Mësimi nga malet shqiptare: Sado keq të jenë punët, ka gjithnjë edhe më keq!

Nga: Edith Durham
Përktheu: Piro Misha

Kreu i familjes flinte në një si shtëpi kukullash prej druri, e cila rrinte e varur në një prej trarëve të çatisë, duke u mbajtur nga poshtë me një hu. Në një varg me sëndukë mbanin teshat, ndërsa ushqimet i mbanin nëpër shporta që vareshin lart, për të mos i arritur minjtë apo macet. Të gjitha shtëpitë qenë shënjuar me shumë kryqe.

Kishën e kishin ndërtuar me ndihmën ruse. Djali që më shoqëronte, një katolik, shprehu mosmiratimin e tij ndaj tyre, duke më pëshpëritur: “Këta njerëz s’janë kristianë, janë vetëm grekë!”. Thashë se dhe shqiptarët e jugut kishin kisha si kjo. Ai mu përgjigj: “Ata s’janë shqiptarë, por toskë.”

U kthyem në Shkodër pa hasur ndonjë nga “armiqtë e gjakut”, por ndërkohë djaloshi që qe me mua kishte humbur një nga fishekët e marrë hua, për çka u detyrua të paguante tre groshë, gjë që e mërziti.

Atëherë, erdhi personi që unë prisja, quhej Marko. Në të ri kishte qenë shërbyesi i një korrespondenti lufte dhe kishte mjaft përvojë kur vinte puna për udhëtime në vende të vështira. Ai kishte miq në të gjitha fiset e krishtera. Dhe, në fakt, zgjuarsisë dhe shkathtësisë së tij unë ia dedikoj çfarëdo suksesi që kam arritur në udhëtimet e mia.

Durimi i tij i pashtershëm, siç bënte çmos që dhe unë të mos e humbisja durimin. “Duhet të kujtojmë,” më thoshte, “përrallën e ujkut dhe dhelprës. Ujku dhe dhelpra dëgjuan se po vinte mjeriu t’iu merrte mbretërinë e t’i vriste. Një ditë prej ditësh kur dolën bashkë në pyll, ujku shkeli në një çark e nisi të ulërinte. “Si është puna?”, e pyeti Dhelpra. “Oh, këmba! Oh, këmba!” ulërinte ai. “Vetëm kaq,” i tha atij dhelpra. “Kur bëke kaq shumë zhurmë për një këmbë, ç’do bësh nesër kur njeriu do vijë e do të godasë kokës me çomagë, deri sa të ngordhësh?”

Morali. Sado keq të jenë punët, ka gjithnjë edhe më keq. Kjo s’do qe keq ta mbash gjithnjë parasysh, kur gjendesh në malet shqiptare – por dhe gjetkë.