Kulla & Gunga

Para disa vitesh, pas një publiciteti të përbindshëm me tamtam e bujë veleritëse nga ana e kryebashkiakut Veliaj lidhur me ripërtëritjen e sheshit “Skënderbej”, kur e pashë këtë shesh të transformuar apo më saktë të përçudnuar në trajtë gunge të pabesë, zhgënjimi im qe i pafund.

Po, po, i pafund, sepse monumenti i Heroit tonë Kombëtar m’u duk i tkurrur, i mënjanuar, i përbuzur e i fyer dhe po kështu më duket ende sot e kësaj dite, madje deri në atë pikë sa shpesh, kur më duhet të shkoj diku duke kaluar përmes atij, e shmang atë, ndonëse më bie më gjatë.

Para disa muajsh, kur një ministre e krahasoi, servilisht dhe qesharakisht, kryeministrin Rama me Skënderbeun, monumenti i këtij m’u duk edhe më i tkurrur, më i mënjanuar, më i përbuzur e më i fyer atje në buzë të sheshit gungë apo, më saktë, të gungësheshit që mban pikëllueshëm emrin e tij.

Para disa javësh, tek po kaloja mespërmes parkut Rinia të “ripërtërirë” sipas projektin veliajnesk, befas shtanga: edhe aty kishte mbirë një kompleks minigungash dheu të gjelbëruara. “O Perëndi! – mend klitha, ndonëse jam me bindje ateiste – Ç’paska bërë vaki!… Edhe këtu gunga!”. Vazhdova gjithsesi rrugën dhe ja tek m’u kujtua shprehja “et treta, e vërteta”, prandaj mendova se në Tiranë, diku, do t’ia behte me siguri së shpejti edhe një tjetër gungë veliajneske. Po ku? Sidoqoftë, i paaftë për të marrë përsipër rolin e detektivit, parapëlqeva ta vrisja mendjen ndryshe dhe të nesërmen në darkë arrita në përfundimin që vijon:

Me gjasë, madje me shumë gjasë, gunga zanafillore, pra gunga-mëmë e gungës së sheshit “Skënderbej” dhe e kompleksit të minigungave të parkut “Rinia”, ndodhet… ndodhet në… ndodhet në mendjen e ndritur dhe të rritur të kryebashkiakut Veliaj! Por, njëkohësisht, fjala “gungë” më sjell ndër mend fjalën “gang”, e cila më kujton bandat e gangsterëve në SH.B.A. gjatë viteve ’30 të shekullit të kaluar. Veçse, siç e dëshmon frikshëm realiteti urbanistik i Tiranës, në mendjen e tij të ndritur dhe të rritur ndodhen edhe kullat e larta që janë ndërtuar, po ndërtohen dhe do të ndërtohen në kryeqytetin tonë të dhunuar e të përdhunuar nga betoni dhe asfalti!

Tani, lexuese dhe lexues të vëmendshëm të kësaj rubrike të përjavshme, po ta këqyrim binomin “kullë + gungë” në dritën e psikanalizës frojdiane, do të vëmë re (pa patur frikë nga fjalët) se objekti “kullë”, si diçka e tendosur që ngrihet në lartësi, ka një ngjyrim erotik, e thënë tjetërsoj ai përbën një simbol falik, d.m.th. që të kujton penisin; nga ana tjetër, do të vëmë re se një objekt në trajtë “gunge”, si diçka e rrumbullakosur, ka gjithashtu një ngjyrim erotik, sepse dy gunga të kujtojnë herdhet, d.m.th. gjëndrat seksuale të mashkullit. Unë nuk do ta zhvilloj më tej këtë ide as në gjerësi e as në thellësi, por do të mjaftohem thjesht duke iu referuar librit me titull “Clinique du pouvoir” (Analizë klinike e pushtetit), të botuar para tetë vjetësh, të psikosociologut francez Eugène Enriquez, duke përmendur disa prej kapitujve të tij me tituj fort kuptimplotë: kreu 3 “Pushteti dhe zotërimi i pasurive”, kreu 4 “Pushteti, autoriteti, vendimmarrja”, kreu 6 “Pushteti midis paranojës e perversionit” dhe, në veçanti, kreu 9 “Pushteti dhe hija e tij seksuale”, ku autori nënvizon se çdo pushtet pranon të ketë një komponent erotik.

Çdo pushtet pranon të ketë një komponent erotik… Dhe unë, duke i kërkuar ndjesë autorit të livrit të lartpërmendur, po i jap vetes të drejtën që ta plotësoj këtë pohim si vijon: Çdo pushtet pranon të ketë një komponent erotik si në qeverisjen qendrore, ashtu edhe në atë vendore, çka, e shprehur më hapur, do të thotë se edhe kryebashkiaku Veliaj, edhe perëndia e tij faraonike kryeministri Rama kanë në kokë, diku në pavetëdijen e tyre, por ndoshta jo vetëm në të, të njëjtën skemë: joshjen me të çdo kusht të të gjithëve, meshkuj e femra shkartisur, të rritur e të vegjël, duke depërtuar fizikisht midis tyre (në mitingje, takime publike, përurime etj.) ose nëpërmjet imazhit (falë ekraneve të mëdhenj dhe/ose të vegjël) për të përforcuar kështu mishërimin e vetvetes si NJËSHA, pra si krijues dhe udhëheqës të NJË shoqërie të NJËjtësuar që jeton në paqe, thekson Eugène Enriquez-i.

Ah, po, si NJËSHA e konsiderojnë ata veten, por më duhet t’u kujtoj bashkatdhetarëve të mi që kanë humbur kujtesën e që rrezikojnë të humbin edhe shpirtin, se NJËSHA e quanin veten në shekullin e kaluar edhe Hitleri i Gjermanisë, Stalini i Bashkimit Sovjetik, Frankoja i Spanjës, Musolini i Italisë, Mao Ce Duni i Kinës dhe, sigurisht – si mund ta lë pa e përmendur ! – Enver Hoxha i Shqipërisë. /Panorama/