Ah, këto gjykimet njerëzore …

Nga: Witold Gombrowicz (pjesë nga Ferdydurke)
Përktheu: Edlira Lloha

Mallkimi i njerëzimit është se ekzistenca jonë në këtë botë nuk duron asnjë hierarki të përcaktuar dhe të qëndrueshme, se gjithçka rrjedh, trazohet, derdhet, lëviz dhe se secili nga ne do të çmohet dhe vlerësohet nga çdokush tjetër, dhe se perceptimi që kanë për ne injorantët, të pagdhendurit dhe kokëtrashët, nuk është më pak i vlefshëm nga perceptimi që kanë për ne njerëzit e mprehtë, të diturit dhe të ndjeshmit. Kjo pasi njeriu ka varësinë më të thellë nga pasqyrimi i tij në shpirtin e dikujt tjetër, qoftë ky edhe shpirt budalla.

Dhe, e kundërshtoj me forcë pohimin e atyre kolegëve të mi të penës, që në lidhje me opinionin e të pagdhendurve, marrin një qëndrim aristokrat dhe sqimatar, duke shpallur se odi profanum vulgus. Çfarë mënyre për t’iu shmangur lehtë dhe thjesht realitetit, çfarë arratie drejt sqimës së rreme! Përkundrazi, unë, pohoj se sa më i pamprehtë dhe i kufizuar të jetë një opinion, aq më tepër duhet të jetë për ne i rëndësishëm dhe djegës, krejtësisht siç ngjet me një këpucë të ngushtë, që na dhemb më shumë sesa një këpucë e puthitur mirë pas këmbës. Ah, këto gjykimet njerëzore, kjo gjeratore gjykimesh dhe opinionesh mbi arsyen, zemrën, karakterin tënd, për të gjitha hollësitë e organizimit tënd, nga e cila përthithet ai trim që kuturis t’i shpalosë mendimet e veta në shtyp, dhe që i ka hedhur ato midis njerëzve, të shkruara në letër; ah, letra, letra, shtypi, shtypi!

Më tej, le të marrim gjykimet e fshatarëve dhe të fshatareve, gjykimet e shtëpiakeve, gjykimet e vogla të zyrtarëve të vegjël, si dhe gjykimet burokratike të zyrtarëve të lartë, gjykimet e avokatëve të provincës, gjykimet e tepruara të nxënësve, gjykimet mendjemëdha të pleqve, po ashtu gjykimet e publicistëve, gjykimet e aktivistëve shoqërorë, si dhe gjykimet e grave të doktorëve, e së fundi gjykimet e fëmijëve që mbajnë vesh gjykimet e prindërve, gjykimet e pastrueseve të dhomave, atyre më të rejave, të kuzhiniereve, gjykimet e kushërirave, gjykimet e pensionistëve – pra, një det i tërë gjykimesh, ku secili prej tyre është pasqyrimi yt në shpirtin e dikujt tjetër dhe mënyra se si ai të krijon në shpirtin e tij. Është njësoj sikur dikush të kishte lindur në mes të mijëra shpirtrave tejet të ngushtë!