Trajtimi i spondylolistezës degjenerative – dilemë e cila kërkon zgjedhje metodike dhe korekte
Dr. Nexhmedin DuriqiOrtoped spinaltel. +38344 233485email: dr.duriqi@gmail.com, nex68@yahoo.com
Spondylolisthesis definohet si rrëshqitje e përparme apo e pasme e unazës krahasuar me tjetrën nën të, me apo pa instabilitet spinal.
Paraqet protuberancë kockore që vështirëson lindjet.
Defekti tek spondilolidsteza qëndron në pjesën interartikulare të unazave. Spondylolysis (spondyloschisis) definon defektin e një apo dyanshëm të njërës apo të dy pjesëve artikuluese të unazës, me apo pa rrëshqitje të unazave.
Shkaktarët janë të shumëfishtë:
- Predispozitë e lindur
- Postura (qëndrimi), shtatzënia, forcat rotative, koncentrimi i lartë i ngarkesës (“stress loading”) – rol në rrëshqitje
Defekti në ashtin e uljes, pjesën e sipërme të tij apo gjendjet shoqëruar me spina bifida occulta dhe radikulopati. Defekti në pjesën ndërartikulare, zakonisht L5.
Te moshat e reja
Kryesisht sëmundjet degjenerative, degjenerimi i diskut apo instabiliteti segmental më së shpeshti në L4/L5
Moshat e shtyra
Kryesisht traumatike = fraktura e cilësdo pjesë të harkut neural që rezulton me listezë.
Pastaj, patologjike = sëmundja e gjeneralizuar kockore si Mb. Paget apo osteogenesis imperfect.
Ndarja
Varësisht nga shkalla e rrëshqitjes së unazave në planin sagital, sipas Meyerding (1932):
Grada 1 - ≤ 25% të diametrit vertebral
Grade 2 - 25-50%
Grade 3 - 50-75%
Grade 4 - 75-100%
Spondyloptosis – mbi 100%
Ndryshojnë, varësisht nga tipi dhe mosha.
Dhembje e shpinës, në fillim të shkallës së lehtë, me shtrirje në kofsha, sidomos pas aktiviteteve; dhembje në palpim (shtypje); kufizim i lëvizjes së shpinës; vështirësi në ecje e përcjellur edhe me dhembje.
Klinikisht vërehet në ekzaminim shkurtimi i muskujve të kofshëve dhe gluteuseve (vitheve), pamundësia e flexionit (mbledhjes) së kërdhokullave me gjunjë të shtrirë, rritje e harkut të belit nga brenda, në palpim shkallëzim i kalimit nga unazat e renditura normal në atë që ka rrëshqitë.
Rëntgen standard në dy drejtime, rtg në dinamikë - përkulje nga përpara apo nga prapa dhe anash.
Ct dhe MRI në raste të posaçme kur dyshojmë që kemi të bëjmë edhe me shtypje të rrënjëve nervore (radikulare)
∙ Trajtimi operativ – jo gjithmonë.
∙ Zvogëlim i aktiviteteve që kanë tendencë të rritjes së rrëshqitjes së unazave; gjatë uljes preferohet mbështetja e shpinës. Rehabilitimi dhe përforcimi i muskujve të përparmë të abdomenit dhe të pasmë të shpinës dhe masa tjera konzervative.
∙ Aplikimi i korzetit antilordotik
∙ Ushtrimet fleksive – pozitive, ekstenzive - negative
∙ Intervenimi kirurgjik, me përjashtim të pacientëve që kanë radikulopati dhe tek duhanpirësit.
Duhet pasur parasysh edhe faktorët e rrezikut Mosha e re (<15 vj.) Rrëshqitja e shkallës së lartë (>30%)
Te moshat e reja, shkalla më e lartë e suksesit të intervenimit, bëhet shkurtimi i hamstring-muskujve të kofshëve.
Ndërsa, si indikacion për fusion dhembjet gjatë ecjes apo lëvizjeve të sforcuara progresioni i rrëshqitjes – nga shkalla e parë kah e dyta apo më shumë.
∙ Trajtimi postoperativ Ortoza postoperative – preferenca e kirurgut.
∙ Mobilizimi pas 24 orë.
∙ Analgjezioni adekuat esencial për frymëmarrje dhe vertikalizim të hershëm.
∙ Steroidet JO – interferojnë me fuzionin. (Lëndimi i nervit nga traksioni – steroide 3-5 ditë).
∙ Pritet dhembje e intensitetit mesatar disa javë.
∙ Aktivitetet fizike pas 3 muajsh.
∙ Por, sfida më e madhe mbetet zgjedhja e pacientit optimal.
/Telegrafi/
