimit të objektit. Observatori duhet të bëhet funksional gjatë qershorit dhe më pas të nisë ciklin e parë të vëzhgimit hapësinor. /Telegrafi/