Tensionet e nxehta midis Tajlandës dhe Kamboxhias kanë shpërthyer përsëri përgjatë kufirit të tyre të përbashkët, duke prishur një armëpushim të brishtë të mbështetur nga presidenti i SHBA-së, Donald Trump.
Të paktën tre ushtarë tajlandezë dhe shtatë civilë kamboxhianë janë vrarë që nga e hëna, me vendet që akuzojnë njëri-tjetrin për fillimin e dhunës.
Përplasjet, të cilat kanë parë gjithashtu Tajlandën të nisë sulme ajrore përgjatë kufirit, janë më seriozet që nga armëpushimi i arritur në korrik, transmeton Telegrafi.
Për çfarë bëhet fjalë në mosmarrëveshjen kufitare?
Kjo nuk është një mosmarrëveshje e kohëve të fundit. Debati midis Tajlandës dhe Kamboxhias daton më shumë se një shekull më parë, kur kufijtë e dy kombeve u hartuan pas pushtimit francez të Kamboxhias.
Armiqësitë u përshkallëzuan në vitin 2008, kur Kamboxhia u përpoq të regjistronte një tempull të shekullit të 11-të të vendosur në zonën e diskutueshme si një Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. Ky veprim u prit me protesta të ashpra nga Tajlanda.
Gjatë viteve ka pasur përleshje sporadike, me ushtarë dhe civilë të vrarë nga të dyja palët.
Tensionet e fundit u përshkallëzuan në maj, pasi një ushtar kamboxhian u vra në një përleshje. Kjo i zhyti marrëdhëniet midis vendeve në pikën e tyre më të ulët në më shumë se një dekadë.
Në prag të luftimeve të para në korrik, të dy vendet kishin vendosur kufizime kufitare. Kamboxhia ndaloi importet nga Tajlanda, duke përfshirë frutat dhe perimet, furnizimin me energji dhe shërbimet e internetit.
Të dy vendet kishin forcuar gjithashtu praninë e trupave përgjatë kufirit në javët e fundit.
Pse janë ndezur përsëri tensionet kufitare në dhjetor?
Të dy palët kanë dhënë versione të ndryshme të asaj që ndodhi. Të hënën, më 8 dhjetor, ushtria tajlandeze tha se trupat e saj i ishin përgjigjur zjarrit kamboxhian në provincën Ubon Ratchathani të Tajlandës. Tha se një ushtar tajlandez ishte vrarë.
Ushtria tajlandeze tha se kishte nisur gjithashtu sulme ajrore ndaj objektivave ushtarake përgjatë kufirit të diskutueshëm.
Megjithatë, ministria e mbrojtjes e Kamboxhias tha se ishin forcat tajlandeze që kishin sulmuar të parat, në provincën Preah Vihear. Kamboxhia gjithashtu këmbënguli se nuk u hakmor.
Të nesërmen, ushtria e Tajlandës akuzoi Kamboxhian për qëllim raketash dhe përdorimin e dronëve që hidhnin bomba dhe dronëve kamikaz kundër ushtarëve tajlandezë, me disa raketa që thuhet se goditën zona civile. Më vonë konfirmoi se kishte kryer më shumë sulme ajrore.
Kamboxhia gjithashtu ka akuzuar Tajlandën për të qëlluar pa dallim në zonat civile në provincën e saj kufitare Pursat.
Çfarë ndodhi gjatë përleshjeve në korrik?
Të dyja palët shkëmbyen zjarr, me secilën duke pretenduar se pala tjetër kishte shkaktuar konfliktin.
Gjërat u përshkallëzuan shpejt, me Tajlandën që akuzoi Kamboxhian për të qëlluar me raketa dhe Bangkokun që kreu sulme ajrore ndaj objektivave ushtarake kamboxhiane.
Të paktën 48 persona u vranë dhe mijëra u zhvendosën gjatë pesë ditëve të luftimeve.
Trump ndërhyri më pas dhe, me ndihmën e Malajzisë, negocioi një armëpushim.
Presidenti amerikan më vonë mbikëqyri nënshkrimin e asaj që ai e quajti "marrëveshja e paqes e Kuala Lumpur" në tetor. Tajlanda refuzoi ta quante atë kështu - në vend të kësaj iu referua asaj si "Deklaratë e Përbashkët nga kryeministrat e Tajlandës dhe Kamboxhias mbi rezultatet e takimit të tyre në Kuala Lumpur".
Të dyja ranë dakord të tërhiqnin armët e tyre të rënda nga rajoni i diskutueshëm dhe të krijonin një ekip vëzhguesish të përkohshëm për ta monitoruar atë.
Hapi tjetër supozohej të përfshinte lirimin e 18 ushtarëve kamboxhianë të mbajtur në Tajlandë.
Çfarë ka ndodhur me 'marrëveshjen e paqes' të Trump?
Tajlanda e ndërpreu marrëveshjen në nëntor, me kryeministrin tajlandez Anutin Charnvirakul që tha se kërcënimi i sigurisë "në fakt nuk është zvogëluar".
Në atë kohë, Kamboxhia tha se mbeti e përkushtuar ndaj kushteve të marrëveshjes.
Pasi luftimet shpërthyen përsëri në dhjetor, ministri i jashtëm i Tajlandës, Sihasak Phuangketkeow, i tha BBC-së se armëpushimi "nuk po funksiononte" dhe se "topi është në fushën e Kamboxhias".
Megjithatë, ish-kryeministri i Kamboxhias, Hun Sen, tha se ishte kthyer me zjarr vetëm të hënën vonë, në mënyrë që të "respektonte armëpushimin".
Ndërkohë, Trump u ka bërë thirrje të dyja palëve të respektojnë marrëveshjen, tha agjencia e lajmeve Reuters.
Se ku çon kjo më tej është e paqartë.
Ndërsa ka pasur shkëmbime serioze zjarri në të kaluarën, ato u ulën relativisht shpejt.
Në korrik, kjo ishte rruga që korrespondenti ynë Jonathan Head mendonte se do të ndiqej përsëri.
Megjithatë, ai paralajmëroi se aktualisht në të dy vendet mungon lidershipi me forcën dhe besimin për t'u tërhequr nga kjo përballje.
Mund të lexoni më shumë nga analiza e tij nga fillimi i vitit këtu.
A është e sigurt të udhëtosh në Tajlandë dhe Kamboxhia?
Për ata që udhëtojnë në Tajlandë, Ministria e Jashtme e Mbretërisë së Bashkuar aktualisht këshillon kundër të gjitha udhëtimeve përveç atyre thelbësore në zonat brenda 50 km nga i gjithë kufiri me Kamboxhian.
Për ata që janë në Kamboxhia, këshillon kundër të gjitha udhëtimeve përveç atyre thelbësore në zonat kufitare brenda 50 km nga i gjithë kufiri me Tajlandën.
