Shëndetësi Temat Javore

Artriti dhe medikamentet të cilat kërkojnë kujdes të veçantë gjatë ekspozimit në diell

Dr. Besim Demolli, reumatolog

Para 4 muajve

Fotosensitiviteti shkakton një reagim ndaj dritës së diellit dhe mund të shkaktohet nga problemet shëndetësore dhe medikamentet. Artriti reumatoid në vetvete nuk është një sëmundje që iu bënë më të ndjeshëm ndaj diellit, por një numër medikamentesh konsiderohen fotosensitive

Dr. Besim Demolli
Specialist i reumatologjisë
tel. +38344727068

Fotosensitiviteti është sasia në të cilën një objekt reagon ndaj ‘fotoneve’, të cilat janë grimca që mund të gjenden në rrezet e diellit. Nëse një person është ‘fotosensiv’ për shkak të një gjendjeje shëndetësore ose një ilaçi që po merr, kjo mund t’i bëjë ata të marrin reagime ndaj dritës së diellit, për shembull, djegie nga dielli, më lehtë sesa njerëzit e tjerë.

Artriti reumatoid nuk është, në vetvete, një gjendje që do t’ju bënte më të ndjeshëm ndaj diellit, por një numër ilaçesh konsiderohen fotosensitive në një shkallë ose në një tjetër (duke përfshirë disa anti-inflamatorë, si dhe DMARD).

Sigurisht që duhet të merrni masa paraprake të arsyeshme në diell, por nuk duhet të shmangni plotësisht diellin (dhe rrezet e diellit janë burimi ynë kryesor i vitaminës D, e cila është thelbësore për kocka të shëndetshme).

Reagimet fotosensitive ndaj medikamenteve mund të klasifikohen në dy kategori. E para prej tyre, fototoksiciteti, është më e zakonshme. Kjo është ku drita ultravjollcë (UV) nga dielli aktivizon medikamentin fotosensibilizues dhe dëmtohet në lëkurë, shpesh duke rezultuar në një djegie intensive nga dielli të lëkurës. Forma më pak e zakonshme, por më serioze e fotosensibilitetit është një reaksion fotoalergjik, ku drita UV reagon me medikamentin, duke shkaktuar një përgjigje nga sistemi imunitar. Kjo mund të shkaktojë shfaqjen e koshereve diellore në lëkurë, por këto shpërthime zakonisht zhduken pasi të ndërpritet mjekimi.

Këshillat e mëposhtme nga faqja e internetit e NHS mbi “Si të jesh i zgjuar ndaj diellit” mund t’ju ndihmojnë të qëndroni të sigurt në diell, veçanërisht nëse jeni në rrezik më të lartë të djegies nga dielli për shkak të ilaçeve fotosensitive.

▪ Kalimi i kohës jashtë mund t’i bëjë mirë shëndetit tuaj fizik dhe mendor, por para se të kapni disa rreze, duhet të dini se disa medikamente të përdorura për trajtimin e artritit mund të shkaktojnë fotondjeshmëri, që do të thotë se lëkura juaj mund të reagojë ndaj rrezatimit ultravjollcë (UV) (nga rrezet e diellit). Prandaj, ju jeni më të ndjeshëm ndaj djegieve nga dielli dhe skuqjeve të lëkurës, duke rritur edhe rrezikun e kancerit të lëkurës.

▪ Medikamentet e artritit që mund të shkaktojnë fotosensitivitet përfshijnë barnat antireumatike që modifikojnë sëmundjen (DMARDs) si: Methotrexate, Sulfasalazine, Leflunomide, Azathioprine, Cyklophosphamide Hidroxichloroquine, Infliximab, Etanercept, Adalimumab, Abatacept, Tofacitinib, ustekinumab, Secucinumab, Ixekizumab.

Mbroni lëkurën nëse jeni të sëmurë me sëmundje reumatike dhe në të njëjtën kohë jeni përdorues të medikamenteve të lartcekura.

▪ Nëse merrni medikamente që mund të shkaktojnë fotondjeshmëri, shmangni rrezitje në ambiente të mbyllura dhe mbroni lëkurën tuaj kur jeni jashtë, veçanërisht kur intensiteti i diellit arrin kulmin, nga rreth orës 10:00 deri në orën 15:00.

▪ Sigurohuni që të mos digjeni kurrë.

▪ Mos harroni të keni kujdes të shtuar me fëmijët.

▪ Mos harroni, ju mund të digjeni po aq lehtë në kopshtin tuaj sa mundeni në një plazh, por shpresojmë se këto rregulla të thjeshta do të ndihmojnë për të parandaluar që kjo të ndodhë kudo që kaloni verën tuaj.

▪ Një kapele me buzë të gjera dhe veshje mbrojtëse nga dielli, si mëngë të gjata ose pantallona të gjata, ofrojnë barriera të qëndrueshme që nuk konsumohen, siç bën kremi kundër diellit.

▪ Syzet e diellit që bllokojnë rrezet UV mund të mbrojnë sytë tuaj dhe lëkurën rreth tyre. Mbani krem dielli me spektër të gjerë me një SPF prej të paktën 30 të aplikuar në çdo lëkurë të ekspozuar, duke përfshirë pikat më pak të dukshme si qafa, veshët, buzët ose pjesa e pasme e duarve tuaja. Preferohen kremrat kundër diellit me dioksid titani ose oksid zinku, por disa njerëz marrin reaksione të lëkurës prej tyre. Nëse është kështu, kërkoni krem kundër diellit me kombinime të një ose më shumë prej përbërësve të mëposhtëm: Mexoryl SX, Mexoryl XL, avobenzone, Tinosorb S ose Tinosorb M. Aplikoni kremin kundër diellit 15-30 minuta para se të dilni në diell (çdo 30 minuta) dhe pas notit ose djersitjes.

▪ Nëse do të notoni ose do të djersiteni, zgjidhni një krem kundër diellit rezistent ndaj ujit dhe riaplikoni shpesh.

Nëse ndodh një reagim ndaj ndjeshmërisë ndaj diellit, vizitoni mjekun tuaj. Ata mund të rekomandojnë menaxhimin e simptomave duke përfshirë kompresa të ftohta, losione qetësuese, kortikosteroide lokale dhe antihistaminik.

Plani më i sigurt është të kufizoni ekspozimin tuaj ndaj diellit duke veshur një kapele dhe një këmishë me mëngë të gjata, duke kërkuar hije dhe duke aplikuar krem kundër diellit. /Telegrafi/