Optimizmi toksik dhe pse është i rrezikshëm

Hulumtimet në psikologjinë pozitive kanë treguar se të menduarit pozitiv ndihmon të ndihemi më mirë fizikisht edhe mendërisht. Megjithatë, përqendrimi i vazhdueshëm tek e mira mund të ketë pasoja të këqija. Po flasim për anën toksike të optimizmit dhe ju kujtojmë pse gjithçka duhet të jetë në masë.

Andre Spicer, autor i Wellness Syndrome, beson se interesi në praktikën e mirënjohjes bazohet në një besim stereotip në metodat e vetë-ndihmës, sipas të cilave ju mund të ndryshoni jetën tuaj thjesht duke parë veten dhe të tjerët me një këndvështrim më optimist dhe pozitiv. “Ideja është që duke rrezatuar mirënjohje mund të arrini sukses në të gjitha sferat e jetës”, shpjegon Spicer, transmeton Kosovapress.

“Të njohësh vlerën dhe rëndësinë e diçkaje”, ka deklaruar Amy Gordon, një profesoreshë e asociuar e psikologjisë në Universitetin e Miçiganit. Shpesh duhet të shikojmë në atë drejtim, thotë ajo, sepse jemi mësuar t’i marrim gjërat si të mirëqena – quhet “përshtatje hedoniste”.

“Ne gjithashtu priremi të jemi më vigjilentë ndaj jetës, gjë që e bën më të lehtë për ne të dallojmë të metat, jo virtytet”, tha Gordon. Ndoshta në epokën e coronavirusit, nuk ka asgjë të keqe të shohësh mirë më shpesh aty ku është e mundur.

Aftësia për të vërejtur të mirën është e madhe për shëndetin tuaj. “Në përgjithësi, njerëzit më mirënjohës kanë më pak probleme shëndetësore (gjumë i mirë, më pak ftohje”, ka thënë Gordon duke shpjeguar se mirënjohja lidhet me një humor më pozitiv dhe marrëdhënie më të mira.

Hulumtimet tregojnë gjithashtu se mirënjohja e bën më të lehtë përshtatjen me përvojat negative, gjë që shpjegon popullaritetin e praktikave të mirënjohjes gjatë një pandemie.

“Në përgjithësi, ata që shfaqin më shumë emocione pozitive në periudha të vështira janë më elastikë”, shpjegoi Gordon, duke iu referuar fenomenit të “vijës së argjendtë” në të cilën ngjarjet negative mund të shihen si një forcë shtytëse për ndryshime pozitive.

Ndërsa shumica e hulumtimeve kanë treguar efekte pozitive të praktikës së mirënjohjes, ka prova që tregojnë anën toksike të zakonit.

Mirënjohja mund të qëndrojë në rrugën e përballjes me vështirësitë. Ja një shembull: gjatë pandemisë, ju ishit të pakënaqur me punën tuaj, por në mes të faktit që të tjerët u përballën me paqëndrueshmëri dhe papunësi, ju vendosët të jeni mirënjohës për atë që kishit – dhe kjo mund të çojë në pranimin e rrethanave dhe të qëndroni në punë.

“Kur njerëzit janë mirënjohës që kanë një punë, kjo ndërton besnikërinë e kompanisë, edhe nëse nuk e pëlqejnë punën”, është shprehur Gordon duke shpjeguar se ndërsa nevojiten më shumë kërkime në këtë fushë, praktika e mirënjohjes mund të çojë në besnikëri në situata të padëshiruara. Njerëzit me vetëbesim të ulët mund të jenë gjithashtu më të prekshëm.

Për shkak se mirënjohja na motivon të durojmë rrethanat e papërsosura, kërkimet tregojnë gjithashtu se mirënjohja mund të shërbejë si një justifikim për abuzim dhe shfrytëzim. Kjo ndodh sepse mirënjohja mund të “shpjegojë” momente të pakëndshme, për shembull, në një marrëdhënie të dhunshme.

Gjithashtu, mirënjohja, si dhe praktikat më të thella të të menduarit pozitiv, mund të çojnë në dualitet. “Përqendrimi në atë për të cilën jeni mirënjohës ka të ngjarë t’ju bëjë t’i kushtoni vëmendje vetëm informacionit pozitiv”, ka thënë  Spicer.

Kjo mund të nënkuptojë të shohësh botën përmes syzeve rozë, gjë që është e mirë në afat të shkurtër, por problematike për të marrë vendime dhe për të arritur rezultate afatgjata. Spicer shpjegon se nëse injoroni shumë faktorë të ndryshëm (për shembull, jeni aq mirënjohës për disa nga tiparet e partnerit tuaj saqë injoroni manifestimet e tij të ankthit), më vonë mund të bëhet një problem i marrëdhënies.

Çfarë duhet të bëjmë?

Le të shmangim dualitetin. Kjo nuk do të thotë se mirënjohja është e keqe. Shumë prej nesh bëjnë gabim që ankohen shumë dhe i marrin gjërat si të mirëqena shpesh. Hulumtimet tregojnë se mirënjohja mund të jetë e dobishme. Megjithatë, është po aq e dobishme të jesh më kritik ndaj vetes.

Praktika e zakonshme e mirënjohjes është të shkruani tri gjëra për të cilat jeni mirënjohës në fund të ditës dhe Spicer sugjeron një metodë alternative. Shtoni dy artikuj të tjerë në këtë listë: një listë të gjërave që nuk ju pëlqyen sot dhe një listë më neutrale të gjërave që ju ngatërruan.

“Duhet të përpiqemi për ekuilibër”, thotë Spicer, e cila rekomandon të jemi mirënjohës për të mirën dhe të jemi të vetëdijshëm për negativet. “Kështu fillojmë ta shohim botën ashtu siç është – komplekse dhe kontradiktore”.