Zbulohen detaje nga një kabllogram gjerman për një vizitë në Kosovë në vitin 1991: Ja çfarë u tha Rugova tre diplomatëve evropianë – pse dikush në Gjermani ‘nuk e pëlqente Surroin’

Michael Martens, një gazetar gjerman dhe autor librash, përmes Twitter, ka bërë publike disa nga detajet e një vizite të tre diplomatëve evropianë (nga Gjermania, Norvegjia dhe Britania e Madhe), të cilët në dhjetor të vitit 1991 kishin udhëtuar nga Beogradi për të vlerësuar situatën në Kosovë.

Në fillim, ai ka bërë të ditur se emrat e diplomatëve i ka fshirë për shkak se dy prej tyre janë ende aktivë në shërbimin diplomatik të vendeve të tyre.

Siç vë në pah gazetari gjerman, përcjell Telegrafi, në Prishtinë, diplomatët zhvilluan shumë biseda, duke përfshirë edhe Ibrahim Rugovën, në atë kohë lider (pak a shumë) i padiskutueshëm i shqiptarëve në Kosovë.

December 1991. Three European diplomats (from Germany, Norway and Great Britain) travel from Belgrade to Kosovo to assess the situation. I cut out their names as two of them are still active in the diplomatic service of their countries, currently on their last post. pic.twitter.com/yyFCXBU4cy

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

Dhe pas kthimit të tij në Beograd, diplomati gjerman përpiloi një raport për ministrinë e tij mbi përshtypjet e tij.

Sipas raportit, citon gazetari gjerman, Rugova u kishte thënë diplomatëve: “Nëse Jugosllavia vazhdon të ekzistojë, Kosova duhet të bëhet një republikë e barabartë. Nëse kufijtë e brendshëm jugosllavë duhet të ndryshohen sipas parimeve etnike, ajo dëshiron një bashkim me pjesët e populluara me shqiptarë të Malit të Zi dhe Maqedonisë”.

In Prishtina, the diplomats hold many talks, including with Ibrahim Rugova, at the time the (more or less) undisputed leader of Albanians in Kosova. Upon his return to Belgrade, the German diplomat compiles a report for his ministry on his impressions.

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

Por nëse Jugosllavia shpërbëhej plotësisht, Rugova kërkonte “një shtet të pavarur (të gjithë) shqiptar”.

According to the report, Rugova told the diplomats: If Yugoslavia continues to exist, Kosovo must become an equal republic. Should the inner-Yugoslav borders be changed according to ethnic principles, it wants a union with Albanian-populated parts of Montenegro and Macedonia.

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

Sipas raportit të diplomatit gjerman, Rugova nuk kishte asnjë kundërshtim thelbësor për ndarjen e veriut të Kosovës me Serbinë, shkruan gazetari gjerman.

Should Yugoslavia disintegrate completely, Rugova demanded “an independent (all) Albanian state.” According to the German diplomat’s report, Rugova had no fundamental objections to the division of northern Kosovo with Serbia: pic.twitter.com/WaCqGyuKJS

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

“Në çështjen e ndarjes së mundshme të Kosovës, ai (Rugova) u tregua fleksibël, por theksoi se vetëm një komunë (Leposaviq) kishte shumicë serbe”, citon ai diplomatin gjerman.

"On the question of a possible division of Kosovo, he (Rugova) showed himself to be flexible, but pointed out that only one opstina (Leposavic) had a Serb majority," the diplomat writes.

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

Diplomati citoi gjithashtu Rugovën të ketë thënë se “ekstraterritorialiteti për manastiret serbe” dhe të drejtat për pakicat sigurisht që do të jepen në një Kosovë të pavarur.

The diplomat also quoted Rugova as having said that “extraterritoriality for Serbian monasteries” and rights for minorities would of course be granted in an independent Kosovo.

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

Michael Martens, që është korrespondent i “Frankfurter Allgemeine Zeitung”, vlerëson se diplomati gjerman kishte përshtypjen se shumica e bashkëbiseduesve të tij në Prishtinë e konsideronin “të dëshirueshëm” bashkimin e Kosovës me Shqipërinë, “me gjithë vështirësitë ekonomike” që kishte Shqipëria në atë kohë, përcjell Telegrafi.

