Luksemburgu, parajsë e taksave – shtet me 600 mijë banorë, por me kompani “fantazma” që administrojnë gjashtë trilionë euro

Luksemburgu po lufton përsëri me akuzat se është parajsë taksash pasi hetimi “OpenLux zbuloi” se vendi pret “55 mijë kompani që administrojnë pasuri me vlerë të paktën gjashtë trilionë euro”.

Hetimi, i kryer nga gazeta franceze Le Monde dhe partnerë të tjerë të medias, i përshkruan këto kompani si “fantazmë” sepse ato nuk kanë zyra, por as të punësuar.

Sipas pretendimeve, gati 90 për qind e këtyre njësive kontrollohen nga jo-luksemburgas, të tillë si miliarderë, sportistë, artistë, politikanë të rangut të lartë dhe familje mbretërore, raporton euronews.

Qeveria e Luksemburgut tha se “kundërshton pretendimet e bëra në këto artikuj si dhe portretizimin krejtësisht të pajustifikuar të vendit dhe ekonomisë së saj”, transmeton Telegrafi.

Njoftimi zyrtar e deklaroi kombin si “plotësisht në përputhje me të gjitha rregulloret e Bashkimit Evropian si dhe standardet ndërkombëtare të transparencës”.

Por, përkundër sigurimeve, ekspozimi i OpenLux bëri në mënyrë të pashmangshme tituj në të gjithë botën dhe përforcoi imazhin e Dukatit të Madh si një parajsë taksash, një etiketë e tmerrshme që prej vitesh shoqërohet me vendin e vogël me vetëm 626 mijë banorësh.

Polemikat sollën gjithashtu një realitet të pakëndshëm: mungesa e dukshme e Luksemburgut në listën e parajsave të taksave të BE-së.

Lista e zezë e BE-së

Ideja tradicionale e një parajse fiskale flet për një vend apo territor që imponon një normë të ulët tatimore – ose aspak normë tatimi – dhe përdoret nga korporatat për të shmangur taksën që përndryshe do të paguhej në një vend me taksë të lartë.

Sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar, parajsat e taksave kolektivisht u kushtojnë qeverive midis 500 miliardë dhe 600 miliardë dollarë në vit në të ardhurat e humbura nga taksat e korporatave.

Në një përpjekje për të luftuar mashtrimin e taksave, evazionin dhe shmangien, si dhe pastrimin e parave, Bashkimi Evropian vendosi të krijojë një listë të “juridiksioneve jo-bashkëpunuese për qëllime tatimore”.

Lista e parë u miratua në dhjetor të 2017 dhe azhurnohet dy herë në vit nga ministrat kombëtarë në Këshillin e BE-së, transmeton Telegrafi.

Këshilli nuk përdor termin “parajsë tatimore” dhe në vend të kësaj flet për “vendet që inkurajojnë praktika abuzive të taksave, të cilat shkatërrojnë të ardhurat e taksave të korporatave të vendeve anëtare”.

“Qëllimi nuk është të emërtojmë dhe të turpërojmë vendet, por të inkurajojmë ndryshime pozitive në legjislacionin dhe praktikat e tyre tatimore, përmes bashkëpunimit”, lexohet në faqen zyrtare të këshillit.

Por ka një kapje: lista synon ekskluzivisht vendet që nuk janë pjesë e Bashkimit Evropian.

Në kohën e shkrimit, vendet dhe territoret në listën e zezë ndodhen të gjitha jashtë bllokut Samoa Amerikane, Anguilla, Barbados, Fixhi, Guam, Palau, Panama, Samoa, Trinidad dhe Tobago, Ishujt e Virgjër të SHBA-së, Vanuatu dhe Seychelles.

Fqinjët e BE-së si Zvicra, San Marino dhe Andorra janë në listën e gjelbër, që do të thotë se këshilli konsideron se ata bashkëpunojnë me bllokun dhe kanë zbatuar të gjitha angazhimet e nevojshme. Të tjerët, si Turqia, Maroku dhe Australia, janë të lyer me portokalli: ata nuk janë në përputhje me të gjitha standardet ndërkombëtare të taksave, por janë zotuar të reformohen.

Mangësi dhe lëshime

Për avokatët, lista e zezë e BE-së nuk arrin ambiciet e larta të bllokut.

Një analizë e fundit nga Oxfam thotë se lista “vazhdon të dështojë në identifikimin efektiv të vendeve që përdorin praktika të dëmshme tatimore dhe ndihmojnë më të pasurit të shmangin faturat e tyre të taksave”.

Oxfam vëren se në vitin 2019, pesë shtete anëtare të BE-së (Qipro, Irlanda, Luksemburgu, Malta dhe Holanda) paraqitën “treguesit ekonomikë tipikë të parajsave të taksave (p.sh. nivele të larta të Investimeve të Huaja Direkte, pagesa të pronës intelektuale, interesa, dividendë)”.

Raporti shton se Luksemburgu kishte nivele të Investimeve të Huaja Direkte që vinin dhe dilnin nga vendi 67 deri në 100 herë më të mëdha se GDP-ja e tij totale.

