Sa kohë do të mbetet Turqia në veri-lindje të Sirisë?

Në njërën anë, muri kufitar i betonit, i mbushur me tela me gjemba, fasada e saj e bardhë e venitur relativisht pa mbishkrime.

Përtej aty ku shkruan “Neymar” – sipas lojtarit të futbollit brazilian – që është spërkatur në mur, fëmijët refugjatë sirianë dalin nga hapësirat që tanimë janë shtëpitë e tyre.

Një hapësirë e tillë është edhe shtëpia e Abu Madyan dhe gruas së tij, Hurriyeh, të cilët u larguan nga Tal Abyad i Sirisë pesë vjet më parë kur një milicia kurde pushtoi qytetin me shumicë arabe.

“Unë mund ta shoh shtëpinë time në Tal Abyad nga tavani i hapësirës ku po jetoj”, tha ai, nga sytë e të cilit dalin lotët. “Imagjinoni të shihni shtëpinë tuaj dhe të mos keni mundësi të shkoni atje”.

Megjithatë, për Abu Madyan, operacioni ushtarak i fundit i Turqisë brenda Sirisë ka ndezur shpresat për t’u kthyer në shtëpi.

Por 37-vjeçari mund të duhet të presë një kohë, shkruan AlJazeera, përcjell Telegrafi.

Lexo po ashtu SHBA-ja vjen me paralajmërim të fuqishëm: “Plotësisht të përgatitur” për veprime ushtarake kundër Turqisë, nëse është e nevojshme

Turqia nisi ofensivën e saj ndërkufitare në Siri më 9 tetor, duke synuar krijimin e një të ashtuquajture “zonë të sigurt” të pastruar nga Njësitë e Mbrojtjes së Popullit kurd (YPG), të cilët Ankaraja i konsideron “terroristë”.

Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan ka thënë se zona do të shtrihet 440 km (273 milje) përgjatë kufirit Turqi-Siri dhe do të kalojë 30 km (19 milje) thellë në territorin Sirian.

Ai tha se do të lejojë kthimin e të paktën 2 milionë prej 3,6 milionë refugjatëve sirianë që Turqia pret aktualisht në tokën e saj.

Por aksioni ushtarak ngjalli shqetësim global, me grupet e ndihmës që po alarmonin për një krizë të re humanitare pasi më shumë se 200,000 njerëz u desh të largohen nga rajoni kufitar i kontrolluar nga kurdët.

Vendet evropiane, ndërkohë, paralajmëruan që luftimet mund të ringjallin grupin e armatosur të Shtetit Islamik të Irakut dhe Levant (ISIL, ose ISIS), i cili u mund në Siri në mars nga Forcat Demokratike Siriane (SDF) të mbështetur nga SHBA, të udhëhequr nga YPG.

Ndërsa kritikat ndërkombëtare për operacionin u ngritën, Erdogan të enjten ra dakord për një pauzë pesë-ditore në luftime për të lejuar SDF të tërhiqej nga “zona e sigurt”.

Dy ditë më vonë, armëpushimi u duk se po vazhdonte, pavarësisht luftimeve të vazhdueshme midis forcave kurde dhe rebelëve sirianë të mbështetur nga Turqia në qytetin kufitar Ras al-Ain.

‘Kokat e shtypura’

SDF është zotuar se do t’i përmbahet marrëveshjes së armëpushimit, megjithatë, forcat e saja duhet të tërhiqen nga rajoni kufitar.

Ka pasur mosmarrëveshje për gjatësinë e “zonës së sigurt”, me SDF duke thënë se mbulonte vetëm një shtrirje 120 km (rreth 75 milje) midis qyteteve Tal Abyad dhe Ras al-Ain.

Të shtunën, Erdogan lëshoi një paralajmërim të ashpër, duke thënë se Turqia do të “shtypë kokat” e luftëtarëve kurd nëse ata nuk arrijnë të tërhiqen nga “zona e sigurt”.

Darwish Khalifa, një shkrimtar nga Tal Abyad, tha se Turqia ishte këmbëngulëse në zbatimin e zonës së sigurt, për të cilën po insiston që nga fundi i vitit 2012.

“Beteja e Alepos në atë kohë rezultoi në një numër të madh të refugjatëve sirianë që hynë në kufirin e Turqisë”, tha ai. “Turqia dëshiron të sigurojë kufirin e saj, dhe Erdogan ka thënë qartë se nëse YPG nuk tërhiqet nga territori, atëherë Turqia do të vazhdojë ofensivën e saj, për arsye të brendshme dhe të jashtme”.

Në frontin e brendshëm, sqaroi Khalifa, AK Partia në pushtet, e cila humbi disa qytete kryesore ndaj opozitës në zgjedhjet e fundit komunale, dëshiron të qetësojë pakënaqësinë në rritje duke treguar faktin se Turqia po lufton në disa fronte në Siri për të mbajtur kufijtë e saj të sigurt.

