Shumë njerëz e bëjnë pa e kuptuar, por ekspertët paralajmërojnë: kjo sjellje nuk është aspak e pafajshme
Nëse keni vërejtur ndonjëherë se në momente nervoze, tensioni apo edhe krejt pa vetëdije filloni të kafshoni pjesën e brendshme të faqeve, nuk jeni të vetëm. Shumë njerëz e shohin këtë si zakon të vogël e të padëmshëm, diçka që ndodh rastësisht dhe pa rëndësi. Por ekspertët paralajmërojnë se kafshimi i shpeshtë i faqes mund të jetë shenjë e problemeve më serioze emocionale dhe fizike, sidomos kur kthehet në sjellje të përditshme që nuk mund ta kontrolloni më.
Pas këtij zakoni në dukje të parëndësishëm qëndrojnë shpesh stresi, ankthi, tensioni i brendshëm ose nevoja për lehtësim të menjëhershëm. Kur bëhet kronik, ai mund të çojë në dhimbje, irritime, plagë, infeksione dhe ndjenjë turpi për shkak të dëmtimeve në mukozë. Prandaj, nuk duhet ta nënvlerësoni.
Çfarë është kafshimi kronik i faqes?
Kafshimi i vazhdueshëm i brendësisë së gojës njihet si morsicatio buccarum dhe bën pjesë në grupin e sjelljeve të përsëritura të fokusuara në trup (BFRB – Body-Focused Repetitive Behaviours). Në këtë grup hyjnë edhe tërheqja e flokëve, kafshimi i thonjve dhe gërvishtja kompulsive e lëkurës.
Karakteristikat kryesore të BFRB janë:
• vështirësi në kontrollimin e impulsit
• kafshimi sjell lehtësim të përkohshëm
• zakoni mund të zgjasë me vite
• pasojat janë të dukshme fizikisht dhe emocionalisht
Vlerësohet se rreth 750 persona në një milion zhvillojnë formën kronike të këtij çrregullimi, por numri mund të jetë më i lartë sepse shumë njerëz nuk kërkojnë kurrë ndihmë mjekësore, transmeton Telegrafi.
Cilat lloje të kafshimit të faqes ekzistojnë?
Kafshim rastësor, i paqëllimshëm
Ndodh gjatë të ngrënit, bisedës ose nxitimit. Zakonisht është i padëmshëm dhe shkakton vetëm irritime të vogla.
Kafshim i shpeshtë, por i pavetëdijshëm
Mund të tregojë problem me kafshimin ose pozicionin e dhëmbëve. Stomatologu mund të rekomandojë korrigjime apo protezë.
Kafshim gjatë gjumit
Shfaqet te personat që kërcasin dhëmbët ose mbajnë nofullat të tendosura natën. Mbajtëset e natës mbrojnë mukozën nga dëmtimet.
Kafshim nga zakoni
Sjellje gjysmë e vetëdijshme që shfaqet gjatë nervozizmit, mërzitjes ose shqetësimit. Me teknika të duhura mund të zëvendësohet me një zakon të padëmshëm.
BFRB – kafshim kompulsiv
Forma më e rëndë. Personi vazhdon të kafshojë edhe kur ka dhimbje dhe pasoja fizike, dhe nuk mund të ndalojë edhe nëse e dëshiron.
Pse e kafshojmë pjesën e brendshme të faqes?
Arsyet më të zakonshme janë:
• stresi, ankthi dhe tensioni emocional
• përqendrim i thellë ose shpërqendri
• kërcitja e dhëmbëve gjatë natës
• problemet me kafshimin
• nevoja për stimulim sensorial
• zakon i krijuar në fëmijëri
Disa persona e kafshojnë gjithmonë të njëjtin vend, i cili bëhet i ashpër dhe më i ndjeshëm – duke krijuar një rreth vicioz.
Kafshimi mund të ndodhë edhe për arsye të tjera:
• bisedë gjatë ngrënies
• dalja e dhëmbëve të pjekurisë
• sporte kontakti
• proteza të vendosura keq
A llogaritet si 'veprim përsëritës'?
Veprimi përsëritës i referohet veprimeve që personi i përdor për t’u qetësuar emocionalisht, për t’u fokusuar ose për të marrë stimulim shqisor. Edhe pse nuk është studiuar mjaftueshëm, kafshimi i faqes shpesh konsiderohet stimmim, sepse sjell lehtësim të shpejtë të tensionit të brendshëm.
Çfarë komplikimesh shkakton kafshimi i vazhdueshëm?
• inflamacion kronik të mukozës
• plagë, ënjtje dhe lezione të dhimbshme
• rrezik të shtuar infeksionesh
• trashje të mukozës dhe shenja
• pasoja emocionale si turpi dhe shmangia e shoqërisë
A rrit kafshimi i faqes rrezikun e kancerit?
Studimet tregojnë që irritimi i zgjatur mekanik mund të dëmtojë indet, por vetëm nuk shkakton kancer të gojës. Por tek ata që tashmë kanë sëmundje kanceroze, irritimi i vazhdueshëm mund të përshpejtojë përparimin e saj.
Si të hiqni dorë nga ky zakon?
Zgjidhjet varen nga shkaku. Mund të ndihmojë:
• çamçakëz pa sheqer si zëvendësues
• ushqime krokante dhe të shëndetshme
• hidratim i shpeshtë
• frymëmarrje e thellë kur ndjeni impulsin
• toptha antistres
• konsultë me stomatologun nëse ka probleme me kafshimin
• mbështetje psikologjike në format kompulsive