Zgjedhjet në Britani të Madhe – çfarë ka ndodhur dhe çka pritet më pas?

Sir Keir Starmer është kryeministri i ri i Mbretërisë së Bashkuar, pasi Partia Laburiste mori pushtetin pas një fitoreje dërrmuese në zgjedhjet e përgjithshme.

Partia Konservatore pësoi një kolaps dramatik pas 14 viteve të trazuara në pushtet, ku pesë kryeministra të ndryshëm drejtuan vendin. Ajo humbi 250 deputetë që kishte më shumë gjatë zgjedhjeve paraprake.

Rishi Sunak – kryeministër në largim – pranoi përgjegjësinë për rezultatin dhe u kërkoi falje kolegëve gjatë një deklarate të shkurtër jashtë “Downing Street 10”. Ai tha se shumë shpejt do të japë dorëheqje si kryetar i partisë, raporton bbc.

Në fjalimin e parë si kryeministër, pasi përshëndeti dhjetëra mbështetës të ngazëllyer laburistë që ishin rreshtuar në Downing Street, 61-vjeçari u zotua të drejtojë një “qeveri që do të shërbejë” dhe të nisë një periudhë “rilindje kombëtare”.

Lexo po ashtu Nga një rini e trazuar në kryeministër britanik - kush është Sir Keir Starmer?

“Për një kohë të gjatë ne kemi mbyllur një sy duke lënë miliona njerëz të rrëshqasin drejt një pasigurie më të madhe”, tha ai dhe shtoi se “dua t’u them shumë qartë atyre njerëzve. Jo këtë herë. Të ndryshosh një vend nuk është si të lëvizësh një çelës. Bota tani është një vend më i paqëndrueshëm. Kjo do të marrë pak kohë, por pa dyshim që puna e ndryshimit do të fillojë menjëherë”, pohoi ai.

Rezultati shënon një përmbysje mahnitëse nga zgjedhjet e vitit 2019, kur laburistët, të udhëhequr nga politikani veteran i krahut të majtë, Jeremy Corbyn, pësuan humbjen e tyre më të keqe zgjedhore në gati një shekull.

Nga ana tjetër, Robert Buckland, ish-ministër konservator që humbi vendin e tij, e përshkroi atë si “Armagedon elektoral” për konservatorët.

Është rezultati më i keq i partisë në pothuajse 200 vjet, me një betejë ideologjike mbi drejtimin e saj të ardhshëm që pritet përpara.

Ka qenë një natë e gjatë me rezultate. Ja çfarë do të thotë e gjithë kjo.

Një fitore e madhe e Laburistëve

Dhoma e Komunave të Britanisë ka 650 deputetë, ose anëtarë të parlamentit. Secila prej “vendeve” të tyre përfaqëson një zonë elektorale, ose qark.

Deri më tani laburistët kanë fituar 412 vende ndërsa Konservatorët kanë rënë në vetëm 121 dhe Liberal Demokratët e qendrës kanë marrë 71. Reforma në Mbretërinë e Bashkuar, një pasardhëse e Partisë BREXIT, do të marrë katër vende, siç është Partia e Gjelbër e krahut të majtë.

Rritja e laburistëve u ndihmua pjesërisht nga kolapsi i Partisë Kombëtare Skoceze (SNP). Partia është goditur nga një sërë polemikash rreth financave të saj dhe ka rënë në vetëm nëntë vende brenda natës.

Shumica e pritshme prej 170 vendesh në Dhomën e Komunave për Laburistët është një numër i madh, por ende më pak se shumica prej 179 vendesh të fituara nga partia nën Tony Blair në zgjedhjet e vitit 1997.

Lexo po ashtu Kryeministri britanik zgjedh kabinetin qeveritar - këta janë shefat e rinj të diplomacisë dhe mbrojtjes

Por, për më shumë perspektivë, fitorja e konservatorëve në zgjedhjet e 2019 nën Boris Johnson – e parë si një performancë shumë e fortë – i pa ata të merrnin një shumicë prej 80 vendesh.

Kujtojmë se nëse një parti ka shumicën, kjo do të thotë se nuk ka nevojë të mbështetet te partitë e tjera për të miratuar ligje. Sa më e madhe të jetë shumica, aq më e lehtë është udhëheqja.

Megjithatë, pati një numër humbjesh të dukshme për laburistët ndaj kandidatëve të pavarur që bënin fushatë me bileta pro Gazës – veçanërisht në zonat me popullsi të madhe myslimane.

Laburistët janë përballur me presion në rritje për qëndrimin e tyre ndaj konfliktit. Në muajin shkurt, partia bëri thirrje për një armëpushim të menjëhershëm humanitar, por kritikët thanë se ishte shumë e ngadaltë për të arritur atë pozicion.

Emrat e mëdhenj largohen një nga një (por disa mbijetojnë)

Ndërsa zonat zgjedhore kanë shpallur rezultatet e tyre drejtpërdrejt në televizion – me të gjithë kandidatët të rreshtuar pranë njëri-tjetrit në skenë – pati disa momente të rëndësishme.

