A e dini cilës kafshë nuk i shpëton asgjë?
Imagjinoni se jeni një shqarth, një grabitqare që rrotullohet në qiell duke kërkuar prenë. Qindra metra më poshtë, e fshehur mes gjetheve, shushurit një ketër. Edhe pse gëzofi i saj pothuajse është bërë njësh me mjedisin, shikimi i mprehtë si i sokolit e dallon menjëherë.
Shpendët grabitqarë, siç janë skifterët, shqiponjat dhe sokolat, kanë një shikim jashtëzakonisht të mirë. Por, a kanë ata me të vërtetë sytë më të mirë në botën e kafshëve? Apo ndoshta ekzistojnë krijesa me shikim edhe më mbresëlënës?
Përgjigjja nuk është e thjeshtë, por disa kafshë me siguri dallohen nga të tjerat.
“Nuk ekziston një sistem vizual i përsosur”, shpjegon Esteban Fernandez-Huricic, profesor i shkencave biologjike në Universitetin Purdue. Nga pikëpamja evolutive, zhvillimi i syve të avancuar kërkon shumë energji, pasi sytë lidhen drejtpërdrejt me sistemin nervor. Prandaj, evolucioni zhvillon saktësisht atë lloj shikimi që i nevojitet një kafshe për të mbijetuar në mjedisin e saj.
Shikimi më i detajuar: grabitqarët
Shqiponjat, sokolat dhe skifterët janë të njohur me të drejtë për shikimin e tyre të jashtëzakonshëm, ata mund të dallojnë prenë nga disa kilometra larg. Sytë e tyre janë proporcionalisht më të mëdhenj se ata të njeriut, dhe retina e tyre përmban më shumë fotoreceptorë, qeliza që regjistrojnë dritën.
Sipas profesor Thomas Cronin nga Universiteti i Marylandit në Baltimore, shikimi i grabitqarëve është tre deri në pesë herë më i mprehtë se ai i njeriut. Nëse do të shihnit me sytë e tyre, do të ndiheshit sikur po shihni gjatë gjithë kohës përmes një dylbie.
Spektri më i pasur i ngjyrave: karkaleci mantis (Squilla mantis)
Kur bëhet fjalë për perceptimin e ngjyrave, kampioni absolut është - karkaleci breshkë. Ky krijesë e çuditshme detare që jeton në ujërat e cekëta tropikale, mund të shohë ngjyra që ne as nuk mund t’i imagjinojmë.
Njerëzit kanë tre lloje fotoreceptorësh për ngjyrat (të kuqe, të gjelbër dhe blu), ndërsa shumë peshq dhe zogj kanë katër. Karkaleci breshkë ka plot 12 lloje fotoreceptorësh, përfshirë ata që detektojnë dritën ultravjollcë dhe polarizimin e saj, duke i mundësuar të shohë botën në një mënyrë krejtësisht ndryshe.
Megjithatë, shkencëtarët ende nuk e dinë saktësisht se si e përpunon truri i këtij karkaleci gjithë atë sasi informacioni. Besohet se nuk sheh më shumë ngjyra veç e veç, por i njeh kombinimet si modele, shkruan Live Science, përcjell Telegrafi.
Shikimi më i shpejtë: insektet
Shikimi i njeriut funksionon si një rrjedhë e vazhdueshme pamjesh, por në të vërtetë ne shohim rreth 60 imazhe në sekondë. Insektet, megjithatë, shohin shumë më tepër, madje qindra imazhe në sekondë.
Prandaj miza mund të shmangë përpjekjen tuaj për ta kapur, ajo ju sheh duke u afruar para se ju të kuptoni që po lëvizni. Për shkak se janë të vogla, sinjalet nga sytë u arrijnë shumë më shpejt në tru, duke u mundësuar përpunim ultra të shpejtë të informacionit vizual.
Po të hynte një mizë në kinema, filmi për të do të dukej si një prezantim shumë i shpejtë slajdesh.
Por gjithçka ka një kosto
Të gjitha këto sisteme të specializuara kanë edhe anët e tyre të dobëta. Për shembull, si karkaleci breshkë ashtu edhe insektet kanë sy të përbërë, të ndërtuar nga shumë njësi të vogla. Si rezultat, pamja që ato marrin nga bota është me rezolucion më të ulët, si një fotografi shumë e pikselizuar.
Shikimi i njeriut mund të mos jetë më i miri në asnjë kategori të veçantë, por është mjaft i mirë në të gjitha. Siç thotë profesori Cronin:
“Njeriu është një kompromis i mirë. Nuk do të doja të isha karkalec breshkë, truri i tij është sa një kokërr bizele. Sinqerisht, jam i kënaqur me atë që kam.” /Telegrafi/
