Kina në 70 vjet të sundimit të Partisë Komuniste, përmes shifrave: Nga një ekonomi si e vendeve të varfra afrikane, në ekonominë e dytë në botë

Ishte 1 tetori i vitit 1949 dhe në Sheshin Tiananmen të Pekinit, Mao Zedong, do të shpallte themelimin e Republikës Popullore të Kinës.

Ishte një ngjarje që do të ndryshonte rrënjësisht trajektoret e jetës së kinezëve dhe të gjithë vendit të tyre.

Kina shënon 70 vjet nga themelimin e Republikës këtë javë. Por rruga për prosperitetin ekonomik ka qenë e vështirë.

Shumë të varfër

Kina ishte një vend “shumë i varfër” në vitin 1949 kur Partia Komuniste erdhi në pushtet, i tha Al Jazeera Julian Evans-Pritchard, ekonomist i lartë i Kinës në Capital Economy në Singapor, përcjell Telegrafi.

Sipas tij, ekonomia u përqendrua kryesisht në bujqësinë për mbijetesë.

Lexo po ashtu Shtatë fotografitë nga 70 vjetori i Partisë Komuniste të Kinës që tregojnë se sa e fuqishme është bërë ushtria e saj

Sipas Byrosë Kombëtare të Statistikave të Kinës, madhësia e ekonomisë së saj në vitin 1952, viti më i hershëm i disponueshëm për të dhëna të tilla, ishte rreth 119 juanë për person. Kjo ishte e barabartë me 54 dollarë me kursin e këmbimit në atë kohë, sipas konsulencës PriceWaterhouse Coopers (PwC).

Prodhimi i Brendshëm Bruto (PBB) për frymë në Shtetet e Bashkuara në vitin 1952 ishte 2.349 dollarë – ose 44 herë më shumë se Kina, thotë PwC.

Por deri në vitin 2018, ai hendek ishte ngushtuar ndjeshëm. Tani Shtetet e Bashkuara kanë një PBB për frymë që është 6.4 herë më i madh se ai i Kinës, që është ekonomia e dytë më e madhe në botë pas SHBA – dhe që rritet me shpejtësi.

Banka Botërore përshkruan rritjen e Kinës si “zgjerimin më të shpejtë të qëndrueshëm nga një ekonomi e madhe në histori”, duke shtuar se “më shumë se 850 milionë njerëz kanë hequr veten nga varfëria”.

Dhe me rastin e përvjetorit, udhëheqësit dhe zyrtarët e Kinës ua kanë kujtuar qytetarëve të tyre se sa larg kanë arritur.

“Gjatë shtatë dekadave të kaluara, Partia Komuniste e Kinës ka bashkuar dhe udhëhequr popullin kinez të të gjitha grupeve etnike që të punojnë me këmbëngulje, duke promovuar përparimin ekonomik të vendit me hapa të mëdhenj”, ka thënë Ning Jizhe, drejtori i Zyrës Kombëtare të Statistikave, në një konferencë shtypi në shtator.

Lexo po ashtu Kina ndërton ‘diellin artificial’ që arrin temperaturë prej 180 milionë gradëve, në përpjekje të krijojë energji të lirë pa limit (Foto)

Në atë ditë tetori në vitin 1949, vendi kishte dalë nga katër vjet luftë civile, dhe para kësaj, një okupim shkatërrimtar japonez.

Kishte një “ndjenjë të paqes”, thotë Zhao. “Ishte një pikë kthese për Kinën. Ne ishim me shpresë për të ardhmen. Optimist”.

Ekonomia e Kinës në 70 vjet, në numra

Në një shkrim të Al Jazeera thuhet se në shtatë dekadat që kur Mao Zedong themeloi Republikën Popullore të Kinës, vendi ka shkuar nga të qenit një nga ekonomitë më të dobëta në botë në një nga më të fuqishmet e tij. Vendi shënoi përvjetorin të martën.

Ndërsa sipas një shkrimi tjetër të po të njëjtit medium, përcjell Telegrafi, në vitet 1960, PBB për frymë mbeti jo vetëm prapa kombeve me të ardhura të larta, por edhe vendet si Kamboxhia, Kenia dhe Sierra Leone, sipas të dhënave të Bankës Botërore.

