Pavarësisht sfidave të paraqitura ende në shumë fronte, ekziston një mundësi për të ndërtuar marrëdhënie më të mira midis dy komuniteteve. Edhe pse historia mes shqiptarëve dhe serbëve është karakterizuar nga tensione, ka pasur përpjekje të vazhdueshme për të gjetur gjuhën e përbashkët dhe për të punuar drejt një të ardhmeje më paqësore dhe harmonike.
I tillë është rasti i zonjës Radica Berisha, një grua me kombësi serbe e cila ka jetuar në Kosovë dhe ka punuar në institucionet e Kosovës. Dhe përkundër rrethanave politike, ajo gjeti çelësin për të qenë gjithmonë në paqe, si me shqiptarët ashtu edhe me pjesëtarët e komunitetit serb.
Në një rrëfim për Telegrafin, zonja Radica tregon se si vendosi të largohej nga Serbia për të ardhur për të jetuar në Kosovë, ku vazhdon të jetojë edhe sot e kësaj dite.
“Kam ardhur nga Serbia për të studiuar në Prishtinë për letërsi dhe gjuhë serbo-kroate, në vitin e parë të studimeve u njoha me burrin tim dhe deri më tani kemi qenë një familje interesante për zonën ku jetojmë dhe gjithashtu një familje që ka ekspozuar vlerat e saj për bashkëjetesë, dhe kemi pasur respekt dhe dashuri reciproke”, ka rrëfyer Radica për Telegrafin.
Më tej, ajo ka thënë se fillimisht ka punuar në gjimnazin “Xhevet Doda” në Prishtinë para se të punësohet në MAShT, ku ka pasur mundësinë t’iu ligjërojë nxënësve nga të gjitha nacionalitetet.
Ajo madje është shprehur krenare që disa nga studentët e saj tani janë në pozita të larta shtetërore, përfshirë politikanë të cilët edhe janë pjesë e dialogut Kosovë-Serbi.
“Pas përfundimit të studimeve pata rastin të punoj në gjimnazin ‘Xhevdet Doda’ në Prishtinë. Si ish-profesoreshë e gjuhës serbo-kroate, si gjuhë amtare dhe jo-amtare, kam pasur privilegjin të mësoj shumë nga individët që tani mbajnë poste të larta në qeveri, përfshirë edhe kryeministrin”, tha Berisha.
“Fatkeqësisht, për shkak të klimës politike në atë kohë, nuk munda të vazhdoja të ushtroja profesionin tim”, thekson ajo.
Me ndryshimin e peizazhit politik, ajo nuk ishte më në gjendje të vazhdonte punën e saj, pasi ishte në kundërshtim me bindjet dhe vlerat e saj personale. Pavarësisht sfidave me të cilat u përball, ajo i qëndroi besnike bindjeve të saj dhe zgjodhi të vepronte në përputhje me parimet e saj.
“Gjatë asaj kohe, si nënë e fëmijëve të moshës shkollore, u ndërgjegjësova shumë për padrejtësitë që po i bëheshin komunitetit shqiptar, veçanërisht në fushën e arsimit. E kisha të pamundur të shpërfillja hallin e këtyre fëmijëve dhe të mos merrja masa. Mirëpo, kundërshtimi im ndaj regjimit serb nuk bazohej vetëm në këtë çështje, por edhe në besimin tim në parimet themelore të njerëzimit. Padrejtësia dhe shtypja e vuajtur nga një popullatë e tërë nuk është kurrë një recetë për sukses afatgjatë. Si rezultat i bindjeve të mia, edhe bashkëshorti im, edhe unë humbëm punën tonë – ai në atë kohë ishte lider i sindikatave në ElektroKosova. Gjithashtu u detyruam të lironim banesën, që ishte një kohë e vështirë për familjen tonë. Megjithatë, ne qëndruam të palëkundur në parimet tona dhe në fund u kthyem në banesën tonë në vitin 2004, duke jetuar atje si qiramarrës. Periudha e masave të dhunshme dhe vitet 1990 që çuan në luftë ishte një kohë mobilizimi për popullin shqiptar, i cili u bashkua në arsim, shëndetësi dhe aktivitete të tjera shoqërore. Përkundër sfidave me të cilat u përballëm, mbetem e përkushtuar për promovimin e paqes dhe mirëkuptimit në mes të komuniteteve të ndryshme”, ka shtuar Radica për Telegrafin.
