Trashëgimia e Angela Merkelit në Ballkan

Më 5 korrik kancelarja gjermane do të bisedojë për herë të fundit me kryeministrat e vendeve të Ballkanit Perëndimor në kuadër të Procesit të Berlinit, një nga nismat më të rëndësishme të saj të politikës së jashtme.

“Pajtohuni!”, kjo ishte fjala e fundit e kancelares gjermane, Agela Merkel, në konferencën e shtypit të Samitit në Sofje, në nëntor 2020.

Me këtë ajo iu drejtua dy organizatorëve të samitit të gjashtë të Procesit të Berlinit, kryeministrave të Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut, Bojko Borisov dhe Zoran Zaev. Megjithë atmosferën miqësore në samit, ata nuk kishin arritur të gjenin një zgjidhje për mosmarrëveshjen mbi interpretimin e historisë. Bllokada e Bullgarisë ndaj fillimit të negociatave të anëtarësimit të Maqedonisë së Veriut në BE është ende në fuqi.

Mbështetje për rrugën e BE-së

Edhe në gushtin e vitit 2014, kur kancelarja gjermane ftoi për herë të parë në Berlin udhëheqësit e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor (Shqipëri, Bosnjë-Hercegovinë, Kosovë, Maqedonia e Veriut (emërtimi i sotëm), Mali i Zi dhe Serbi) kishte shumë bllokada dhe rezerva ndaj zgjerimit të Bashkimit Evropian me vendet e Ballkanit Perëndimor.

Shqipëria sapo kishte marrë statusin e kandidatit, Serbia, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi e kishin ndërkohë, Kosova dhe Bosnje-Hercegovina po bisedonin për përmbylljen e Marrëveshjes së Asociim Stabilizimit, e cila do të nënshkruhej një vit më pas. Këto vende duheshin mbajtur në rrugën evropiane, megjithë rezistencën e vendeve anëtare. Kështu lindi Procesi i Berlinit.

Pak përparime drejt BE-së

Që nga takimi i parë vijuan çdo vit takime në të njëjtin format: gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, Komisioni i BE-së dhe përfaqësues të disa vendeve anëtare, që ndiheshin të lidhura me temën në një farë mënyre, qoftë për shkak të afërsisë së tyre gjeografike (Kroacia, Bullgaria), qoftë për shkak të profilit të tyre në politikën e jashtme të BE-së (Gjermania, Franca, Austria, Britania e Madhe (në atë kohë akoma në BE) Italia ose më vonë edhe Polonia). As në këtë vit të shtatë të Procesit të Berlinit, zgjerimi nuk ka bërë shumë përparime: Kështu që Procesit të Berlinit nuk i mbetet gjë tjetër veçse të riprodhojë vetveten.

„Formati, në të cilin do të vijojë trashëgimia e kancelares pas largimit të saj nga detyra në vjeshtën e këtij viti, do të njoftohet përfundimisht pas takimit të kancelares Merkel me homologët e saj, por mesazhi që do të dalë nga ky takim është i qartë: „Ai do të ritheksojë perspektivën e Ballkanit Perëndimor në BE dhe do të konfirmojë vijimësinë e Procesit të Berlinit”, tha për DW, Katja Leikert, nënkryetare e grupit parlamentar CDU / CSU, në Bundestagun Gjerman dhe përgjegjëse për politikat e BE-së.

Ofensiva diplomatike

Samiti i së hënës është pika kulmore e një serie takimesh parapërgatitore. “Në qershor u zhvilluan konferenca të ministrave të jashtëm, të shëndetësisë, të brendshëm dhe të ekonomisë. Pjesë e procesit është edhe një forum i shoqërisë civile dhe i rinisë”, thotë Susanne Schütz, e ngarkuara e qeverisë gjermane për Ballkanin Perëndimor në një bisedë me DW.

Në këto konferenca është folur për bashkëpunimin në luftimin e pandemisë, luftimin e terrorizmit dhe krimit të organizuar si dhe për digjitalizimin dhe agjendën e gjelbër. Të hënën (28.06), kancelarja Angela Merkel pati biseda me udhëheqës të Shqipërisë, Serbisë, Bosnjës dhe Hercegovinës dhe Maqedonisë së Veriut.

Imazh i keq në rajon

Në rajon, megjithatë, Procesi i Berlinit ka një imazh jo fort të mirë: “Në sytë e publikut, Procesi i Berlinit nuk është asgjë tjetër, veç një mundësie  për politikanë nga rajoni të takohen me udhëheqësit e BE-së dhe të bëjnë fotografi të gëzuara me mesazhe për perspektivën evropiane të Ballkanit Perëndimor dhe një të ardhme më të mirë,”, thotë Adi Çermagiq nga Iniciativa Evropiane e Stabilitetit (ESI), një think-tank për Evropën Jug-Lindore me qendër në Berlin. “Por qytetarët e rajonit janë lodhur me këto premtime që mund të realizohen pas dhjetë ose 15 vjetësh”.

“Por të paktën. Procesi i Berlinit ka sjellë një përparim për jetën e përditshme. Për shembull, nga data 1 korrik i këtij viti janë hequr tarifat roaming për vendet e rajonit”, tha Çermagiq.

Tregu i përbashkët.

Schütz numëron edhe disa përparësi të tjera të këtij samiti: “Infrastruktura e transportit dhe energjisë është zgjeruar shumë në shtatë vitet e fundit dhe është lidhur me korridoret e BE-së. Dhe Zyra Rajonale e Rinisë (RYCO), e cila për vite me radhë ka bashkuar të rinjtë e rajonit është një zhvillim i orientuar drejt së ardhmes. Këto rezultate dëshmojnë se bashkëpunimi i suksesshëm në kuadër të Procesit të Berlinti është i mundshëm”.

Por edhe ambasadorja gjermane e pranon se ka ende shumë për t’u bërë. Sidomos realizimi i një Tregut të përbashkët rajonal, i cili është miratuar në Sofje në vitin 2020.Ky synon që deri në vitin 2024 të arrihen brenda rajonit katër liritë e BE-së: lëvizja e lirë e personave, mallrave, shërbimeve dhe kapitalit.

Vullneti politik është i nevojshëm

Ministri gjerman i Punëve të Jashtme, Heiko Maas, gjatë takimit të tij në fillim të qershorit me vendet pjesëmarrëse në Procesin e Berlinit kërkoi që këto të përpiqeshin që samiti i së hënës të bëhej i suksesshëm. Susanne Schütz shpreson që së paku të “arrihet një marrëveshje për lirinë e udhëtimit me karta identiteti dhe njohjen reciproke të gradave profesionale dhe universitare”.

Për momentin vetëm tre vende janë të gatshme të marrin pjesë në krijimin e një tregu të përbashkët: Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Serbia. Vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor hezitojnë, para së gjithash Kosova për shkak të grindjes së pazgjidhur me Serbinë. Kështu që mbetet tërësisht e hapur, nëse ky samit i fundit do të plotësojë ndonjë dëshirë tjetër të kancelares Merkel, veç asaj të shprehur vitin e kaluar në Sofje: “Pajtohuni”. /dw/