Si e rriti Hamasi arsenalin e tij për të goditur Izraelin?

DUBAI, Emiratet e Bashkuara Arabe (AP) – Në këtë luftë të katërt mes Izraelit dhe sundimtarëve të Hamasit në Gaza, grupi militant Islamik ka hedhur më shumë se 4,000 raketa në drejtim të Izraelit, me disa që kanë shkuar më thellë në territorin izraelit dhe me saktësi më të madhe se kurrë më parë.

Bombardimet e paprecedenta që arritën deri në metropolin bregdetar të Tel Avivit në veri, të shoqëruara me lëshimet e dronëve dhe madje edhe një sulm tentativë nënujor, kanë shpalosur në mënyrë dramatike një arsenal armësh të prodhuara në vend që vetëm është zgjeruar megjithë një bllokade 14-vjeçare izraelito-egjiptiane në vijën bregdetare.

“Përmasat e bombardimeve të Hamasit në këtë konflikt janë shumë më të mëdha dhe saktësia e goditjeve është shumë më e lartë,” thotë Mkhaimar Abusada, profesor i shkencave politike në Universitetin Al-Azhar në Qytetin e Gazës. “Është tronditëse ajo që kanë qenë në gjendje të bëjnë megjithëse në rrethim.”

Izraeli ka argumentuar se bllokada – e cila ka ka shkaktuar vështirësi të mëdha për më shumë se 2 milionë palestinezë në Gaza – është e rëndësishme për të parandaluar një grumbullim të armëve të Hamasit dhe nuk mund të hiqet.

Ja një vështrim për mënyrën se si, megjithëse edhe me një mbikëqyrje dhe kufizime të forta, Hamasi arriti të grumbullojë armatimet e tij.

NGA BOMBAT ARTIZANE TEK RAKETAT ME RREZE TË GJATA

Që nga themelimi i Hamasit në vitin 1987, krahu ushtarak i fshehtë i grupit – i cili vepron së bashku me një organizatë më të zëshme politike – evoluoi nga një milici e vogël, në atë që Izraeli e cilëson si një “ushtri gjysmë të organizuar”.

Në ditët e tij të para, grupi bënte vrasje dhe rrëmbime vdekjeprurëse të izraelitëve. Ai vrau qindra izraelitë në sulmet vetëvrasëse gjatë kryengritjes së dytë palestineze, e cila shpërtheu në fund të vitit 2000.

Ndërsa dhuna u përhap, grupi filloi të prodhonte raketat artizane “Qassam”. Të vëna në veprim pjesërisht nga sheqeri i shkrirë, predhat që shkonin në vetëm disa kilometra largësi, fluturonin pa shumë preçizion dhe shkaktuan pak dëm, shpesh duke shpërthyer brenda Gazës.

Sipas zbulimeve të ushtrisë izraelite, pasi Izraeli u tërhoq nga Gaza në vitin 2005, Hamasi siguroi një linjë të fshehtë furnizimi nga miqtë e tij të vjetër, Irani dhe Siria. Raketat me rreze më të gjatë veprimi, eksplozivë të fuqishëm, metal dhe makineri vërshuan drejt kufirit jugor të Gazës me Egjiptin. Ekspertët thonë se raketat u dërguan në Sudan, u transportuan me kamionë nëpër shkretëtirën e Egjiptit dhe u futën përmes një seri tunelesh të ngushta nën Gadishullin Sinai.

Në vitin 2007, kur luftëtarët e Hamasit larguan Autoritetin Palestinez nga Gaza dhe morën përsipër qeverisjen e vijës bregdetare, Izraeli dhe Egjipti vendosën bllokadën e tyre strikte.

Sipas ushtrisë izraelite, kontrabanda vazhdoi, duke u fuqizuar pasi Mohammed Morsi, një udhëheqës islamik dhe aleat i Hamasit, u zgjodh president i Egjiptit në vitin 2012 para se të rrëzohej nga pushteti nga ushtria egjiptiane.

Militantët e Gazës grumbulluan raketa të prodhuara jashtë vendit dhe me distanca të gjata, si Katjushat dhe Fajr-5 që u furnizuan nga Irani, të cilat u përdorën gjatë luftërave të vitit 2008 dhe 2012 kundër Izraelit.

NJË INDUSTRI VENDASE

Pas përmbysjes së Morsit, Egjipti goditi dhe mbylli qindra tunele kontrabandistësh. Pas kësaj, industria lokale e armëve në Gazë u rrit.

“Sipas iranianëve, janë ata që e filluan të gjithë prodhimin e raketave në Gazë dhe u dhanë atyre bazën teknike dhe të njohurive, por tani palestinezët i bëjnë vetë, tha Fabian Hinz, analist i pavarur i sigurisë që studion çështjen e raketave në Lindjen e Mesme. “Sot, shumica e raketave që shohim janë ndërtuar brenda Gazës, shpesh me teknika krijuese.”

Në një dokumentar të transmetuar nga rrjeti i lajmeve satelitore Al-Jazeera në muajin shtator, pamjet e rralla tregojnë militantët e Hamasit duke montuar raketa iraniane me rreze deri në 80 kilometra dhe mbushje me nga 175 kg eksploziv. Militantët e Hamasit hapnin raketa të pashpërthyera izraelite nga sulmet e mëparshme për të nxjerrë materialin shpërthyes. Ata madje përdornin tubacione të vjetra uji si trupa raketash.

Për të prodhuar raketa, kimistët dhe inxhinierët e Hamasit përziejnë gazin e nxjerrë nga plehrat kimike, oksidues dhe përbërës të tjerë në fabrika të improvizuara. Kontrabanda kryesore drejt Gazës besohet se ende bëhet me një pjesë të vogël të tuneleve që mbeten në funksionim.

Hamasi ka vlerësuar publikisht Iranin për ndihmën e tij, e cila ekspertët thonë se tani kryesisht merr formën e projekteve, njohurive teknike, provave motorike dhe ekspertizës tjetër teknike. Departamenti i Shtetit raporton se Irani siguron 100 milion dollarë në vit për grupet e armatosura palestineze.

ARSENALI

Ushtria izraelite vlerëson se përpara raundit aktual të luftimeve, Hamasi kishte një arsenal prej 7,000 raketash me rreze të ndryshme që mund të mbulojnë pothuajse të gjithë Izraelin, si dhe 300 raketa anti-tank dhe 100 anti-ajrore. Ai gjithashtu zotëron dhjetëra mjete ajrore pa pilot dhe ka një ushtri prej rreth 30,000 militantësh, përfshirë 400 komando detare.

Në konfliktin e ri, Hamasi ka demonstruar armë të reja si dronë sulmues, dronë që nisen nga nëndetëset dhe një raketë të telekomanduar të quajtur “Ayyash” me një rreze prej 250 kilometrash. Izraeli pretendon se këto sisteme të reja janë prishur ose nuk bëjnë dot goditje direkte.

Ushtria izraelite thotë se operacioni i tij aktual i ka dhënë një goditje të rëndë mjediseve të projektimit, magazinimit dhe prodhimit të armëve të Hamasit. Por zyrtarët izraelitë pranojnë se nuk kanë qenë në gjendje të frenojnë breshëritë e vazhdueshme të zjarrit me raketa.

Ndryshe nga raketat e telekomanduara, të tjera janë të pasakta dhe shumica dërrmuese janë interceptuar nga sistemi mbrojtës Kupola e Hekurt e Izraelit. /VOA/