Profesori universitar Hamza Karçiq thotë se frika nga një Bosnjë me shumicë myslimane mund t’i shtyjë më në fund liderët e Bashkimit Evropian që të ndalojnë Milorad Dodikun.
Sipas Karçiqit, udhëheqësi serbëve të Bosnjës e Hercegovinës e ka futur vendin në agjendën e tij për t’u shkëputur nga Federata.
“Sulmi i Dodikut ndaj Gjykatës Kushtetuese të vendit është hapi i fundit në përpjekjet e tij për të zbrazur institucionet e nivelit shtetëror të Bosnjës. Disa muaj përpara pushtimit rus të Ukrainë, ai ndërmori disa veprime që synonin formimin e institucioneve paralele në Republika Serbe për të sfiduar Sarajevën dhe për të hedhur bazat për shkëputjen e ardhshme. Ai nxitoi të vuri në dukje se pauza e tij në agjendën secesioniste ishte thjesht e përkohshme”, ka shkruar Karçiqi për Foreign Policy.
Ai shton se kapja e shtetit ka filluar kohë më parë dhe se forcat pro-ndarjes së vendit tanë tashmë kanë nxënë pozita kyçe në institucione.
“Kapja e shtetit ka filluar prej disa kohësh. Marrëveshja e Paqes e Dejtonit e vitit 1995 krijoi një sistem politik jashtëzakonisht kompleks të përcaktuar nga ndarja e pushtetit etnik midis tre grupeve kryesore etnike – boshnjakëve, kroatëve dhe serbëve. Në të kaluarën secesionistëve serbë iu dhanë kompetenca të gjera – një Republika Serbe shumë autonome dhe veto në nivel shtetëror – në këmbim të qëndrimit në Bosnje. Forcat pro-secesioniste zunë një sërë pozicionesh kyçe institucionale në vend”, shton ai.
Karçiq thotë se veprimet e Dodikut përbëjnë një rrezik të qartë për Marrëveshjen e Dejtonit.
“Veprimet e Dodikut përbëjnë një rrezik të qartë për rëndësinë e Marrëveshjes së Dejtonit. Ato janë një sfidë e drejtpërdrejtë si për Christian Schmidtin personalisht ashtu edhe për OHR-në si institucion. Ajo që Schmidt bën ose nuk arrin të bëjë më pas do të ketë pasoja afatgjata për stabilitetin e Bosnjës”, thotë Karçiq.
Profesori i Universitetit të Sarajevës pohon se me shkëputjen e anës serbe, projekti i shtet-ndërtimit po bëhet me shpejtësi.
“Me shkëputjen serbe që është duke u zhvilluar në Bosnje, projekti i shtet-ndërtimit të pasluftës prej gati tre dekadash po zhbëhet me shpejtësi. Teksa vendi i nënshtrohet dy proceseve paralele të kapjes dhe shkëputjes së shtetit, pyetja e zakonshme është se çfarë do të ndodhë më pas në javët dhe muajt në vijim”, pohon profesori i Shkencave Politike.
Po ashtu, ai shkruan se nëse Republika Serbe do të shkëputej, ajo që do të mbetej në Bosnje e Hercegovinë do të ishte një republikë me shumicë myslimane.
“Nëse Republika Serbe do të shkëputej, ajo që do të mbetej në Bosnjë e Hercegovinë do të ishte një republikë me shumicë myslimane. Asnjë lider, politikan apo parti politike boshnjake nuk e favorizon krijimin e një republike të tillë. Nuk ka mbështetje popullore për këtë opsion. Megjithatë, ky do të ishte rezultati i pashmangshëm i shkëputjes së Republika Srpska. Kështu, Bashkimi Evropian duhet të përgatitet për këtë skenar nëse nuk arrin t’i përgjigjet në mënyrë adekuate shkëputjes që po zhvillohet aktualisht”, shkruan ai.
Karçiq vijon se ky skenar nuk është i ri dhe se evropianët mendojnë që një shtet me shumicë myslimane do të ishte i panatyrshëm.
“Ky skenar i mundshëm, megjithëse i anashkaluar, nuk është i ri. Miku dhe historiani i ish-presidentit amerikan Bill Clinton, Taylor Branch kishte shkruar se Clinton ka treguar se si evropianët mendonin se Bosnja e Hercegovina do të ishte ‘e panatyrshme’ si i vetmi shtet me shumicë myslimane në Evropë”, vijon Karçiq.
Fatkeqësisht, sipas tij një mendim i ngjashëm është artikuluar viteve të fundit.
“Ish-presidentja kroate Kolinda Grabar-Kitaroviq në vitin 2019 deklaroi se Bosnja ‘ishte shumë e paqëndrueshme dhe në disa aspekte ishte pushtuar nga njerëz që kanë lidhje me Iranin dhe organizatat terroriste. Vendi tani kontrollohet nga Islami politik. Në fund të vitit 2019, presidenti francez Emmanuel Macron ka pohuar se Bosnja është një ‘bombë me sahat që po troket pranë Kroacisë dhe që përballet me problemin e kthimit të xhihadistëve’, ndërsa dy vjet më vonë, zëdhënësi i kryeministrit hungarez Viktor Orban, Zoltan Kovacs, shkroi në Tëitter se ‘sfida me Bosnjën është se si të integrohet një vend me 2 milionë myslimanë'”, thekson profesori universitar.
