Shkupi e shënon 58 vjetorin e tërmetit katastrofik

Shkupi sot do të shënojë 58 vjetorin e tërmetit katastrofik në vitin 1963, kur u zgjua në gërmadha nën të cilat 1.070 njerëz humbën jetën dhe 3.000 u plagosën.

Edhe këtë vit, për shkak të pandemisë së kurorës, shënimi do të bëhet sipas masave të rrepta të protokollit.

Tradicionalisht, në orën 10 të mëngjesit, përpara Monumentit të viktimave nga tërmeti katastrofik në Varrezat e Qytetit në Butel, delegacionet zyrtare dhe përfaqësuesit e institucioneve do të vendosin lule. Lule do të vendosen nga kryetari i Qytetit të Shkupit, Petre Shilegov dhe një delegacion i Këshillit të Qytetit të Shkupit.

Organizata komunale e Kryqit të Kuq nga Kisella Voda në bashkëpunim me Institutin e Transfuziologjisë organizon aksionin tradicional të dhurimit të gjakut. Aksioni do të fillojë në orën 9 të mëngjesit dhe do të zgjasë deri në orën 17, në Qendrën ditore për dhurimin e gjakut në Shtëpinë e Organizatave humanitare “Dare Xhambaz”.

Në orën 19, do të mbahet hapja zyrtare e kejit të ri “13 Nëntori” në të cilën do të marrë pjesë kryetari i i Qytetit, Shilegov. Do të ketë gjithashtu edhe një performancë nga Orkestra frymore e Qytetit dhe një ekspozitë në ambient të hapur “Sinjalistikë në zonën qendrore të Shkupit”.

Në Operën dhe Baletin Kombëtar në orën 20:30, si pjesë e edicionit të 42-të të “Verës së Shkupit” do të mbahet shfaqja e baletit “Të gjithë në kërcim” (Ballkan Dance Project). Do të marrin pjesë valltarë nga vendi, Kroacia, Sllovenia, Bosnja dhe Hercegovina dhe nga Serbia.

Programi për shënimin e 26 korrikut do të kompletohet me ngjarjen qendrore në orën 21 në Parkun e Qytetit, ku do të mbahet një koncert i Filarmonisë dhe “Arhangell”, me titull “Filarmonia dhe Arhangelli për Shkupin”. Në koncert do të marrë pjesë gjithashtu edhe kryetari Shilegov.

Tërmeti katastrofik në Shkup ndodhi më 26 korrik të vitit 1963 në orën pesë e 17 minuta, ndërsa dridhje më të vogla kishte deri në orën pesë e 43 minuta. Nga tërmeti u shkatërruan 15.800 ndërtesa dhe u dëmtuan 28.000 të tjera. Mbi 200.000 persona mbetën pa kulm mbi kokë.

Nga tragjedia e Shkupit u trondit dhe u angazhua e gjithë bota. Kryqi i Kuq Ndërkombëtar bëri apel te të gjitha organizatat për ushqime për fëmijët e Shkupit. Unioni implementar dërgoi rekomandim deri te të gjitha parlamentet dhe qeveritë që të ndihmojnë në rindërtimin e qytetit. Organizatat humanitare në shumë vende u përfshinë në mbledhjen e ndihmave për Shkupin. Kështu, Shkupi u bë qytet i solidaritetit ndërkombëtar.

Menjëherë pas katastrofës, Kombet e Bashkuara morën aktivitete që në mënyrë të planifikuar dhe afatgjatë ta ndihmojnë qytetin e shkatërruar. Në kohën kur ekipe profesioniste nga KB-ja filluan të arrijnë në Shkup, në selinë e Organizatës ndërkombëtare është thënë se Shkupi do të jetë përmendore e solidaritetit njerëzor. Më 23 shtator të vitit 1963, 35 vende kërkuan Asambleja e përgjithshme të vendosë në rend dite të seancës së saj pikë për ndërmarrjen e masave me rastin e tërmetit në Shkup. Pas katër ditëve, më 27 shtator, Asambleja e Përgjithshme i dha prioritet aksionit ndërkombëtar për t’i dhënë ndihmë Shkupit.

Më 14 tetor, pas diskutimit dyorësh, Kuvendi i përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara njëzëri miratoi Rezolutë për t’i dhënë ndihmë qeverisë jugosllave gjatë rikonstruktimit të Shkupit. Në Rezolutë shprehet keqardhje me rastin e katastrofës së madhe. Në debatin për dhënien e ndihmës për Shkupin, Asambleja e përgjithshme i dëgjoi parashtresat e mbi 20 vendeve nga të gjitha kontinentet. Ajo ditë mbeti në analet e Kombeve të Bashkuara si “Dita e Shkupit”.

Historikisht, qyteti i Shkupit disa herë është rrëzuar dhe prej fillimit ka lindur. Në hapësirën mes fshatrave Zllokuqan dhe Bardovcë ka ekzistuar qyteti i Skupit, metropol i provincës Dardania. Ky qytet, në vitin 518 ka qenë plotësisht i shkatërruar nga tërmeti. Atëherë në provincën Dardania janë shkatërruar 24 fortesa të qytetit. Forca e këtij tërmeti ka qenë 10-11 ballë. Tërmeti katastrofal plotësisht e ka shkatërruar Skupin. Gjatë kohës së dridhjes janë shkaktuar shumë plasje në tokë. Nga kodrat për rreth janë shkëputur masa të mëdha me shkëmbinj. Shkupi më pas është ndërtuar në vendin e sotëm.

Edhe qyteti i ri nuk është kursyer nga paraqitjet sizmike. Tërmeti i ardhshëm katastrofik ka ndodhur në vitin 1555. Intensiteti i tij ka qenë 10 ballë, pas çka qyteti për herë të dytë është shkatërruar.

Shkatërrimi i tretë dhe i fundit i Shkupit ndodhi para 51 viteve, më 26 korrik të vitit 1963, kur Shkupi ishte i goditur nga tërmeti me fuqi prej nëntë ballëve sipas shkallës së Merkalievit ose gjashtë sipas shkallës së Rihterit me epiqendër në sheshin “Maqedonia”.