Një krijimtari që zgjoi dhe mobilizoi ndërgjegjen kombëtare shqiptare

Përmbledhja 200 këngë nga opusi muzikor i kantautorit Ilir Shaqiri, na shpalos një dimension pak të njohur të artistit të madh, i cili me krijimtarinë e vet shënjon epokën çerekshekullore të mbijetesës dhe të luftës së popullit shqiptar të Kosovës për liri kombëtare e njerëzore.

Shkruan: Arben Veselaj

Qysh në fillimet e jetës artistike, Ilir Shaqiri, siç duket, ia kishte ngarkuar vetës misionin e intelektualit dhe artistit qëndrestar, që krijimtarinë e tij ta vinte tërësisht në shërbim të zgjimit dhe mobilizimit të ndërgjegjes nacionale.

Dhe, sot, ndërkaq, mund të thuhet se këtë mision ai e ka përmbushur tërësisht.

Duke u nisur nga parimet kryesore të filozofisë se muzika natyrshëm vihet në shërbim të humanizimit të shpirtit njerëzor dhe lartësimit të idealeve humaniste, edhe këngët e Ilir Shaqirit u vunë tërësisht në shërbim të lartësimit të vetëdijes shpirtërore të nacionit shqiptar.
E, kjo vetëdije shpirtërore (kulturore e politike), nuk ishte gjë tjetër, pos vetë idesë së lirisë.

Ilir Shaqiri zgjodhi t’u bëjë jehonë ideve nacionale dhe humaniste duke muzikuar fillimisht kryetekstet shqipe, që nga ato të traditës së lashtë folklorike, e deri te letërsia moderne. Nga tradita letrare shqipe muzikoi dhe i interpretoi (ku e ku edhe i luajti si filma të shkurtër artistikë) poemat e pavdekshme të Naimit, të De Radës, të Fishtës, të Migjenit, të Asdrenit etj., sikurse edhe vargjet më të bukura të letërsisë moderne: tekstet e Lasgushit, Kutelit, Agollit, Shkrelit, Podrimjes, Deskut, Gashit…, e të tjerëve. Me tekstet që Ilir Shaqiri përzgjodhi për t’i muzikuar, pa asnjë mëdyshje mund të ndërtohet një kryeantologji e poezisë shqipe.

Por, pavarësisht faktit se zgjodhi për t’i kënduar kryeveprat e kryepoetëve, numri më i madh i teksteve të këngëve që ai këndoi mbajnë vulën e vet autorit-këngëtar (kantautorit), pra: të vet Ilir Shaqirit.

Brenda krijimtarisë shumë të gjerë (muzikore dhe letrare) Ilir Shaqiri, si rrallë ndonjë artist tjetër, na shfaqet si një autor që e zotëron fuqishëm idiomatiken gjuhësore dhe letrare të shqipes; me zotësinë e tij filologjike e kritike, me mjeshtërinë e tejshkrimit të teksteve (transliteration) folklorike dhe letrare, ai krijoi këngët më të bukura të luftës, marshet dhe himnet më qëndrestare me të cilat u mobilizua populli shqiptar drejt realizimit të aspiratës shekullore: lirisë dhe barazisë.

Ilir Shaqiri u bë artisti dëshmitar. Poet dhe këngëtar që bashkëjetoi me fatin tragjik të popullit të tij. Arti i tij u bë një me vuajtjet dhe me qëndresën e popullit. Këngët që shkroi dhe këndoi përgjatë viteve pasqyrojnë tërë kalvarin e përvujtnisë së popullit të Kosovës në kërkim të lirisë kombëtare e njerëzore. Këngët e tij çdo herë kanë krijuar realitete shpirtërore dhe rrjedhimisht edhe realitete objektive. Këngët e tij u bënë frymëzim dhe mobilizim për bëma heroike, sidomos për luftëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Pjesa më e madhe këngëve të Ilir Shaqiri trajtojnë temën e atdheut, por brenda universit të tij muzikor e letrar ndriçon edhe një varg meteoritësh shkëlqyes me motivin e dashurisë. Me gjuhën e zgjedhur, me ndjenjën dhe mendimin përbrenda, ato qëndrojnë në lartësinë e kryeveprave letrare dhe muzikore, dhe si të tilla na japin një leksikon të papërsëritshëm artistik për dashurinë.

Në këtë opus prej 200 këngësh, përzgjedhur nga autori Korab Shaqiri, gjenden edhe tekste nga babazotët e letërsisë botërore; aty gjejmë të tilla nga William Shakespeare (Thuaj yjet s’janë zjarr, thuaj dielli u shua, por mos më thuaj se s’të dua), pastaj nga Rudyard Kipling (Nëse mundesh), nga Robert Bërns (I ndershëm ish im atë) etj; tekste të cilave Ilir Shaqiri ua “shkund” nga brenda melosin (melosi – njëri nga 6 elementet që Aristoteli ia përcaktonte strukturës së brendshme të poezisë).

Të rrallë janë ata artistë si Ilir Shaqiri që kanë mundur ta pleksin me kaq zotësi e mjeshtëri poezinë dhe muzikën. Ajo që e bënë këtë artist të madh mendoj se është zotërimi i shprehësive gjuhësore dhe njohja e teorive estetike e letrare. E kam thënë edhe herë të tjera se tekstet që ai i shkruan (qofshin edhe ato që i shkruan për t’i lexuar si poezi e pastër), nga brenda u ndjehet muzika dhe dramatika, me krejt përbërësit ritmik e intonacional.

Këngët e Ilir Shaiqrit tashmë janë shkrirë dhe janë njëjtësuar thellë brenda etnokulturës dhe etnopsikologjisë shqiptare. Studimet folkloristike na mësojnë se këngët më të bukura që kujtesa popullore i ka bartur nga shekulli në shekull deri në ditët e sotme, gjithsesi se duhet të kenë pasur një autor që i ka krijuar, por meqë ato u kënduan dhe u dëgjuan në mënyrë të pandërprerë për breza me radhë, dhe të njëjtat nuk ishin shkruar (si tekste letrare dhe sidomos si muzikë e kompozuar), gradualisht e humbën autorësinë, dhe sot ato ne i njohim vetëm si krijime të gjenisë popullore. Ideja e Korab Shaqiri, ndërkaq, që këngët e Mjeshtrit tonë t’i shkruaj si tekste letrare dhe si muzikë e kompozuar (partiturë), është më shumë se sa një përmbushje e një përgjegjësie profesionale. Në kohën kur “revolucionet” e globalizmit dhe kibernetikës i kanë vënë në zgrip kulturat e kombeve të vogla, përmbledhja 200 këngë nga opusi muzikor i kantautorit Ilir Shaqiri, është një vepër shumë e rëndësishme që arkivon një pasuri me rëndësi të veçantë për kujtesën e kulturës kombëtare shqiptare.

/Telegrafi/