Latiniteti dhe shkrimet e vjetra shqipe

Studiuesja e letërsisë, Evalda Paci, ka botuar vepërn “Gjurmime filologjike mbi latinitetin dhe shkrimet e vjetra shqipe”. Autorja rrëfen se veprat që kanë pasë qasjen më të drejtpërdrejtë nga latinishtja janë të Frang Bardhit, Marin Barletit dhe Gjon Buzukut.

“Qasja më e drejtpërdrejtë me gjuhën latine dhe latinishten e vonë është ‘Dictionarium latino-epirocum’ i Frang Bardhit (1635). Është një qasje jo vetëm e drejtpërdrejtë, por dhe konkrete, se janë lemat që përballen me njëra-tjetrën. Qartë flasin dhe veprat e Marin Barletit, botime të 1500-s, që janë shkruar në gjuhën latine, por me një referincialitet të qartë ndaj arealit tonë, si kur flitet për ‘Rrethimin e Shkodës’ (1504) dhe për ‘Historinë e Gjergj Kastëriotit’ (1508-1510). Ndërsa, ‘Meshari’ i Gjon Buzukut nuk ka ndonjë largesë kohore të konsiderueshme nga Fjalori i Frang Bardhit, por përmban një terminologji që tregon qartë ndikimin nga latinishtja. Latiniteti është i pranishëm thellësisht në veprat e vjetra shqipe. Është një argument që mund të flitet dhe më shumë se në këtë botim”, thotë Paci.

Teksa tregon se ky studim vjen falë gjurmimeve që e kanë zanafillën në periudhën e kërkimeve gjatë mësimdhënies së gjuhës e kulturës latine në Universitetin e Shkodrës “Luigj Gurakuqi”, ajo ndalet edhe tek rëndësia që ka përafrimi i njohjes së gjuhës latine me arkivat. “Mendoj se sa u përket përafrimit të studiuesve me arkivat dhe materialet arkivore duhet bërë më shumë. Është një element që i mungon akoma albanologjisë në ditët e sotme”. /Report TV/