Rusët përfituesit më të mëdhenj nga ‘procedura VIP’ për nënshtetësi të Serbisë

Rusët udhëheqin listën e banorëve për marrjen e nënshtetësisë serbe përmes një procedure të veçantë për individët që konsiderohen me “interes” për shtetin.

Charles Cather vështirë se mund ta fshihte emocionin e tij. “Sa e lezetshme është kjo!”, tha ai në një video në YouTube në qershor 2020, duke tundur një dokument që konfirmon shtetësinë e tij serbe, “i miratuar, i nënshkruar, i vulosur nga kryeministri”.

Banor në Serbi që nga viti 2010, Cather, i lindur në Shtetet e Bashkuara, ka kaluar vite duke lartësuar virtytet e jetës në Serbi përmes llogarive të tij në mediat sociale. Ai kurrë nuk ka aplikuar për shtetësi, tha ai në video, për shkak të kërkesës së gjuhës serbe. Por nënshtetësia i erdhi Catherit.

“Një zonjë më kontaktoi nga qeveria serbe dhe më tha ‘Hej, ne vlerësojmë gjithçka që po bëni këtu; jeni të mirëpritur në këtë vend…”

Prandaj, se si Cather u bë një nga 358 personat e identifikuar nga BIRN se kishin marrë nënshtetësinë serbe gjatë 10 viteve të fundit përmes një procedure diskrecionale për individët që konsiderohen me ‘interes’ të veçantë për shtetin.

And the numbers are rising. Already, 2022 is a record year, with 82 people so far awarded citizenship under the discretionary procedure. Forty-nine are citizens of Russia.

Our latest investigation 👇https://t.co/dphjYy3WYv

— Balkan Insight (@BalkanInsight) December 13, 2022

Procedura të tilla janë të zakonshme për shumë vende, por janë të prirura nga mungesa e transparencës dhe, shpesh, nga favorizimi politik, transmeton Telegrafi.

“Interesi” i saktë i shtetit për të përshpejtuar marrjen e nënshtetësisë së një individi të caktuar nuk përcaktohet në ligj dhe as nuk specifikohet në vendimin e qeverisë.

Në rastin e Serbisë, megjithatë, një gjë është e qartë. Përfituesit më të mëdhenj nuk janë shtetasit amerikanë si Cather, por rusët. Nga 358 marrësit gjatë dekadës së fundit, 101 ishin rusë, 55 turq, 28 irakianë, 24 amerikanë dhe 14 palestinezë.

Dhe numrat po rriten. Tashmë, viti 2022 është një vit rekord, me 82 persona që deri tani kanë marrë nënshtetësinë sipas procedurës diskrecionale. Dyzetenëntë janë shtetas të Rusisë.

Njerëzit e biznesit, atletët

Qeveria serbe zgjodhi t’i japë ikonografit dhe skulptorit rus, Nikolai Mukhin dhe dy anëtarë të familjes së tij me nënshtetësi serbe në shtator të këtij viti.

Mukhin, i cili punon në mozaikët në tempullin mbresëlënës të Shën Savës në Beograd, kishte folur më parë se çfarë “nderi i madh” do të ishte të merrje nënshtetësinë serbe.

“Nuk e di nëse ka bazë ligjore që një shtetas rus të ketë shtetësi të dyfishtë ruso-serbe; Unë do të pyes për këtë”, tha ai për transmetuesin rus në gjuhën serbe Sputnik në vitin 2017. “Nëse ekziston një mundësi e tillë, nëse nuk është në kundërshtim me ligjin e Federatës Ruse, unë me kënaqësi do të marr nënshtetësinë e Serbisë”, shtoi ai.

Si artist, Mukhin është në pakicë sa i përket atyre që marrin nënshtetësinë në këtë mënyrë në Serbi; shumica janë të përfshirë në biznes ose sport, ose janë anëtarë të familjes së atyre që konsiderohen me ‘interes’ për shtetin.

Ata përfshijnë Sergey Emdin, CEO i Demetra-Holding me qendër në Moskë. Sipas faqes së internetit të kompanisë, ajo merret me “logjistikën e eksportit dhe tregtimin e aktiveve”.

Krahas vetë Emdinit, nënshtetësi kanë marrë edhe katër anëtarë të familjes së tij. BIRN u përpoq ta kontaktonte atë nëpërmjet kompanisë së tij, por nuk mori asnjë përgjigje.

Mes 12 biznesmenëve rusë të identifikuar nga BIRN se kanë marrë nënshtetësinë serbe me procedurë diskrecionale këtë vit, dy kompani hapën në Serbi.

Vitet e fundit, procedura të tilla janë përdorur gjithashtu për të zgjeruar nënshtetësinë tek menaxherët e lartë ose këshilltarët në NIS, kompania e vetme serbe e naftës dhe e cila është në pronësi të shumicës nga gjiganti rus energjetik Gazprom.

Qeveria serbe nuk iu përgjigj kërkesës për koment për këtë histori. /Telegrafi/