Nga: Elif Shafak
Përktheu: Telegrafi
Viti 2020 nuk përcaktohet veç nga pandemia, nga rritja e papunësisë, thellimi i pabarazive ekonomike dhe një kohë kritike për urgjencat klimatike. Kishte gjithashtu një rritje alarmante të krimeve nga urrejtja, në të gjithë botën.
Në Poloni, komunitetet LGBTQ janë bërë armiku numër një. Në Hungari, turmat neo-naziste organizojnë demonstrata për të dëbuar komunitetet rome. Më shumë se gjysma e krimeve nga urrejtja në Nju-Jork, vitin e kaluar prekte qytetarët hebrenj. Në Gjermani ka pasur shtim të rrezikshëm të sulmeve kundër minoriteteve dhe refugjatëve. Në Britani të Madhe, shifrat e Ministrisë së Brendshme tregojnë rritje të krimeve nga urrejtja, përfshirë ato kundër pakicave seksuale dhe qytetarëve transgjinorë. Në Turqi, në Brazil dhe në Indi, një formë e rrezikshme e dogmatizmit vazhdon të rritet. Të gjitha këto ngjarje, në dukje të ndryshme, kanë një gjë thelbësore të përbashkët: urrejtjenn sistematike dhe paragjykimin ndaj njerëzve që vlerësohen si të ndryshëm; dehumanizimi i “tjetrit”.
Historia na ka treguar se nuk fillon me kampe përqendrimi ose vrasje masive, ose luftë civile ose gjenocid. Gjithmonë fillon me fjalë: stereotipa, klishe, figura. Lufta kundër dehumanizimit, pra, duhet të fillojë me fjalë. Me tregime. Është më e lehtë të bëjmë përgjithësime për të tjerët nëse nuk dimë asgjë për ta; nëse ata mbesin një abstraksion. Për të ecur para, duhet ta kthejmë mbrapshtë procesin: t’ia nisim duke rihumanizuar ata që janë dehumanizuar. Dhe, për këtë kemi nevojë për artin e tregimeve.
Datat dhe informacionet faktike janë thelbësore, por jo të mjaftueshme për të rrëzuar muret e mpirjes dhe indiferencës, e për të na ndihmuar të kemi empati me njerëzit jashtë fiseve tona. Kemi nevojë për një lidhje emocionale. Por, më shumë se kaq, ashtu siç kemi nevojë për motër kundër patriarkales, kemi nevojë për tregime kundër fanatizmit. Në Lindje ose Perëndim, teksa lidhemi me të tjerët këtë ne e bëjmë përmes tregimeve. Literatura mund të jetë tepër e fuqishme, relevante, universale dhe, më e rëndësishmja, një forcë shëruese.
E vërtetë, Doris Lessing kishte të drejtë kur ka thënë se letërsia ishte analiza pas ngjarjes. Shkrimtarëve u duhet kohë për t’i përpunuar, për t’u tretur, për t’u analizuar. Por, në botën e pas-Kovidit, kur gjithçka po zhvendoset me shpejtësi mahnitëse, dhe ka kaq shumë lëndime, dhimbje e padrejtësi kudo, letërsia gjithashtu duhet të jetë analiza gjatë këtyre ngjarjeve.
Nën masat shtrënguese kemi parë biblioteka të mbyllura, qendrat kulturore të lëna pas dore. Tani, me ndikimin e koronavirusit, artet dhe kultura rrezikohen edhe një herë. Në një kohë kur pabarazitë po thellohen dhe paragjykimet përshkallëzohen, urgjentisht kemi nevojë për mbështetje publike dhe private për kreativitet, veçanërisht në mesin e komuniteteve të anashkaluara. Është një lidhje e drejtpërdrejtë midis bashkëjetesës, përfshirjes, demokracisë në një shoqëri dhe asaj se sa mirë mbështeten industritë e saj krijuese. Ky nuk është luks, por diçka e rëndësishme dhe urgjente sa ajri që thithim.
Arti i tregimit është një nga hapësirat tona të fundit të mbetura demokratike. Tashti ajo duhet të jetë një nga aktet tona kryesore të rezistencës kundër dehumanizimit. /Telegrafi/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëRefuzimi amerikan ndaj kërkesës së Leka Zogut për ta përmbysur Enver Hoxhën me ndihmën e sauditëve
Gruaja serbe që ndikoi në zgjerimin e Perandorisë Otomane
Fjalë të urta popullore: Gjuha kocka s'ka e kocka thyen
Viti 1973, studentët nga Kosova dhe përshtypjet e tyre nga Korça
Çfarë është gjenocidi?
Kush e hartoi alfabetin e gjuhës shqipe?
104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!
25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!
Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju
Atletet e famshme Reebook vijnë me zbritje t’hatashme
Kreativiteti i fëmijëve tuaj fillon me këtë tabelë të zezë nga Vitorja – Përfitoni 20% zbritje ekskluzive
Më të lexuarat
Befasia e këtij fillim viti: Nga Spanja raportojnë se Messi po rikthehet te Barcelona
Surpriza tejet e veçantë për Vullnetin: Niset për në Negroc për t'i takuar familjarët e tij
Musk po shkakton telashe në Evropë - çfarë përfiton ai nga kjo?
Olta Gixhari shkëlqen në finalen e Big Brother VIP Kosova me një pamje mahnitëse
100 milionë euro? As kjo nuk e bindi yllin e Real Madridit të braktiste Bernabeun për Chelsean e Abramovichit
Xuxi surprizohet nga familja e tij në finalen e Big Brother VIP Kosova