Kush po përdor S-300, raketën që thuhet se goditi Poloninë?

Raportet se ajo që fillimisht supozohej të ishte një raketë ruse që ka goditur brenda kufirit të Polonisë të martën, duke vrarë dy persona, ngjallën frikën se lufta e vazhdueshme në Ukrainë mund të përshkallëzohej në një konflikt më të madh.

Udhëheqësit e Polonisë dhe NATO-s kanë thënë që atëherë se raketa ishte ndoshta një që u hodh nga Ukraina për të mbrojtur veten nga një breshëri sulmesh raketore ruse të martën, raportoi Reuters.

Rusia ka mohuar gjithashtu se ka goditur qëllimisht ose aksidentalisht brenda kufirit të Polonisë.

Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov u tha gazetarëve të mërkurën se Rusia nuk mbante asnjë faj për atë që ndodhi dhe nuk kishte asnjë arsye për një përshkallëzim të luftës, sipas agjencisë shtetërore ruse të lajmeve TASS.

Megjithatë, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg theksoi në Bruksel të mërkurën se Rusia, dhe jo Ukraina, ishte fajtore për situatën që kur nisi luftën dhe sulmet e së martës kundër Ukrainës.

Fakti që raketa ka të ngjarë të ketë ardhur nga Ukraina në vend të Rusisë, mund të jetë duke lehtësuar shqetësimet për një përshkallëzim të mundshëm të luftës së Rusisë në një konflikt të gjithanshëm me NATO-n, edhe pse liderët botërorë vazhdojnë me reagimin e tyre ndaj incidentit.

Por zhvillimi ishte njësoj i dukshëm sepse shënoi herën e parë që pushtimi vdekjeprurës u përhap drejtpërdrejt në një vend të NATO-s në më shumë se tetë muaj të luftës, përcjell Telegrafi.

Por kush e përdor raketën S-300 të identifikuar në sulmin e Polonisë?

S-300, i identifikuar si “fajtori i mundshëm” në incidentin e së martës, është një familje sistemesh raketash tokë-ajër (SAM) të prodhuar nga Rusia, sipas faqes së Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare të Kërcënimit të Raketave.

Si Ukraina ashtu edhe Rusia thuhet se i kanë përdorur raketat gjatë luftës.

iNews, duke cituar një raport të inteligjencës perëndimore, raportoi në korrik se Rusia po përdorte raketat S-300 të epokës sovjetike për sulme kundër objektivave me bazë tokësore në Ukrainë.

Në të njëjtin muaj, formacioni i Komandës Operative Jugore të ushtrisë ukrainase tha në Facebook se njësitë e raketave dhe artilerisë ukrainase shkatërruan një bateri të sistemeve të mbrojtjes ajrore S-300 të drejtuara nga Rusia pranë Zelenotropynske në rajonin jugor të Khersonit.

Ndërkohë, shkruan Newsweek, përcjell Telegrafi, Sllovakia i dhuroi Ukrainës një sistem S-300 në prill dhe në këmbim, SHBA i dha Sllovakisë një sistem raketash Patriot që drejtohej nga pjesëtarë të shërbimit amerikan.

Zyrtarët amerikanë të mbrojtjes vlerësuan donacionin dhe thanë se sistemi kishte për qëllim të ndihmonte në forcimin e mbrojtjes ajrore të Ukrainës, në mënyrë që të mbrohet më mirë nga sulmet ruse.

Ukraina kishte tashmë sistemin e saj S-300 edhe para dhurimit, raportoi The New York Times.

Kur fillimisht besohej se Rusia qëndronte pas raketës që ra në Poloni, kjo ndezi biseda nëse NATO mund të përdorte nenet 4 ose 5 të statutit të saj.

Parimi i mbrojtjes kolektive, që do të thotë se një sulm kundër një anëtari të NATO-s konsiderohet si një sulm kundër të gjithë anëtarëve të NATO-s, është i përfshirë në nenin 5.

Neni 4 lejon që çdo shtet anëtar të kërkojë konsultime me pjesën tjetër të aleancës mbrojtëse, veçanërisht “ka të bëjë me sigurinë e një vendi anëtar”.

Ai nuk garanton që NATO do të ndërmarrë veprime në një situatë të caktuar.

Dr. Michael Butler, profesor i asociuar i shkencave politike në Universitetin Clark, tha për Newsweek se në dritën e indikacioneve se ishte “një raketë e humbur ukrainase dhe jo një sulm rus”, thirrja e Nenit 4 mund t’i japë ende NATO-s mundësinë për të diskutuar se si të trajtojë rastet e ngjashme në të ardhmen.

Kjo përfshin “mundësisht vendosjen e rregullave të reja të angazhimit dhe ‘deri ku mund të shtyhet vija e kuqe'”, tha ai.

Ndryshe, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky fillimisht pretendoi të martën se ishte një raketë ruse që goditi Poloninë dhe e quajti atë një “përshkallëzim vërtet të rëndësishëm”.

Dhe Butler nuk beson se presidenti ukrainas do të përballet me një reagim të ashpër midis aleatëve të tij perëndimorë për mënyrën se si iu përgjigj për herë të parë lajmit. /Telegrafi/