Ato çaste që mendoni se i keni përjetuar më parë mund të mos jenë thjesht rastësi
Ju ka ndodhur të ndiheni sikur po përjetoni një situatë realisht, sepse mendoni se e keni përjetuar më parë? Ndoshta nuk është déjà vu, por një fenomen më i rrallë dhe më misterioz: déjà rêvé - ndjenja që situata e tanishme është parë më parë në një ëndërr.
Déjà rêvé, që në frëngjisht do të thotë “tashmë e ëndërruar”, ndodh kur një përvojë reale ju duket e njohur sepse e keni parë në ëndërr. Nuk është thjesht një ndjesi e përgjithshme njohjeje, por një rezonancë me kujtime të veçanta nga gjumi.
Sipas neuropsikologes Sanam Hafeez dhe burimeve si Verywell Mind, fenomeni është më i zakonshëm te të rinjtë, personat e lodhur apo ata me epilepsi, por në shumicën e rasteve nuk paraqet rrezik për shëndetin mendor apo neurologjik.
Një studim i vitit 2010, i publikuar në International Journal of Dream Research, tregoi se deri në 95.2% e pjesëmarrësve (studentë gjermanë) kishin përjetuar të paktën një herë në jetë déjà rêvé (ScienceDirect + ResearchGate). Për shumicën, kjo ndodh 2-4 herë në vit.
Në aspektin neurologjik, një studim francez i vitit 2018, botuar në revistën Brain Stimulation, analizoi pacientë me epilepsi që kishin kaluar nëpër terapi të stimulimit elektrik të trurit (EBS). Studiuesit zbuluan se stimulimi i zonave si hipokampusi dhe korteksi perirhinal (në lobin temporal medial) mund të shkaktojë ndjesi déjà rêvé, që lidhen drejtpërdrejt me kujtime të mjegullta ose specifike të ëndrrave (PubMed, PMC), transmeton Telegrafi.
Sipas ekspertëve të Forbes, ky fenomen ndodh kur aktivizohen modelet nervore që zakonisht përdoren gjatë gjumit REM, duke krijuar një ndjesi “përjetimi të dytë” të një ëndrre, por në jetën e zgjuar.
Llojet e déjà rêvé, sipas hulumtuesve (PubMed):
▪ Episodik - kujtesa e qartë e një ëndrre të veçantë.
▪ Familiaritet i paqartë - ndjenja se situata është e njohur, pa mbajtur mend ëndrrën.
▪ Ndjesi ëndrre në realitet - perceptimi se jeni ende brenda një ëndrre edhe pse jeni zgjuar.
Çfarë e shkakton déjà rêvé?
▪ Mosha e re dhe kujtesa aktive për ëndrrat janë faktorë përforcues
▪ Pagjumësia, stresi, dhe çrregullimet e gjumit REM e rrisin shfaqjen e këtij fenomeni
▪ Në raste të rralla, mund të shfaqet bashkë me simptoma neurologjike si konfuzion, humbje kohe apo turbullim vizual - në këto raste, rekomandohet konsultim me neurologun
Në përfundim: Nëse përjetoni ndonjëherë déjà rêvé, mos u shqetësoni. Nuk është shenjë e ndonjë çrregullimi, përkundrazi, është një dritare intriguese që tregon sa kompleks dhe misterioz është truri ynë. Është një nga mënyrat se si mendja ndërthur kujtimet, imagjinatën dhe perceptimet në një përjetim të jashtëzakonshëm. /Telegrafi/
