A është llogari e gabuar lufta e Putinit në Siri kundër SHBA?

Në fund të shtatorit 2015, Trupat e Gardës Revolucionare Iraniane dhe aleatët e saj, luftëtarët libanezë të Hizbollahut, po bënin përpjekjet e fundit për të mbështetur regjimin e Assadit dhe forcat e tij, të cilët po luftonin një betejë gjithnjë e më të humbur kundër islamikëve të të gjitha ngjyrave, mbështetur nga lojtarë të ndryshëm rajonalë – nga Turqia, Arabia Saudite, Katari – plus formacionet e kurdëve sirianë. Kremlini i dha Assadit dhe Iranit atë që u mungonte më shumë – mbulimin masiv nga ajri.

Pilotët rusë u pasuan shumë shpejt nga marinsat, këshilltarët ushtarakë dhe mercenarët e së ashtuquajturës kompani private ushtarake Wagner. Sot nuk duket se mund ta zhvendosë njeri Assadin. Vladimir Putini ka zgjeruar dhe modernizuar stacionet detare ruse të epokës sovjetike në qytetet mesdhetare Latakia dhe Tartus, duke i kthyer ato në baza.

Megjithatë, për Rusinë, e cila nuk ishte, nuk është dhe nuk do të jetë fuqi detare globale, ky ndoshta nuk është përfitimi më e rëndësishëm. Nuk është plotësisht e qartë se çfarë përfitimesh pati regjimi rus nga shfrytëzimi i burimeve natyrore të Sirisë, por mbrojtja e grupit Wagner thuhet se shtrihet në burimet natyrore dhe rafineritë e naftës, gjë që flet shumë. Sidoqoftë, arsyeja kryesore për ndërhyrjen e Kremlinit në Siri ka qenë e njëjtë si gjithmonë: për të vazhduar një nxitje globale kundër Shteteve të Bashkuara, që Putini e nisi me fjalimin e tij luftarak në 2007 në Konferencën e Sigurisë së Munihut. Makthi i rishfaqur i elitës ruse është SHBA, me zellin e saj misionar për të demokratizuar botën (disi i dobësuar nga politikat e mos angazhimit, së pari të Barack Obamas dhe më vonë të Donald Trumpit), kjo shihet ende si kërcënimi kryesor nga Kremlini.

Mbajtja e SHBA-së në distancë nga hapësira post-sovjetike dhe mbështetja e regjimeve anti-perëndimore në të gjithë globin janë bazat e asaj që vlen për politikën e jashtme dhe sigurinë ruse nën Putinin. Në këtë drejtim, Siria në vitin 2015 është vazhdimi i Gjeorgjisë së vitit 2008, Ukrainës së vitit 2014, Malit të Zi në vitin 2016 (ku Moska u përpoq të organizonte një grusht shteti për të parandaluar anëtarësimin e vendit në NATO) dhe Venezuelës në vitin 2019 (ku Kremlini po mbështet me vendosmëri Nicolas Maduron). Bjellorusia e vitit 2020, ku Kremlini po mbështet presidentin Alexander Lukashenko kundër popullit të tij, tani është në të njëjtën kategori.

Putini e merr shumë seriozisht rolin e tij si mbrojtës i diktaturave në të gjithë botën. Sipas mendimit të tij, kjo i bën SHBA-të të respektojnë, nëse jo të kenë frikë prej tij. Për interesat kombëtare afatgjata të Rusisë, sigurimi i pushtetit të Assadit është një përfitim i dyshimtë, nëse është fare përfitim. Moska tani është e lidhur fort me fatin e regjimit sirian dhe në mënyrë më të vështirë- të padronëve iranianë të Assadit. Kjo po ndodh në një epokë të ndryshimeve dramatike në rajon. Normalizimi i marrëdhënieve të Izraelit me Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Bahrejnin, i kryer me ndërmjetësimin e Uashingtonit, shënon një ndryshim historik në politikën rajonale. Kjo është një surprizë jashtëzakonisht e pakëndshme jo vetëm për mullahët në Teheran, por edhe për Kremlinin. Besimi i parakohshëm në rënien e ndikimit amerikan në Lindjen e Mesme dhe në pashmangshmërinë e hegjemonisë iraniane ka dalë një mashtrim i keq për të dy.

Nëse Sudani, Omani dhe përfundimisht Arabia Saudite ndjekin shembullin e Emirateve të Bashkuara Arabe dhe Bahrejnit, regjimi iranian do të përballet me periudha të vështira – madje edhe shembja e tij mund të diskutohet së shpejti. Pa mbështetjen nga Teherani, Assadi do të jetë shumë i plagosshëm. Për më tepër, në rrethana të tilla dëshira e tij për të arritur Uashingtonin dhe Riad mund të dalë të jetë e papërmbajtshme. Rusia nuk mund ta parandalojë këtë në asnjë mënyrë dhe prania e saj ushtarake në Siri mund të kthehet lehtësisht në kartë për pazar në lojërat politike të Assadit. Dritëshkurtësia strategjike e Putinit është manifestuar gjithashtu në marrëdhëniet me një lojtar tjetër rajonal – Turqinë. Kuptimi jozyrtar për Sirinë që ai arriti në vitet 2015-2016 me Presidentin Recep Tayyip Erdogan është dëmtuar rëndë. Pesë vjet më parë, Kremlini mendoi se po “cifloste” krahun jugor të NATO-s, duke bërë për vete Ankaranë.

Sot, megjithatë, Erdogani financon një pjesë të forcave anti-Assad në Siri, është bashkuar me luftën kundër klientit të Kremlinit, feldmarshalllit Khalifa Haftar në Libi dhe tani po mbështet edhe Azerbajxhanin në operacionet e tij ushtarake kundër Armenisë – njërës nga aleatet më të besueshme dhe më të ngushta të Moskës. Pesë vjet që kur MiG-ët e parë të Rusisë u shfaqën në qiellin e Sirisë, përgjigjja për pyetjen “Çfarë u dha lufta e Putinit rusëve?” është e thjeshtë – “Asgjë”. Populli e ndien këtë edhe gjithnjë e më shumë dëshiron që Kremlini të tërhiqet. Prestigji personal i Putinit ka rezultuar i ndryshëm nga interesat kombëtare të Rusisë. Ata që vijnë pas tij do të duhet t’i ripërcaktojnë ato. /DW/