“OpenLux ofron prova shumë të qarta se si Luksemburgu lejon miliarderë dhe korporata të mëdha të shmangin pagimin e pjesës së tyre të drejtë të taksave. Në disa raste, pastroni para të paligjshme”, tha për Euronews, Chiara Putaturo, këshilltare e pabarazisë dhe politikës tatimore në Zyrën e Oxfam në BE.

Putaturo argumentoi se situata brenda Dukatit të Madh nuk është shumë e ndryshme nga ajo që mund të dëshmohet në Ishujt Kajman, një territor britanik përtej detit në Karaibe që shpesh konsiderohet prototipi i një parajse fiskale.

“Për sa i përket lehtësimit të shmangies së taksave, Luksemburgu dhe Ishujt Kajman janë në të njëjtin nivel. Ishujt Kajman kanë normë zero taksë për korporatat, ndërsa Luksemburgu përdor lloje të tjera të instrumenteve”, tha ajo.

“Në veçanti, [Luksemburgu] ka një sistem që favorizon zhvendosjen e fitimit brenda një kompanie përmes pagesës, për shembull, të dividentëve ose pronës intelektuale. Është një sistem më kompleks që është gjithashtu më i lehtë për t’u fshehur”, shtoi Putaturo.

Në Indeksin e tij të Tregut të Korporatave, Grupi i Avokatëve të Rrjetit të Drejtësisë së Taksave i konsideron Ishujt Kajman strehën e tretë më të keqe për shmangien e taksave të korporatave. Luksemburgu është vendosur në tre pozicione më poshtë, në vendin e gjashtë.

Asnjë vend nuk është përfshirë në listën e zezë të BE-së. Në fakt, Ishujt Kajman u hoqën nga lista në tetor të 2020, duke shkaktuar një reagim të ashpër nga grupet e shoqërisë civile.

Thirrjet për ndryshim

Ligjvënësit evropianë pajtohen me avokatët se dobësia dhe të metat e listës së zezë të parajsës së taksave të BE-së kërkojnë ndryshime urgjente.

Muajin e kaluar, në një rezolutë të miratuar me 587 vota pro dhe 50 kundër, eurodeputetët propozuan të reformonin procesin e renditjes në vendet për ta bërë atë më transparent, të qëndrueshëm dhe të paanshëm.

Eurodeputetët besojnë se lista nuk ka përmbushur “potencialin e saj të plotë, [me] juridiksionet aktualisht në listë që mbulojnë më pak se 2 për qind të humbjeve të të ardhurave nga taksat në të gjithë botën. Ata e quajnë sistemin aktual “konfuz dhe joefektiv”.

Midis reformave të sugjeruara, eurodeputetët duan që këshilli të zgjerojë fushën e listës dhe t’i bëjë anëtarët e bllokut objekt shqyrtimi. Ligjvënësit thonë se vendet e BE-së që bien keq duhet të konsiderohen parajsa fiskale deri sa “të zbatohen reformat thelbësore të taksave”, transmeton Telegrafi.

Luksemburgu emërohet vetëm një herë në rezolutë kur eurodeputetët citojnë indeksin e lartpërmendur të taksave të korporatave të parajsës.

Teksti u miratua dy javë para botimit të zbulimeve të OpenLux, të cilat janë gati të ushqejnë debatin dhe t’u sigurojnë ligjvënësve municion shtesë.

“Ju nuk mund të keni Ishujt Kajman, Bermuda ose ndonjë parajsë tjetër taksash pa ndihmën dhe bashkëpunimin e gjykimeve si Luksemburgu, Holanda ose Irlanda”, tha për Euronews eurodeputeti holandez, Paul Tang, i cili është kryetari i nënkomitetit për çështjet e taksave.

“Sidomos, Luksemburgu dhe Holanda janë të mëdha në tërheqjen e të ashtuquajturve investime fantazmë, që bëhen në letër, por synojnë vërtet të shmangin taksimin. Luksemburgu është një lojtar i madh [në fushë]”, shtoi ai.

Tang beson se arsyeja që BE-ja e ka kaq të vështirë për të trajtuar problemin është për shkak të kërkesës së unanimitetit. Çdo masë në lidhje me politikën tatimore duhet të miratohet njëzëri nga të gjitha vendet anëtare. Parlamenti Evropian ka vetëm të drejtën të konsultohet për çështjet tatimore, përveç çështjeve të lidhura me buxhetin, për të cilat është bashkë-ligjvënës.

Eurodeputeti holandez është i bindur se kriza ekonomike e shkaktuar nga pandemia do të veprojë si një nxitje për të ndaluar mashtrimin e taksave dhe evazionin fiskal, duke qenë se qeveritë kërkojnë me dëshpërim burime shtesë të të ardhurave për të financuar nivelet e papara të ndihmës shtetërore dhe planet e rimëkëmbjes.

Sidoqoftë, që nga sot, mundësia e Luksemburgut ose Holandës që të bien dakord për çdo ndryshim që mund t’i bëjë ata të ndjeshëm për t’u kontrolluar – dhe përfundimisht në listën e zezë – nga kolegët e tyre duket të jetë e paimagjinueshme. /Telegrafi/