Pas përfundimit të konfliktit, familja e saj përfundimisht mundi të kthehej në banesën e mëparshme, duke u zhvendosur ngadalë. Ishte një kohë e vështirë, por ata mbetën me shpresë dhe të vendosur për të rindërtuar jetën e tyre. Fatmirësisht, bashkëshorti i saj ishte në gjendje të gjente një punë të re dhe u përfshi në përpjekjet e shoqërisë civile për të promovuar ndryshime pozitive në komunitetin shqiptar në Kosovë.
“Më pas burri filloi punën si pjesë e organizatës ‘Nënë Tereza’ dhe në atë kohë ishte vërtet koha për të ndihmuar njerëzit në nevojë dhe në atë kohë filluam me shpërndarjen e ndihmave. Dikur në objektin ku banonim, bënim përgatitjet për festën e Bajramit. Kemi përgatitur drekën dhe së bashku kemi bërë përgatitjet e tjera për këtë festë”, kujton ajo.
Radica shtoi se familja e saj mbetet shembull i bashkëjetesës multietnike dhe ndërfetare, pasi diversiteti fetar është fjala kryesore në atë shtëpi.
“Burri im është katolik, dhe unë jam ortodokse, dhe ne nuk donim të ishim ndryshe nga njerëzit ku jetonim. Burri im më pyeti: ‘Pse po përgatitesh për Bajramin?’ I thashë që është diçka që na takon neve dhe në këtë kontekst është e rëndësishme të themi se ne kemi tre fëmijë, dhe të tre fëmijët janë të martuar me myslimanë, kështu që kemi një përzierje shumë të bukur dhe festojmë Bajramin, Pashkët Katolike dhe ato Ortodokse, dhe janë vlerat që kemi që përputhen me parimet e familjes, pra jemi të ndryshëm, por jetojmë të barabartë”, theksoi Radica.
Por, çfarë mendon ish-punonjësja e MAShT-it për përballjen e Kosovës dhe Serbisë me të kaluarën e hidhur?
Radica më tej tha se i vjen keq që është ende e vështirë për njerëzit në Ballkan të flasin lirshëm për temën e bashkëpunimit dhe bashkëjetesës multikulturore dhe etnike.
Radica Berisha beson se vendasit kanë treguar forcë dhe qëndrueshmëri duke iu përmbajtur parimeve të tyre të besimit dhe traditës, të cilat mësojnë se përkundër sfondit negativ, urrejtja nuk është e nevojshme. Është e mundur të mos dashurosh apo justifikosh dëmin, por të mos urresh dhunuesin. Megjithatë, ajo pranon se gjetja e njerëzve që ndajnë këtë perspektivë në rajon është e vështirë. Sipas saj, Ballkanit ende i mungon vetëdija për faljen dhe ende nuk po diskutohet hapur për mundësinë e bashkëjetesës multietnike.
Sipas Radica Berishës, krijimi i një bashkëjetese paqësore ndërmjet grupeve të ndryshme etnike nuk është përgjegjësi vetëm e Asociacionit të Komunave Serbe. Përkundrazi, kërkon që individët të përqafojnë fqinjët e tyre, pavarësisht nga përkatësia e tyre etnike, pa iu drejtuar urrejtjes. Ajo beson se nuk ka nevojë që dikush të udhëtojë në Beograd për trajtim mjekësor nëse mund ta pranojë realitetin dhe të pranojë se është e mundur të jetohet në harmoni, si në Prishtinë ashtu edhe në Beograd. /Telegrafi/
* Ky artikull është mbështetur si pjesë e aktivitetit Pajtimi dhe Transformimi i Konfliktit (#RCT), i cili zbatohet nga Community Building Mitrovica dhe mbështetet nga populli amerikan përmes USAID Kosova.
