Një asteroid është nisur drejt planetit tonë: Ku mund të godasë dhe sa dëm mund të shkaktojë – gjithçka që dihet deri më tani

Ekziston një shans – megjithëse i vogël – që një asteroid të mund të godasë planetin Tokë brenda dekadës së ardhshme.

Asteroidi 2024 YR4 nisi sistemet e automatizuara të paralajmërimit të asteroidëve pasi u pa përmes teleskopëve të avancuar në Rio Hurtado, Kili, dhjetorin e kaluar.

Që atëherë, asteroidi ka kërcyer në krye të listës së rrezikut – një katalog i të gjitha objekteve hapësinore që mund të përplasen me planetin tonë.

Është larg – por ekspertët thonë se probabiliteti i një ndikimi me Tokën është pothuajse dyfishuar nga 1.2% në janar në rreth 2.3% tani.

Por sa dimë për asteroidin dhe kur do ta dimë me siguri se çfarë do të ndodhë me të?

Çfarë mund të ndodhë nëse ai me të vërtetë po shkon në rrugën tonë?

Lexo po ashtu Astronomët kanë shënjestruar një asteroid që është nisur drejt Tokës - çfarë duhet të dijmë

Kur mund të godasë – dhe ku?

Nëse ka ndikim, vlerësohet të jetë saktësisht në orën 14:02 të 22 dhjetorit 2032 – megjithëse koha e saktë është e prirur të ndryshojë, siç është probabiliteti i saktë i përplasjes së tij me Tokën.

NASA thotë se asteroidi ka të ngjarë të godasë diku përtej Oqeanit Paqësor lindor, Amerikës së Jugut veriore, Oqeanit Atlantik, Afrikës, Detit Arabik dhe Azisë Jugore.

Ai vlerësohet të jetë midis 40 metra dhe 90 metra gjerësi.

Është bërë nga një substancë shkëmbore dhe jo nga materiale më të forta si hekuri, gjë që është domethënëse sepse do të thotë se mund të shpërthejë në copa më të vogla nëse hyn në atmosferën e Tokës, sipas Luca Conversi, menaxher i Qendrës së Koordinimit të Objekteve Afër Tokës (NEOCC) të Agjencisë Evropiane të Hapësirës (ESA).

Asteroidi është aktualisht në nivelin e tretë në shkallën e rrezikut të ndikimit Torino, i cili është një sistem që përdoret për të përcaktuar se sa i madh është një kërcënim një asteroid ose kometë për planetin Tokë.

Niveli 3 përkufizohet si një “takim i afërt që meriton vëmendje nga astronomët”, sepse ka një shans 1% ose më të madh për përplasje të aftë për shkatërrim të lokalizuar, shkruan skynews, përcjell Telegrafi.

Shkalla e Torinos është arsyeja që ne dimë për asteroidin, sepse niveli 3 përcakton që publiku dhe zyrtarët publikë duhet të njoftohen kur takimi është më pak se një dekadë larg.

Madhësia ka rëndësi – ja pse

Ekziston një ndryshim i madh midis një asteroidi që është 40 metra ose 90 metra i gjerë – por ekspertët nuk janë ende të sigurt se sa i madh është ky.

Përcaktimi i madhësisë së tij të përafërt ishte i rëndësishëm, sepse është madhësia që zbulon se sa mund të përballemi me kërcënimin.

Toka bombardohet me më shumë se 100 ton pluhur dhe grimca të madhësisë së rërës çdo ditë, sipas NASA-s – por ato janë mjaft të vogla saqë zakonisht digjen në atmosferë përpara se të shkaktojnë ndonjë dëm.

Kjo do të thotë që një asteroid ose kometë mund të ketë një shans 100% për të arritur Tokën, por gjithsesi të jetë 0 në shkallën e Torinos, sepse madhësia e tij nuk përbën kërcënim.

Por 2024 YR4 është një kërcënim i nivelit 3 sepse është padyshim më i madh se pragu 20 metra.

Madhësia e tij e përafërt është vlerësuar nëpërmjet përdorimit të teleskopëve të fuqishëm, të cilët po përdoren kryesisht për të përcaktuar orbitën e tij dhe nëse mund të jetë në rrugën e Tokës.

Lexo po ashtu Asteroidi me përmasat e një fushe futbolli është nisur drejt Tokës - propozohet dërgimi i një arme bërthamore në hapësirë për ta devijuar

Por këta teleskopë i lejojnë astronomët të studiojnë asteroidin vetëm nëpërmjet dritës së dukshme që reflekton nga Dielli.

Rregulli i përgjithshëm është se sa më i ndritshëm të jetë një asteroid, aq më i madh është, por gjithçka varet nga sa reflektues është asteroidi.

2024 YR4 mund të jetë 40 metra i gjerë dhe shumë reflektues, ose 90 metra i gjerë dhe jo shumë reflektues, sipas ESA.

Megjithatë, pa e ditur madhësinë e saktë të tij, ekspertët nuk mund të përcaktojnë se sa i rëndësishëm mund të jetë ndikimi.

Këtu hyn teleskopi hapësinor i fuqishëm James Webb i NASA-s.