The German diplomat was under the impression that most of his interlocutors in Prishtina considered a unification of Kosova with Albania "desirable", "despite the economic difficulties" Albania had at the time. pic.twitter.com/cBVveRK0bG

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

“Diplomati me sa duket ka dëgjuar shumë deklarata për një bashkim të mundshëm të Kosovës me Shqipërinë, pavarësisht nga mjerimi ekonomik i fundit”.

Ai citon bashkëbiseduesit e tij të kenë thënë: “Askush në Jugosllavi nuk mendon në terma ekonomikë. ‘Pse duhet ne?’. Problemet ekonomike të Shqipërisë janë të përkohshme”.

In his cable, the diplomat also reports in detail on the repression of Albanians in Kosovo: Dismissals, arbitrary arrests and raids by corrupt Serbian police officers. Nevertheless, there is no threat of famine in Kosovo, the diplomat quoted his interlocutors as saying.

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

Në kabllogramin e tij, thekson gazetari gjerman, diplomati raporton me hollësi edhe për represionin ndaj shqiptarëve në Kosovë: “Shkarkime, arrestime arbitrare dhe bastisje nga policët e korruptuar serbë. Megjithatë, në Kosovë nuk ka kërcënim për uri, citoi diplomati të kenë thënë bashkëbiseduesit e tij”.

“Trojka diplomatike evropiane takoi edhe politikanin dhe intelektualin Veton Surroi. Surroi ishte një bashkëbisedues veçanërisht popullor me diplomatët perëndimorë në Kosovë. Një nga arsyet për këtë është gjuha angleze e tij e rrjedhshme, por edhe shkëlqimi i tij intelektual”.

The European diplomatic troika also met the politician and intellectual Veton Surroi. Surroi was a particularly popular interlocutor with Western diplomats in Kosovo. One of the reasons for this is his fluency in English, but also his intellectual brilliance. pic.twitter.com/gkAO47Hizd

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

“Megjithatë, dikush në Bon me sa duket nuk e ka pëlqyer Surroin. Ky dikush – ndoshta Michael Libal (1941-2012), shefi i departamentit të Ballkanit në Ministrinë e Jashtme gjermane atëherë – shkroi me dorë pranë emrit të Surroit në raport: ‘Maksimalist!’”.

The diplomat reports on the conversation with Surroi: “After a lengthy historical introduction, S. emphasized the need for an internationalization of the Kosovo problem. He noted that the nonviolent option has so far meant that the Albanian issue has remained ´out of the game´”.

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

“Diplomati raporton për bisedën me Surroin: ‘Pas një hyrje të gjatë historike, S. theksoi nevojën e ndërkombëtarizimit të problemit të Kosovës. Ai vuri në dukje se opsioni jo i dhunshëm deri më tani ka nënkuptuar që çështja shqiptare ka mbetur ‘jashtë lojës’”.

Surroi said (at least according to the German report): "In Europe, new nation states are emerging, e.g. Ukraine. At the end of this process there will also be a united Albania.”

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

Surroi tha (të paktën sipas raportit gjerman): “Në Evropë, shtete të reja kombëtare po shfaqen, për shembull Ukraina. Në fund të këtij procesi do të ketë edhe një Shqipëri të bashkuar”.

Dhe diplomati gjerman përmblodhi: “Vizita ime e parë në Prishtinë la përshtypjen se zona shqipfolëse (…) është padyshim toka më shpërblyese për punën kulturore gjermane. Nuk ka dyshim se këtu mund të arrihet shumë me pak investime financiare”.

The German diplomat summarized: “My first visit to Prishtina left the impression that the Albanian-speaking area (…) is by far the most rewarding soil for German cultural work. There is no doubt that a great deal can be achieved here with little financial investment.” pic.twitter.com/LqwUwz4q9t

— Michael Martens (@Andric1961) February 3, 2022

Si përfundim, diplomati ka shkruar: “Për politikën tonë të jashtme, çështja e pakicës shqiptare në Serbi nuk është problem i politikës së jashtme, por problem i të drejtave të njeriut. Trajtimi i Serbisë ndaj shqiptarëve është një turp për të gjithë Evropën”. /Telegrafi/