Janis Sarts: Rusia është përpjekur që nëpërmjet propagandës të depërtojë në hapësirën e informacionit të shteteve Baltike

Drejtori i Qendrës së Komunikimeve Strategjike të Ekselencës në NATO, Janis Sarts, në një intervistë për The Geopost ka folur për ndikimin rus në vendet Baltike si dhe për luftën në Ukrainë.

Sarts ndër të tjera u shpreh se në vendet Baltike kanë parë shumë shembuj të propagandës ruse, me anë të së cilës Rusia është përpjekur që të depërtojë në hapësirën e informacionit.

“Nga perspektiva baltike duke qenë anëtare e NATO-s dhe BE-së, kemi parë qartë shumë propagandë ruse duke u përpjekur të depërtojë në hapësirën e informacionit”, tha ai.

Ai për the Geopost tha se Rusia përpiqet që të shtrijë propagandën e saj në vendet Baltike nëpërmjet korrupsionit ekonomik dhe politik.

“Pastaj, sigurisht, ata po përdorin korrupsionin dhe korrozionin ekonomik për të marrë agjentët e tyre të ndikimit në Baltik, si ekonomikisht, ashtu edhe politikisht ndonjëherë. Dhe siç thashë, ata po përpiqen gjithashtu të përdorin mediat ruse për ndikim”, tha Sarts.

The Geopost: Si është të jesh fqinj me Rusinë? A mund të na tregoni për perspektivën baltike veçanërisht atë nga Letonia?

Sarts: Epo, kjo nuk është asgjë e re. Është pjesë e historisë të qenit fqinjë me Rusinë, me eksperienca të ndryshme historike, por këto ditë me të vërtetë është diçka që shqetëson shtetet baltike tash ca kohë. Mënyra se si Rusia ka evoluar gjatë dekadave të fundit, duke marrë formën e një vendi që është gati të sulmojë vendet fqinje dhe të aneksojë territore. Nga perspektiva baltike duke qenë anëtare e NATO-s dhe BE-së, kemi parë qartë shumë propagandë ruse duke u përpjekur të depërtojë në hapësirën e informacionit. Sigurisht, një nga problemet që shohim është se një numër i konsiderueshëm i popullsisë në Letoni dhe Estoni janë rusishtfolës. Pra, ata janë veçanërisht të shënjestruar nga propaganda ruse, por nga ana tjetër ne e kemi kuptuar problemin prej disa kohësh dhe kemi krijuar njëfarë elasticiteti brenda shoqërisë për propagandën ruse.

The Geopost: Si ishte ndikimi rus në shtetet baltike dhe Letoni, në media dhe sektorë të tjerë?

Sarts: Epo, ka pasur njëfarë ndikimi. Siç thashë, ka një përqindje të folësve rusë në dy nga shtetet baltike (në Letoni në veçanti). Dhe Rusia është përpjekur të ushtrojë ndikim mbi ta. Kemi pasur, veçanërisht para aneksimit të Krimesë, një numër të konsiderueshëm stacionesh televizive ruse, radio stacione ruse, që janë transmetuar në Baltik dhe në Letoni, të cilat kanë transmetuar histori të rreme ruse dhe propagandë ruse. Por, gjatë viteve të fundit dhe kohët e fundit në veçanti, në thelb të gjithë ato TV ruse janë ndaluar të transmetohen në Letoni. Sigurisht, nuk është e lehtë këto ditë në epokën e internetit t’i ndalosh plotësisht, por, po. Ligjërisht TV-ja ruse është e ndaluar në Letoni, ashtu si edhe disa nga mediat e shkruara.

The Geopost: Si u bën telashe Putini shteteve baltike, përveç problemeve politike? Cilat janë problemet e tjera që ai mund të bëjë në atë rajon?

Sarts: Nga këndvështrimi i llojit të strategjisë Baltiku nuk është i ndryshëm nga vendet e tjera. Ajo që ata po përpiqen të bëjnë, ata po përpiqen të përdorin dobësitë që kemi ne. Pra, ata përpiqen të ndikojnë në Baltik duke shfrytëzuar në thelb faktorin kombëtar. Folësit rus gjoja po shtypen, prandaj ata duhet të bashkohen rreth llojit të narrativës ruse. Së pari. Së dyti, ata thonë se shtetet Baltike janë shtete të dështuara dhe përpiqen të përdorin çështjet ekonomike ose çështjet socio-ekonomike si provë për këtë. Natyrisht, duke neglizhuar se në cilindo nga vendet baltike jeta është në shumë faktorë, faktorë ekonomikë, shumë më e mirë se sa në Rusi.

Pastaj, sigurisht, ata po përdorin korrupsionin dhe korrozionin ekonomik për të marrë agjentët e tyre të ndikimit në Baltik, si ekonomikisht, ashtu edhe politikisht ndonjëherë. Dhe siç thashë, ata po përpiqen gjithashtu të përdorin mediat ruse për ndikim. Ajo që ata duan të bëjnë, është se duan të pasqyrojnë shtetet Baltike si shtete që mbështesin politikën e jashtme ruse, gjë që mendoj se është e pamundur. Por ajo që ata po përpiqen të bëjnë është në fakt të dëmtojnë aftësinë baltike për të pasur një shoqëri elastike, elastike ndaj interesave ruse.

The Geopost: Siç e shohim, Letonia ka ndihmuar shumë ukrainas në mënyra morale dhe ushtarake. Si e sheh Letonia krizën në Ukrainë pas pushtimit?