Sot, ajo është rritur për t’u bërë ekonomia e dytë më e madhe në botë pas Shteteve të Bashkuara që nga fundi i vitit 2018 dhe është mund të dalë në krye të listës deri në vitin 2030, sipas një raporti nga firma konsulente PriceWaterhouse Coopers.

“Në fund të vitit 2018, PBB për frymë në Kinë u rrit në 9,732 dollarë, duke u rritur për 180 herë mbi atë të vitit 1952”, thuhet në raport.

Megjithëse renditet ende në vendin e 80-të në botë për sa i përket PBB-së për frymë – dhe është shumë larg nga SHBA që është 6.4 herë më i lartë – hendeku është ngushtuar ndjeshëm gjatë 67 viteve të fundit qëkur Kina filloi regjistrimin e statistikave të BPV-së, vuri në dukje PWC.

Rritja ekonomike e Kinës u përshpejtua kryesisht për shkak të reformave në fund të viteve 1970 të udhëhequra nga lideri i atëhershëm i Partisë Komuniste, Deng Xiaoping.

Ai uli pengesat tregtare, lejoi forcat e tregut të përcaktojnë çmimet dhe rriti investimet, përcjell Telegrafi.

“Motivimet e Deng-it u nxitën nga njohja se modeli i planifikuar i ekonomisë, së bashku me paqëndrueshmërinë politike, e kishin lënë Kinën të dobët ekonomikisht dhe dekada pas, në drejtim të zhvillimit ekonomik”, ka thënë Diana Choyleva, ekonomiste nga Enodo Economyics për Al Jazeera.

“E vetmja mënyrë për të shmangur më shumë shqetësime ekonomike dhe trazirat politike ishte të nxisnin hapjen e Kinës me pjesën tjetër të botës dhe të fillonin futjen e forcave të tregut”.

Në vitin 1979, Kina rivendosi marrëdhëniet diplomatike me SHBA-në dhe u bashkua me Organizatën Botërore të Tregtisë në vitin 2001, një katalizator kryesor për rritjen, tha Choyleva.

Lexo po ashtu Çfarë po bën Kina në Afrikë – a po mundohet që “ta fusë në kurth” të gjithë kontinentin përmes borxheve?

Rritja ekonomike u ndërmor gjatë dekadës së ardhshme, duke çuar në industrializimin e ekonomisë së Kinës dhe rritjen e sektorit të saj të shërbimeve.

Një karakteristikë tjetër që ka shënuar rritjen ekonomike të Kinës është rritja e firmave private, të cilat ishin praktikisht joekzistente para vitit 1978. Ndërsa ndërmarrjet shtetërore janë akoma një kontribues i madh i motorit ekonomik të Kinës, firmat private përbëjnë më shumë se gjysmën e BPV-së së saj.

Paralelisht me rritjen e ndërmarrjeve private është edhe rritja e miliarderëve kinezë. Emrat si Jack Ma të Alibaba dhe Pony Ma të Tencent (të cilët nuk janë të afërt) janë bërë sinonim i suksesit të korporatave jo vetëm në Kinë, por edhe në të gjithë botën.

Ata nuk kanë qenë të vetëm, pasi një numër në rritje i miliarderëve kinezë po futen në listën e njerëzve më të pasur në botë.

Midis 2015 – kur Raporti Hurun renditi për herë të parë më të pasurit në Kinë – dhe 2018, numri i miliarderëve kinezë në mesin e 100 njerëzve më të pasur në botë është pothuajse dyfishuar në 13 nga shtatë.

Sidoqoftë, pabarazia ka qenë gjithashtu në rritje në Kinë.

Gjithashtu, sipas Choyleva, modeli i biznesit në Kinë i investimeve dhe rritja e udhëhequr nga eksporti duhet të kalojë në atë që drejtohet nga konsumi i brendshëm.

“Partia Komuniste e di këtë por problemi është se një zhvendosje e tillë themelore kërkon kohë dhe tranzicioni pashmangshëm do të çojë në një rritje më të ngadaltë”, vlerëson ajo.

Sidoqoftë, mosarritja e këtyre ndryshimeve strukturore shumë të nevojshme mund të detyrojë udhëheqjen e vendit drejt ndryshimeve që do të jenë “edhe më të dhimbshme”, konsideron Choyleva. /Telegrafi/