Përgatiti: Namik Dokle (Marrë nga gazeta spanjolle, “Zëri i Asturias”)
Duke ndjekur rrugën e bashkëshortit të saj të ndjerë, përkthyesit Ramon Sánchez Lizarralde, Maria Roces Gonzales nxorri në dritë librin e saj të ri, “E bukura e dheut dhe përralla të tjera shqiptare”, të dëgjuara nga goja e popullit. Është një antologji, me mbi njëqint përralla popullore shqiptare të përkthyera në spanjisht, gjë për të cilën ajo ndjehet krenare:
“Kam bërë shumë përkthime gjatë shumë viteve, por kjo është puna ime që më jep më shumë kënaqësi. Ishte një projekt i Ramonit dhe botuesit të tij, të cilin nuk mundën ta realizonin. Tashmë, pas dhjetë vjetësh, ja ku e kemi”, thotë përkthyesja e talentuar dhe e palodhur.
Maria Roces, që banon në Soto de Agues (Sobrescobio- Asturias) shkoi në Shqipëri para shumë vitesh. Qëndrimi i saj në vendin ballkanik zgjati katër vjet, kohë gjatë së cilës punoi në Radio-Tirana, ku, pak nga pak filloi të njihej me një gjuhë dhe kulturë krejt të panjohur për të. “Kur arritëm në Shqipëri, nuk dinim asnjë fjalë e na u desh rreth një vit që të arrinim të kuptoheshim. Është një gjuhë shumë e vështirë për ta folur sepse është shumë ndryshe nga spanjishtja”, na spjegon Maria. Në kujtimet e saj ruan një përvojë të madhe nga vitet që kaloi në këtë vend prej të cilit vazhdimisht mëson gjëra të reja.
Maria Roces dhe i shoqi u kthyen në Spanjë në vitin 1984 të përmbushur nga një kulturë që do t’i shoqëronte në vazhdimësi. “Kur u kthyem, Ramoni iu përkushtua përkthimit të librave drejtpërdrejt nga shqipja në spanjisht, ndërsa unë bashkëpunova me të në shumë prej përkthimeve deri në vitin 2011”, na tregon. Pas vdekjes së Ramonit, Maria Roces mori timonin e përkthimit nga shqipja në spanjisht sepse, siç na thotë ajo “ nuk ka tjetër që ta bëjë. “Dhe që prej dhjetë vitesh ajo hap portat për një letërsi të panjohur por të mirë. Letërsia shqipe është e shkëlqyer”, thotë ajo. “Në Asturias, si në gjithë Spanjën, më i njohuri është Ismail Kadare (fitues i çmimit Princi i Asturias në letërsi, 2009), por ka edhe shkrimtarë të tjerë të mëdhenj e të mirë”, na shpjegon ajo.
Roces, që gjithnjë ka qenë e lidhur me botën politike, është impenjuar në shumë përkthime gjatë këtyre dhjetë viteve, midis të cilave disa nga veprat e Ismail Kadaresë, por përkthimi i përrallave shqiptare ka qenë puna të cilës i është përkushtuar më shumë. “Kanë qenë tre vite shumë intensive. Fillova në vitin 2018 duke marrë gjithë dokumentacionin e nevojshëm në Shqipëri për të bërë këtë libër dhe pastaj iu futa gjithë punës që kërkon përkthimi dhe përgatitja e një libri. Për të përkthyer nga shqipja nuk mjafton vetëm njohja e gjuhës, por duhet të njohësh edhe jetën e atij populli. Njohja e kulturës është e domosdoshme për të njohur dhe kuptuar një popull”. Është ky çelësi më i rëndësishëm për një përkthim të mirë i përkthyeses asturiane përballë një gjuhe që “shumë lehtë mund ta keqinterpretosh nëse nuk njeh popullin që e flet”.
“E bukura e dheut dhe përralla të tjera shqiptare …” botuar nga shtëpia botuese “Libros de las Malas Compañias” ka qenë një përvojë apasionante për përthyesen asturiane që ka bërë një punë të jashtëzakonshme investigative, për t’i dhënë në dorë lexuesit këtë projekt të realizuar. “Ka qenë një sfidë e bukur”, thotë ajo. “Përrallat janë mbledhur drejtpërdrejt nga përrallëtarët që i tregojnë dhe, natyrisht, kjo e komplikonte punën, por njëherësh u krijua një përvojë e madhe”.
Antologjia shfaq një realitet gjeografik dhe kulturor krejt të panjohur në Spanjë. Një univers mistik dhe magjik i lidhur ngushtë me traditat e popullit shqiptar. Libri është ilustruar nga Jesús Gabán. “Janë përralla popullore. Përralla pa sheqerosje. Është kultura gojore e një populli”, shpjegon përkthyesja, për të cilën përrallat e këtij libri “ janë si ato që na kanë treguar gjyshet: histori të vërteta”.
Nga Soto de Agues, vendi ku i shoqi i saj Ramón Sánchez Lizarralde “arratisej” për të bërë përkthimet e letërsisë shqipe, Maria Roces na fton për të zbuluar një kulturë tërheqëse: “Nëse dëshironi të njihni një kulturë shumë të panjohur në Spanjë, ju ftoj ta lexoni këtë libër dhe të shijoni këtë kulturë dhe historinë e saj. Kujt i pëlqen letërsia shqipe do të kënaqet shumë”.
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëRefuzimi amerikan ndaj kërkesës së Leka Zogut për ta përmbysur Enver Hoxhën me ndihmën e sauditëve
Gruaja serbe që ndikoi në zgjerimin e Perandorisë Otomane
Një replikë për “historianët” e akshamit
Letër bijës sime
Fjalë të urta popullore: Gjuha kocka s'ka e kocka thyen
Çfarë është gjenocidi?
104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!
25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!
Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju
Atletet e famshme Reebook vijnë me zbritje t’hatashme
Kreativiteti i fëmijëve tuaj fillon me këtë tabelë të zezë nga Vitorja – Përfitoni 20% zbritje ekskluzive
Më të lexuarat
Befasia e këtij fillim viti: Nga Spanja raportojnë se Messi po rikthehet te Barcelona
Surpriza tejet e veçantë për Vullnetin: Niset për në Negroc për t'i takuar familjarët e tij
Musk po shkakton telashe në Evropë - çfarë përfiton ai nga kjo?
Olta Gixhari shkëlqen në finalen e Big Brother VIP Kosova me një pamje mahnitëse
100 milionë euro? As kjo nuk e bindi yllin e Real Madridit të braktiste Bernabeun për Chelsean e Abramovichit
Xuxi surprizohet nga familja e tij në finalen e Big Brother VIP Kosova