Ndoshta më e dukshme ishte humbja e Liz Truss. Ish-kryeministrja shërbeu vetëm 49 ditë përpara se të rrëzohej nga partia e saj. Ajo humbi ngushtë ndaj laburistëve në zonën elektorale të Norfolk-ut Jugperëndimor, pasi kishte mbajtur më parë një shumicë të madhe prej 24,180.

Jacob Rees-Mogg, ish-sekretari konservator i biznesit dhe ish mbështetës i BREXIT, ishte një nga emrat më të mëdhenj që pësoi humbje. Ai humbi vendin në East Somerset dhe Hanham nga laburistët.

Ai i tha BBC-së se nuk mund të “fajësonte askënd tjetër përveç vetes time” për humbjen, por ai mori një “argjend të vogël” nga fakti që konservatorët do të ishin “të paktën opozita zyrtare”.

Grant Shapps, sekretari i Mbrojtjes, dukej i tronditur pasi humbi vendin në Anglinë jugore.

Lexo po ashtu Mikja e Kosovës, Alica Kearns sërish zgjidhet deputete e Parlamentit britanik

Udhëheqësja e Dhomës, Penny Mordaunt, e cila kandidoi kundër Rishi Sunak për udhëheqjen e partisë përpara se të bëhej kryeministër, humbi vendin e saj në Portsmouth.

Me kalimin e natës, një sërë ministrash të tjerë të kabinetit konservator humbën gjithashtu vendet e tyre, duke përfshirë Sekretaren e Arsimit, Gillian Keegan, Sekretaren e Kulturës, Lucy Frazer dhe Ministrin e Veteranëve, Johnny Mercer.

Por, Jeremy Hunt, i cili shërbeu si kancelar – ekuivalenti i Mbretërisë së Bashkuar me një ministër financash – mbajti vendin e tij, por me një shumicë shumë të reduktuar.

Sunak fitoi gjithashtu në Yorkshire me një shumicë të rehatshme prej rreth 12 mijë.

Laburistët humbën dy emra të mëdhenj të tyre. Jonathan Ashworth dhe Thangam Debbonaire pritej që të dy të ishin pjesë e kabinetit të ardhshëm të Keir Starmer.
Pra, kush është Sir Keir Starmer?

Ai është mjaft i ri në politikë, për pak fjalë

Sir Keir filloi jetën profesionale si avokat në vitet 1990 dhe u emërua drejtor i prokurorisë publike, prokurori më i lartë penal në Angli dhe Uells, në vitin 2008.

Ai u zgjodh për herë të parë në zonën elektorale të Holborn dhe St Pancras në veri të Londrës në vitin 2015 dhe mori drejtimin e laburistëve pas zgjedhjeve të dobëta të përgjithshme të partisë në vitin 2019, duke u zotuar të fillonte një “epokë të re” pas udhëheqjes së krahut të majtë të Jeremy Corbyt.

Sir Keir u rizgjodh në të njëjtën zonë të enjten, duke thënë në fjalimin e fitores njerëzit ishin “gati për ndryshim” dhe duke premtuar një “fund politikës së performancës”.

Lexo po ashtu Rishi Sunak sikur nuk ka humbur zgjedhjet: Duke buzëqeshur mbajti një fjalim lamtumire

“Ndryshimi fillon pikërisht këtu, sepse kjo është demokracia juaj, komuniteti juaj, e ardhmja juaj. Ju keni votuar. Tani është koha që ne të japim”, pohoi ai.

Udhëheqësi laburist kryesisht shmangu bërjen e premtimeve të mëdha gjatë fushatës.

Por, gjatë fjalimit jashtë Downing Street, Sir Keir tha se qeveria do të përpiqet të “rindërtojë” shërbimet publike britanike si NHS, të ulë faturat e energjisë dhe të sigurojë kufirin e vendit.

“Ju na keni dhënë një mandat të qartë dhe ne do ta përdorim atë për të sjellë ndryshime”, u zotua ai.

Nigel Farage më në fund bëhet deputet

Partia ‘fituese’ e këtyre zgjedhjeve ishte Reforma në Mbretërinë e Bashkuar, pasardhësi i krahut të djathtë të Partisë BREXIT dhe Partisë së Pavarësisë së Mbretërisë së Bashkuar.

Nigel Farage, lideri i saj, më në fund fitoi një vend në përpjekjen e tetë – por projeksioni fillestar i partisë së tij prej 13 vendeve u ndryshua në katër. Kjo është akoma më mirë se sa ka bërë ndonjëherë UKIP dhe Partia BREXIT dhe Farage ka festuar.

Pjesa e votave e partisë duket të jetë rreth 14 për qind.

Lexo po ashtu Sa ekstrem është e djathta ekstreme për Evropën?

Reforma shkaktoi polemika gjatë fushatës mbi deklaratat fyese të bëra nga disa prej kandidatëve dhe aktivistëve të saj.

Farage do të bashkohet në Dhomën e Komunave nga ish-nënkryetari i partisë Konservatore, Lee Anderson, themeluesi i Reformës, Richard Tice dhe Rupert Lowe.

Nga pozicioni i tyre i ri në parlament, partia mund të kërkojë të shkaktojë telashe për konservatorët dhe të tërheqë më shumë votues nga baza e mbetur e partisë. /Telegrafi/