“Ankaraja është gjithashtu serioze në kthimin e një pjese të mirë të refugjatëve sirianë që aktualisht pret”, tha ai. “Prania e refugjatëve ka krijuar fërkime me shoqërinë turke, veçanërisht në aspektin ekonomik”.

Lexo po ashtu Skenarët e mundshëm të një beteje midis Turqisë dhe kurdëve, aleatëve për një kohë të gjatë të Uashingtonit – pas tërheqjes së ushtrisë amerikane

“Qytetarët turq do të votojnë për një parti që mund t’u garantojë përfitime sociale dhe financiare dhe siguri”, shtoi ai.

Në frontin e jashtëm, “prania e fortë e Turqisë në veri-lindje të Sirisë – veçanërisht në lindje të lumit Eufrat, i cili është i pasur me burime natyrore – do ta ‘fitojë’ atë levë në zonën ndërkombëtare”.

Sipas tij, ndikimi do t’i japë Turqisë një zë të shtuar në politikën e brendshme të Sirisë, duke përmendur rolin e Ankarasë në zgjedhjen e anëtarëve të opozitës për komitetin kushtetues të Sirisë, për të cilin Kombet e Bashkuara shpresojnë se do të vijnë me një zgjidhje politike për t’i dhënë fund luftës tetë vjeçare të vendit.

Turqia do të ruajë praninë e saj në territorin Sirian derisa vendi të bëhet “një vend i pavarur, i unifikuar me një qeveri të ligjshme”, tha Khalifa.

“Kjo mund të ndodhë vetëm nëse të gjitha palët e përfshira në konfliktin sirian i përmbahen Rezolutës 2254 të OKB-së, e cila bën thirrje për një tranzicion politik të udhëhequr nga Siria që mund të hartojë një kushtetutë të re dhe të mbajë zgjedhjet nën mbikëqyrjen e OKB-së”, shtoi ai.

Frika nga demografia

Kritikët e operacionit të Turqisë akuzojnë Ankaranë që përpiqet të ndryshojë demografinë e Sirisë verilindore në kurriz të kurdëve sirianë.

“Territoret e Sirisë Kurde i janë nënshtruar pastrimit etnik dhe ndryshimit demografik për dekada të tëra, që nga regjimi Baath”, ka thënë Hussein Jalabi, një avokat kurd sirian nga Qamishli, i cili tani qëndron në Gjermani.

“Qeveria Siriane nuk ka kryer kurrë një regjistrim të bazuar në grupe etnike ose fetare”, tha Jalabi.

“Pra, edhe pse Tal Abyad është kryesisht arab Sirian, Ras al-Ain është historikisht i populluar nga kurdët”.

“Para 2011, numri i arabëve sirianë në zonën ku Turqia dëshiron të krijojë ‘zonën e saj të sigurt’ nuk arriti në 2 milionë”, tha ai. “Ky është numri që Erdogan tha se ai dëshiron të kthehet, jo vetëm ata që kishin ikur nga shtëpitë e tyre nga zona”.

Lexo po ashtu Trump vendos të tërheq ushtrinë nga Siria, frikë se një ofensivë nga Ankaraja do të sillte një masakër si ajo e Srebrenicës - kush janë kurdët dhe çfarë po kërkojnë ata?

Turqia, megjithatë, ka mohuar pretendimin, me Ibrahim Kalin, zëdhënës të Erdogan, duke akuzuar YPG për “ndryshimin e demografisë në lindje të Eufratit duke hyrë dhe pushtuar qytete dhe fshatra arabe”.

Jalabi tha që ka ende beteja me armë dhe përplasje në veri-lindje të Sirisë, por jo në nivelin e operacioneve të rënda ushtarake.

“Unë nuk mendoj se gjërat do të qetësohen”, tha ai. “Në afat të gjatë, Turqia do të mbetet në verilindje të Sirisë, por kjo nuk do të zgjerojë kontrollin e saj ushtarak. Kjo ndoshta do të përdoret për të ofruar mbështetje logjistike dhe të inteligjencës për rebelët sirianë, aleatë të saj”.

“Sa për SDF, ata do të përfundojnë duke u bashkuar me forcat qeveritare siriane”, vlerëson ai, duke iu referuar një aleancë të fundit midis SDF dhe qeverisë së presidentit Bashar al-Assad.

Kjo, sipas Jalabi, mund të çojë në një skenar, ku ushtria siriane dhe luftëtarët rebelë sirianë do të përballen deri në një prej tyre është i mundur – një skenar që mund të thotë shumë më shumë muaj të luftimeve dhe një që prish shpresat e atyre sirianëve të cilët dëshirojnë të kthehen në shtëpitë e tyre. /Telegrafi/