Mrekullia e albanologjisë me emrin Robert Elsie

Nga: Visar Zhiti

U bënë tre vjet nga dita e shuarjes dhe ai shkëlqen ende më shumë me Veprën e madhe të tij. Kanadez që jetoi më së shumti në Evropë, në Gjermani dhe që prehet përjetësisht në Alpet e Shqipërisë.

Aq shumë e deshi vendin tonë, aq shumë bëri për kulturën shqiptare, sa mund të quhet “Mrekullia e Albanologjisë Robert Elsie”.

Njohës i thellë i shqipes dhe i dhjetëra gjuhëve të botës, përkthyes i zellshëm, studiues befasues, historian skrupuloz, kritik arti, antologjist udhëtar, fotograf, mik i sinqertë, një antropolog mahnitës, katedër e paemëruar, akademi e pashpallur, enciklopedi e vërtetë e Shqipërisë.

Botoi libra të shpeshtë për Shqipërinë, Kosovën, Çamërinë, me guxim si askush tjetër, për gjuhen shqipe e dialektet e të folmet e saj, duke bërë regjistrime kudo, ku ka shqiptarë, te arbneshët në Dalmaci e arvanitasit në Greqi, arnautët në Turqi dhe te arbëreshët fenomenalë në Italinë e Jugut.

Botoi histori tē letërsisë shqipe, mbarëkombëtare, duke futur i pari dhe letërsinë që vinte nga burgjet. Krijoi antologji të prozës shqipe dhe të poezisë, përktheu Kanunin, folklor, rilindas dhe bashkëkohorë, iu kthye alfabeteve të gjuhës shqipe, zbuloi nja 10 para atij të sotmit, nxori libra për fiset e mëdha shqiptare, mbi religjionet dhe bektashizmin shqiptar, përktheu prapë poetë, tani të veçantë nga Kosova si Ali Podrimjen dhe Azem Shkrelin etj.; Migjenin (në gjermanisht) dhe autorin e këtyre radhëve, dhe shkoi deri te vepra “Lahuta e Malcis” e Fishtës, “Homerit shqiptar”, duke plotësuar, sipas tij, eposin evropian me atë që mungonte, në gjuhën angleze.

Iu përkushtua dhe pelegrinazhit. Vinte në stinë të ndryshme në Shqipëri, po kështu dhe fotografisë se vjetër. Zbuloi imazhe që bëjnë histori nga fotografë të huaj, ua fali origjinalet institucioneve shqiptare, botoi albume kësisoj etj. Puna e tij është e gjerë dhe madhore, prej shkencëtari dhe të dashuruari me Shqipërinë. Dhe shqiptaret e deshën, e nderuan, i dhanë tituj dhe medalje, por dhe e harronin, u dukej i zakonshëm, por ai mbeti i pandryshuar. Albanalogu më i madh i huaj, që e mori pasaportën shqiptare dhe dha më shumë se pararendësit…

Iku parakohe, por la një vepër të gjithëkohshme. Sipas porosisë së tij, prehet në malet e Veriut tonë, pranë një kishe në Theth. Në lartësi të tillë e çuan arritjet e pazakonta…

Një shteg atje, një rrugë në kryeqytet, një institucion kulture duhet të marrë emrin e tij. Pse jo dhe një mal.