Pajisja, e cila është përdorur më parë për të kapur fotografi të paprecedentë të yjeve që lindin dhe vdesin, tani po studion asteroidin duke përdorur dritën infra të kuqe – ose nxehtësinë – e cila do të çojë në një vlerësim më të mirë të madhësisë së tij.

Sa dëm mund të bëjë?

Nëse godet Tokën, NASA thotë se do të godasë me një shpejtësi të lartë, afërsisht 17 kilometra në sekondë.

“Në rreth 40 metra mund të jetë diçka që do të ishte si një shpërthim ajri – mund të thyejë disa dritare – nuk do të bënte shumë dëm”, tha gazezarja Kate Arkless Grey.

Asteroidi është aktualisht dhjetëra miliona kilometra larg nga Toka dhe po largohet më tej ndërsa është vendosur të rrotullohet rreth Diellit.

Kjo do të thotë se shkencëtarët kanë vetëm disa muaj të tjerë për të vëzhguar asteroidin derisa të zhduket pas Diellit.

“Ne do të jemi në gjendje ta vëzhgojmë asteroidin deri në prill”, tha Dr Conversi.

“Në skenarin më të keq, probabiliteti mund të shkojë deri në rreth 20%. Por ka shumë të ngjarë, do të shkojë në 0% deri atëherë”, shton ai.

Kështu që shkencëtarët do të përjashtojnë një përplasje me Tokën deri në këtë prill.

Megjithatë, nëse nuk munden, do të duhet të presin derisa asteroidi të bëhet sërish i dukshëm në vitin 2028 për të zbuluar se sa gjasa ka me të vërtetë të shkojë në rrugën tonë.

Prapa skenave ka një bashkëpunim midis NASA-s dhe ESA-s, të cilat të dyja kanë zyra të mbrojtjes planetare, për të mbledhur sa më shumë informacion që të jetë e mundur përpara se asteroidi të zhduket nga pamja.

“Është vërtet magjepsëse të shohësh sesi komuniteti mbarëbotëror po bashkohet në një përpjekje unike dhe të koordinuar për të kuptuar sa më shumë që të jetë e mundur rreth këtij objekti në një kohë shumë të kufizuar”, tha Dr Conversi.

Ka ende shtatë vjet nga tani dhe ndikimi i mundshëm, por kjo kornizë kohore është pak mashtruese – sepse nëse shkencëtarët nuk e kanë përjashtuar një përplasje deri në momentin kur humbasin nga sytë asteroidin në prill, atëherë ata do të duhet të presin derisa ta shohin atë përsëri në 2028 për të përcaktuar nëse ai me të vërtetë po shkon në rrugën tonë.

Lexo po ashtu NASA e konfirmon, një asteroid po afrohet gjithnjë e më shumë drejt Tokës - shkencëtarët paralajmërojnë për dëmet që mund të shkaktojë

Çfarë mund të bëhet për këtë?

Raportohet se shkencëtarët do të fillojnë të rekomandojnë që të ndërmerren veprime – nëse është e nevojshme, vetëm me një zotërim më të madh të orbitës dhe madhësisë së asteroidit.

Nëse po shkon në këtë drejtim, një opsion është të lëshohet një anije kozmike për t’u përplasur me asteroidin dhe për të ndryshuar trajektoren e tij – diçka që NASA e bëri me sukses në vitin 2022 me asteroidin Dimorphos 160 metra të gjerë.

“Mund të na duhet të marrim parasysh edhe masat e ashpra të dërgimit të një arme bërthamore në sipërfaqen e këtij asteroidi në mënyrë që ta shmangim atë më tej”, tha astronomi Dr David Whitehouse.

Por, nisja e një misioni të tillë nuk garanton sukses.

A duhet të shqetësohemi vërtet për 2024 YR4?

NASA dhe ESA po zvogëlojnë vazhdimisht nivelin e kërcënimit, duke këmbëngulur se ka ende një “mundësi jashtëzakonisht të ulët” të goditjes dhe se asteroidi mund të trajtohet.

Megjithatë, shanset që asteroidi të godasë Tokën janë “të papranueshme për t’u injoruar” dhe do të thotë se “ne kemi disa vendime shumë serioze për të marrë”.

A ka ndodhur kjo më parë?

Është shumë e rrallë që një asteroid i kësaj madhësie të ketë një probabilitet kaq të lartë për t’u përplasur me Tokën.

Janë bërë krahasime midis 2024 YR4 dhe asteroidit Apophis, të zbuluar në vitin 2004, i cili shkurtimisht u vlerësua se kishte një shans 2.7% për të goditur Tokën në 2029.

Por ky probabilitet ndikimi ra në gati 0% brenda disa ditësh.

Ishte madhësia ekstreme e Apophis – 300 metra – që tërhoqi vëmendjen më të madhe ndaj tij.

Toka merr goditje direkte nga asteroidë të një madhësie të ngjashme me 2024 YR4, por vetëm një herë në disa mijëra vjet.

Në vitin 1908, një asteroid pak më i vogël – që mendohet se kishte një gjatësi prej 60 metrash – shpërtheu mbi Siberi.

Incidenti, i cili u bë i njohur si Tunguska, pa 80 milionë pemë të rrafshuara në një zonë të largët. /Telegrafi/