Sarts: Shoqëria letoneze qartazi e ka marrë shumë për zemër atë që po ndodh në Ukrainë dhe mirëkuptimi në shoqëri është se për fat të keq nën Putinin, Rusia, nëse do të ketë sukses në Ukrainë, do të përpiqet të vazhdojë këtë lloj politike në vende të tjera. Dhe sigurisht, të kuptuarit brenda shoqërisë letoneze se Baltiku mund të jetë gjithashtu në rrezik. Pra, është kuptuar mirë se është gjithashtu një luftë shumë e rëndësishme për vendet baltike. Një. Së dyti, në historinë e Baltikut, pas viteve 1940 kur rusët pushtuan shtetet baltike, ne patëm përvoja shumë të ngjashme me dëbimet, ekzekutimet e njerëzve. Ka shumë ndjeshmëri për atë që po ndodh në Ukrainë dhe për këtë arsye Letonia siç e thatë me të drejtë ka pasur shumë mbështetje për Ukrainën nga shumë këndvështrime. Ka pasur mbështetje ushtarake, Letonia ka pranuar një numër mjaft të konsiderueshëm refugjatësh ukrainas dhe gjithashtu shoqëria letoneze po e mbështet Ukrainën si nga një terren njerëzor, por edhe nga një këndvështrim ushtarak. Shoqëria, jo qeveria, ka mbledhur fonde për pajisjet ushtarake që i janë dhuruar ushtrisë ukrainase për t’i ndihmuar ata të luftojnë.

The Geopost: A bëjnë mjaft Bashkimi Evropian dhe NATO për të ndihmuar, për të mbështetur popullin ukrainas? Nga këndvështrimi ballkanik mendojmë se nuk mjafton. Si e shihni këtë?

Sarts: NATO dhe BE janë një grup kolektiv i shteteve dhe shtetet kanë perspektiva të ndryshme për atë që po ndodh dhe gjithashtu ndjenja e tyre e emergjencës është shumë e ndryshme. Kështu që duhet kohë për të rënë dakord, por ajo që unë shoh qartë është se mënyra se si Rusia e ka zhvilluar luftën, mënyra se si Rusia ka komunikuar ka ndihmuar për të krijuar gjithnjë e më shumë vendosmëri në NATO dhe BE. Siç kemi parë Finlanda dhe Suedia kanë aplikuar për t’u anëtarësuar në NATO dhe aplikimet janë pranuar.

BE-ja po forcon aftësitë e tyre ushtarake. Pra, kjo është shumë në drejtimin e duhur. A mjafton ajo që po bëhet tani? Sigurisht që jo. Por duhet kuptuar kompleksiteti i organizatave ndërkombëtare. Ata nuk mund të lëvizin, sidomos në rrethanat që janë në këtë luftë. Ata nuk mund të lëvizin mjaftueshëm shpejt.

The Geopost: Në Ballkan kemi Serbinë që është shumë e afërt me Rusinë dhe nëse bëjmë paralele, Rusia përdor edhe Bjellorusinë për të bërë ndikime dhe për t’u bërë telashe fqinjëve. Si i shihni këto paralele?

Si po i përdor Rusia këto shtete?

Sarts: Në asnjë mënyrë nuk jam ekspert i Ballkanit, kështu që do të isha shumë i kujdesshëm në gjykimin tim. Por është e qartë se ka një dallim mes Serbisë dhe Bjellorusisë. Bjellorusia në përgjithësi ka humbur në shumë aspekte shumë nga sovraniteti i saj dhe është në një farë mënyre një lloj aneksi i Rusisë këto ditë. Sidomos kur regjimi i Lukashenkos me siguri varet nga mbështetja e Putinit. Serbia është ndryshe. Siç e thatë me të drejtë ata kanë pasur marrëdhënie shumë të mira me Rusinë dhe janë përdorur si kapacitet indeksues në Ballkan nga Rusia. Por sigurisht, Serbia është gjithashtu shumë e varur nga Bashkimi Evropian, gjë që nuk është në rastin e Bjellorusisë. Pra, ka disa paralele, por sigurisht që ka dallime të mëdha midis Serbisë dhe Bjellorusisë.

The Geopost: Mendoni se Ukraina dhe Moldavia së shpejti do të jenë pjesë e NATO-s? Po shtetet ballkanike?

Sarts: Nuk është një pyetje e thjeshtë sepse një gjë është e qartë se Letonia u pranua në NATO vetëm në vitin 2004, shumë vende të tjera duke përfshirë edhe rajonin e Ballkanit, po ashtu. Nuk do të thotë vetëm se pranojmë një vend të ri. Në thelb do të thotë që ne jemi gati të dërgojmë ushtarët tanë të vdesin për atë vend. Pra, është një angazhim domethënës dhe për ta bërë këtë angazhim nuk ka të bëjë vetëm me ushtrinë e shtetit, por me mënyrën se si është shteti. Nëse shteti është gati të ndajë të njëjtat vlera dhe parime. Nëse qeveria, mënyra se si po drejtohet ajo është diçka që ne e kuptojmë dhe një mënyrë me të cilën do të lidheshim. Pra, shumë pak korrupsion, shumë pak nepotizëm dhe gjëra të tilla. Pra, a është e mundur? Unë mendoj se është e mundur. A është e mundur në të ardhmen e afërt? Nuk mendoj se është në një të ardhme të afërt.