Çfarë janë Lartësitë e Golanit dhe kush janë druzët?

Tensionet midis Izraelit dhe grupit militant libanez Hezbollah kanë arritur në një nivel tjetër të lartë pas një sulmi vdekjeprurës me raketa në Lartësitë Golan të pushtuara nga Izraeli.

Sulmi të shtunën goditi një fushë futbolli në qytetin arab Majdal Shams, shtëpia e një komuniteti të madh druzë dhe vrau të paktën 12 fëmijë, sipas Izraelit, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.

Izraeli fajësoi Hezbollahun për sulmin dhe u zotua të hakmerret. Në anën tjetër, grupi i mbështetur nga Irani mohoi të ishte pas sulmit.

Por çfarë dihet për lartësitë e Golanit dhe pakicën fetare dhe etnike Druzët që ishte viktimë e sulmit.

Çfarë janë lartësitë e Golanit?

Lartësitë e Golanit janë një pllajë strategjike që izraelitët e pushtuan nga Siria gjatë Luftës Gjashtë Ditore në 1967, përpara se ta aneksonin zyrtarisht në 1981.

Peizazhi kodrinor, i cili shtrihet rreth 500 milje katrore, ndan gjithashtu një kufi me Jordaninë dhe Libanin.

Kryeqyteti i Sirisë, Damasku, është i dukshëm nga maja e Golanit shkëmbor.

Pjesa e rajonit e pushtuar nga Izraeli është e ndarë nga Siria nga një zonë tampon e mbështetur nga Kombet e Bashkuara.

Lartësitë Golan konsiderohen si territor i pushtuar sipas ligjit ndërkombëtar dhe rezolutave të Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe Siria vazhdon të kërkojë kthimin e tyre.

Zona ka qenë shpesh “një pikë e nxehtë”, më së fundi në vitin 2019 kur ish-presidenti Donald Trump tha se SHBA do të njohë sovranitetin e Izraelit mbi Lartësitë Golan – një lëvizje që përmbysi përpjekjet e viteve dhe përkeqësoi tensionet me Sirinë.

Izraeli i sheh Lartësitë Golan si kyçe për interesat e tij të sigurisë kombëtare dhe thotë se duhet të kontrollojë rajonin për të shmangur kërcënimet nga Siria dhe grupet iraniane.

Sulmi i së shtunës nuk është i pari në Lartësitë Golan që kur filloi lufta e Izraelit kundër Hamasit në Gaza pas sulmeve të 7 tetorit.

Në fillim të korrikut, një sulm me raketë i Hezbollahut vrau dy persona në rajon, duke bërë që kreu i Këshillit Rajonal të Golanit të Izraelit të bënte thirrje për hakmarrje “me forcë” kundër grupit libanez.

Hezbollah kishte thënë më herët se kishte lëshuar dhjetëra raketa Katyusha në Lartësitë Golan “në përgjigje” ndaj një sulmi të supozuar izraelit në Siri që synonte një anëtar kyç të Hezbollahut.

Kush janë Druzët?

Druzët janë një sekt arab me rreth një milion njerëz, të cilët kryesisht jetojnë në Siri, Liban dhe Izrael.

Me origjinë nga Egjipti në shekullin e 11-të, grupi praktikon një degë të Islamit që nuk lejon të konvertuarit – dhe as martesa ndërmjet njerëzve të feve të ndryshme.

Më shumë se 20,000 druzë jetojnë në lartësitë e Golanit.

Shumica e tyre identifikohen si sirianë dhe refuzuan një ofertë për shtetësi izraelite kur Izraeli pushtoi rajonin në vitin 1967.

Atyre që refuzuan iu dhanë karta izraelite qëndrimi, por nuk konsiderohen qytetarë izraelitë.

Asnjë nga druzët e vrarë në sulmin e së shtunës në fushën e futbollit nuk kishte nënshtetësi izraelite, tha për CNN, Këshilli Rajonal i Majdal Shams.

Druzët e Lartësive të Golanit ndajnë territorin me rreth 25,000 hebrenj izraelitë, të shpërndarë në më shumë se 30 vendbanime.

Vitin e kaluar, Këshilli i OKB-së për të Drejtat e Njeriut dha alarmin mbi planin e Izraelit për të dyfishuar popullsinë e kolonëve në Golan deri në vitin 2027.

Druzët sirianë në Golan kanë vuajtur nga politika diskriminuese, veçanërisht ato që kanë të bëjnë me ndarjen e tokës dhe ujit, sipas Komitetit të OKB-së për Eliminimin e Diskriminimit Racor.

“Me kalimin e viteve, zgjerimi i vendbanimeve izraelite dhe aktivitetet e tyre kishin reduktuar qasjen e fermerëve sirianë në ujë, për shkak të politikave diskriminuese në lidhje me çmimet dhe tarifat”, tha komiteti i OKB-së.

Druzët në lartësitë e Golanit kanë kundërshtuar historikisht ligjet izraelite që i shihnin si përpjekje për “izraelizim”.

Në vitin 2018, mijëra protestues të udhëhequr nga Druzët kundërshtuan Ligjin Bazë Hebre Komb-Shtet i paraqitur nga parlamenti izraelit, nga frika se do të thellonte diskriminimin.

Ligji vendosi Izraelin si shtëpinë historike të popullit hebre me një Jerusalem “të bashkuar” si kryeqytet dhe deklaroi se populli hebre “ka të drejtë ekskluzive për vetëvendosje kombëtare” në Izrael.

Udhëheqësit druzë në atë kohë thanë se ligji i diskutueshëm i bëri ata të ndiheshin si qytetarë të dorës së dytë, sepse nuk përmendte barazinë apo të drejtat e pakicave.

Të dhënat e fundit të raportuara në mediat izraelite tregojnë një rritje të numrit të druzëve nga Golani që kërkojnë shtetësi izraelite, por numrat që e bëjnë këtë mbeten jashtëzakonisht të vogla: 75 në 2017 në 239 në 2021.

Jashtë Golanit, rreth 130,000 druzë izraelitë jetojnë në Karmel dhe Galile në veri të Izraelit. /Telegrafi/