Në fund, ai thotë përkundër serbëve dhe kroatëve që kanë kujt t’i drejtohen, boshnjakët nuk kanë vendlindje alternative dhe se ruajtja e Bosnjës e Hercegovinës gjithmonë ka qenë imperativ ekzistencial.
“Me vendin që nuk është ende anëtar i NATO-s, vakuumi i sigurisë është i dukshëm, veçanërisht për boshnjakët, të cilët përbëjnë pak më shumë se 50 për qind të popullsisë. Ndryshe nga serbët e Bosnjës që mund t’i drejtohen Beogradit për mbështetje, apo kroatët që mund të mbështeten te Zagrebi, boshnjakët nuk kanë vendlindje alternative. Për ta, ruajtja e Bosnjës ka qenë gjithmonë një imperativ ekzistencial”, përfundon Karçiq. /Telegrafi/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumë![Politikani serb, Çedomir Jovanoviq pretendon se është rrahur – nuk ndalë lotët derisa tregon dorën në allçi](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/1-92-780x439.jpg)
Politikani serb, Çedomir Jovanoviq pretendon se është rrahur – nuk ndalë lotët derisa tregon dorën në allçi
![I dërguari i Trump pauzon planin e paqes në Ukrainë, për të zhvilluar bisedime me aleatët e NATO-s](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/1-95-780x439.jpg)
I dërguari i Trump pauzon planin e paqes në Ukrainë, për të zhvilluar bisedime me aleatët e NATO-s
![Gjykatësi amerikan urdhëron administratën Trump t'i bindet ndalimit të ngrirjes së shpenzimeve](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/1-94-780x439.jpg)
Gjykatësi amerikan urdhëron administratën Trump t'i bindet ndalimit të ngrirjes së shpenzimeve
![Mercenari serb vritet në luftimet në Kursk, ish-pjesëtari i ushtrisë serbe e pëson me jetë nga sulmi me dron](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/1-96-780x439.jpg)
Mercenari serb vritet në luftimet në Kursk, ish-pjesëtari i ushtrisë serbe e pëson me jetë nga sulmi me dron
![Vuçiq thotë se Lista Serbe arriti “fitore të rëndësishme për Serbinë” në zgjedhjet në Kosovë](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/1-89-780x439.jpg)
Vuçiq thotë se Lista Serbe arriti “fitore të rëndësishme për Serbinë” në zgjedhjet në Kosovë
![Cilat vende mund të preken nga tarifat amerikane të aluminit?](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/1-86-780x439.jpg)
Cilat vende mund të preken nga tarifat amerikane të aluminit?
![104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/09/image2-380x233.jpeg)
104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja
![Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/Screenshot-2024-02-20-142648-380x233.png)
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
![Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/1a-1-380x233.jpg)
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
![Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/DSC00994-380x233.jpg)
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
![Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2023/07/foto-kryesore-per-tlgre-380x233.jpg)
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
![Ekskluzivisht në Telegrafi Deals – Nike REAX nga 101€ në 79.95€!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/01/rsz_220250130_telegrafi_deals-380x233.png)
Ekskluzivisht në Telegrafi Deals – Nike REAX nga 101€ në 79.95€!
![Çfarë do të thotë DeepSeek AI për marrëdhëniet e SHBA me Kinën?](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/01/1-272-380x233.jpg)
Çfarë do të thotë DeepSeek AI për marrëdhëniet e SHBA me Kinën?
![Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/12/20241218-Telegrafi-Deals-380x233.png)
Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!
![25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2020/11/1_optimized-380x233.png)
25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!
![Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/10/20241123_Adidas_Jakne_Deals-01_optimized-380x233.png)
Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju
Më të lexuarat
![Rezultatet e zgjedhjeve: LVV e para në 21 komuna, LDK nuk prin në asnjë komunë](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/zgjedhjet-2025-780x439.jpg)
Rezultatet e zgjedhjeve: LVV e para në 21 komuna, LDK nuk prin në asnjë komunë
![Cakolli jep tre skenarë, thotë se LVV shkon në 51 deputetë nëse merr 75% të votave të diasporës](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/eugen-dnv-780x439.jpg)
Cakolli jep tre skenarë, thotë se LVV shkon në 51 deputetë nëse merr 75% të votave të diasporës
![Politikani serb, Çedomir Jovanoviq pretendon se është rrahur – nuk ndalë lotët derisa tregon dorën në allçi](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/1-92-780x439.jpg)
Politikani serb, Çedomir Jovanoviq pretendon se është rrahur – nuk ndalë lotët derisa tregon dorën në allçi
![Mushkolaj: Vështirë që opozita e bën qeverinë, posti i kryeministrit është problemi](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/imer-mushkolaj-780x439.jpg)
Mushkolaj: Vështirë që opozita e bën qeverinë, posti i kryeministrit është problemi
![Hoxha: Sipas gjasave LVV-ja do të ketë prej 46-49 deputetë](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/ylli-hoxha-780x439.jpg)
Hoxha: Sipas gjasave LVV-ja do të ketë prej 46-49 deputetë
![Kush e formon Qeverinë? Kalkulimet pas numërimit të votave nga diaspora dhe atyre me kusht](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/fushata-subjektet-1-780x439.jpg)
Kush e formon Qeverinë? Kalkulimet pas numërimit të votave nga diaspora dhe atyre me kusht